دوره 30، شماره 3 - ( پاییز 1402 )
جلد 30 شماره 3 صفحات 215-204 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Research code: A-10-2997-2
Ethics code: A-10-2997-2
Clinical trials code: A-10-2997-2
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghasemi F, Erfanian N, Karbasi S, Zomorodipour A. Strategies for Hemophilia Treatment, a literature review of current evidence. Journals of Birjand University of Medical Sciences 2023; 30 (3) :204-215
URL: http://journal.bums.ac.ir/article-1-3252-fa.html
URL: http://journal.bums.ac.ir/article-1-3252-fa.html
قاسمی فهیمه، عرفانیان نفیسه، کرباسی سمیرا، زمردی‌پور علیرضا. روش‌های درمان هموفیلی، مروری بر شواهد موجود. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. 1402; 30 (3) :204-215
فهیمه قاسمی1 
، نفیسه عرفانیان2 ، سمیرا کرباسی3 ، علیرضا زمردی‌پور* 4
، نفیسه عرفانیان2 ، سمیرا کرباسی3 ، علیرضا زمردی‌پور* 4
1- مرکز تحقیقات سلولی و مولکولی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران و گروه زیست فناوری پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
2- کمیته تحقیقات دانشجویی، گروه پزشکی مولکولی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
3- گروه پزشکی مولکولی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات بیماری‌های قلب و عروق، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
4- گروه پزشکی مولکولی- پژوهشکده زیست فناوری پزشکی، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، تهران، ایران ،zomorodi@nigeb.ac.ir
2- کمیته تحقیقات دانشجویی، گروه پزشکی مولکولی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
3- گروه پزشکی مولکولی، دانشکده پزشکی، مرکز تحقیقات بیماری‌های قلب و عروق، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
4- گروه پزشکی مولکولی- پژوهشکده زیست فناوری پزشکی، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، تهران، ایران ،
چکیده: (614 مشاهده)
بیماری هموفیلی یک بیماری خونریزی‌دهنده ارثی است که در اثر نقص عملکرد یا فقدان فاکتورهای انعقادی 8 (هموفیلی A) یا 9 (هموفیلی B) به‌وجود می‌آید. در حال حاضر درمان اصلی این بیماریها جایگزین‌درمانی است که از طریق تزریق دوره‌ای و منظم فاکتورهای انعقادی مشتق شده از پلاسما و یا نوع نوترکیب آن‌ها امکان‌پذیر است. استفاده از فاکتورهای انعقادی نوترکیب به دلیل نیاز به تزریق دوره‌ای و منظم (2 الی 3 بار در هفته) به‌منظور پیشگیری از خونریزی، به‌خصوص در مورد بیماران مبتلا به نوع حاد هموفیلی، بار مالی زیادی را برای بیمار به دنبال دارد. از طرفی دیگر این روش درمانی در دسترس همه بیماران به‌ویژه بیماران ساکن در کشورهای درحال‌توسعه نیست. ازاین‌رو اخیراً ژن‌درمانی به‌عنوان گزینه درمانی مناسب و مقرون‌به‌صرفه برای درمان هموفیلی مطرح‌شده است، زیرا این روش می‌تواند به‌عنوان درمان دائمی مدنظر قرار گیرد. پیش‌بینی می‌شود این روش مشکلاتی را که در حال حاضر در درمان هموفیلی با آن مواجه هستیم، برطرف نماید. هموفیلی به دلیل آنکه یک ژن فاقد عملکرد باعث بروز بیماری می‌شود گزینه مناسبی برای ژن‌درمانی محسوب می‌گردد. اخیراً ژن‌درمانی با استفاده از ناقل‌های مشتق شده از ویروس همراه آدنو (AAV) برای درمان هموفیلی B موفقیت‌آمیز بوده است. همچنین روش‌های جدید مبتنی بر ژن و سلول درمانی و همچنین روش‌های مبتنی بر ویرایش ژنومی نیز برای درمان بیماری‌های هموفیلی در دست بررسی است. در این مقاله مروری انواع روش‌های درمان هموفیلی از گذشته تاکنون به‌ویژه روش‌های ژن‌درمانی ارائه‌شده است.
* مسئول مکاتبات: علیرضا زمردی‌پور
پست الکترونیکی: zomorodi@nigeb.ac.ir
* مسئول مکاتبات: علیرضا زمردی‌پور
پست الکترونیکی: zomorodi@nigeb.ac.ir
You can also search for this author in: PubMed ResearchGate Scopus Google Scholar Google Scholar Profile
نوع مطالعه: مروری |
موضوع مقاله:
بيوتكنولوژي
دریافت: 1402/4/23 | پذیرش: 1402/10/1 | انتشار الکترونیک: 1402/10/3
دریافت: 1402/4/23 | پذیرش: 1402/10/1 | انتشار الکترونیک: 1402/10/3
فهرست منابع
1. George LA, Sullivan SK, Giermasz A, Rasko JE, Samelson-Jones BJ, Ducore J, et al. Hemophilia B gene therapy with a high-specific-activity factor IX variant. N Engl J Med. 2017; 377(23): 2215-27. DOI: 10.1056/NEJMoa1708538 [DOI:10.1056/NEJMoa1708538] [PMID] []
2. Ohmori T, Mizukami H, Ozawa K, Sakata Y, Nishimura S. New approaches to gene and cell therapy for hemophilia. J Thromb Haemost. 2015. 13: S133-S42. DOI: 10.1111/jth.12926 [DOI:10.1111/jth.12926] [PMID]
3. Ghasemi F, Zomorodipour A, Karkhane AA, Khorramizadeh MR. In silico designing of hyper-glycosylated analogs for the human coagulation factor IX. J Mol Graph Model. 2016; 68: 39-47. DOI: 10.1016/j.jmgm.2016.05.011 [DOI:10.1016/j.jmgm.2016.05.011] [PMID]
4. Butterfield JS, Hege KM, Herzog RW, Kaczmarek R. A molecular revolution in the treatment of hemophilia. Mol Ther. 2020; 28(4): 997-1015. DOI: 10.1016/j.ymthe.2019.11.006 [DOI:10.1016/j.ymthe.2019.11.006] [PMID] []
5. Chuah MK, Evens H, VandenDriessche T. Gene therapy for hemophilia. J Thromb Haemost. 2013; 1199-110. DOI: [DOI:10.1111/jth.12215] [PMID]
6. Samelson-Jones BJ, Arruda VR. Protein-engineered coagulation factors for hemophilia gene therapy. Mol Ther Methods Clin Dev. 2019; 12: 184-201. DOI: 10.1016/j.omtm.2018.12.007 [DOI:10.1016/j.omtm.2018.12.007] [PMID] []
7. Franchini M, Veneri D, Lippi G. Inherited factor XI deficiency: a concise review. Hematology. 2006; 11(5-6): 307-9. DOI: 10.1080/10245330600921964 [DOI:10.1080/10245330600921964] [PMID]
8. Kay MA, Manno CS, Ragni MV, Larson PJ, Couto LB, McClelland A, et al. Evidence for gene transfer and expression of factor IX in haemophilia B patients treated with an AAV vector. Nat Genet. 2000. 24(3): 257-61. DOI: 10.1038/73464 [DOI:10.1038/73464] [PMID]
9. Kevane B, O'Connell N. The current and future role of plasma-derived clotting factor concentrate in the treatment of haemophilia A. Transfus Apher Sci. 2018. 57(4): 502-6. DOI: 10.1016/j.transci.2018.07.012 [DOI:10.1016/j.transci.2018.07.012] [PMID]
10. Hermans C, Brackmann HH, Schinco P, Auerswald G. The case for wider use of recombinant factor VIII concentrates. Crit Rev Oncol Hematol. 2012; 83(1): 11-20. DOI: 10.1016/j.critrevonc.2011.08.001 [DOI:10.1016/j.critrevonc.2011.08.001] [PMID]
11. Hoots Wk. The future of plasma‐derived clotting factor concentrates. Haemophilia. 2001; 7: 4-9. DOI: 10.1046/j.1365-2516.2001.00099.x [DOI:10.1046/j.1365-2516.2001.00099.x] [PMID]
12. Ghasemi F, Zomorodipour A, Karkhane A A, Khorramizadeh M. Production of a novel hyper-glycosylated human coagulation factor IX in HEK293 cells, using a Glyco-engineering Approach. Modares Journal of Biotechnology. 2020; 11(3): 50-8. URL: http://biot.modares.ac.ir/article-22-32209-en.html
13. Ghasemi F, Khorramizadeh MR, Karkhane AA, Zomorodipour A. Studying the Expression Efficiencies of Human Clotting Factor IX Analogs, Rationally-designed for Hyper-glycosylation. Iran J Pharm Res. 2021; 20(2): 523-35. DOI: 10.22037/ijpr.2020.112027.13503
14. Swiech K, Picanço-Castro V, Covas DT. Production of recombinant coagulation factors: are humans the best host cells? Bioengineered. 2017; 8(5): 462-70. DOI: 10.1080/21655979.2017.1279767 [DOI:10.1080/21655979.2017.1279767] [PMID] []
15. Armstrong EP, Malone DC, Krishnan S, Wessler MJ. Costs and utilization of hemophilia A and B patients with and without inhibitors. J Med Econ. 2014; 17(11): 798-802. DOI: 10.3111/13696998.2014.953679 [DOI:10.3111/13696998.2014.953679] [PMID]
16. Schulte S. Pioneering designs for recombinant coagulation factors. Thromb Res. 2011; 128: S9-S12. DOI: 10.1016/S0049-3848(12)70003-8 [DOI:10.1016/S0049-3848(12)70003-8] [PMID]
17. Miao CH. Hemophilia A gene therapy via intraosseous delivery of factor VIII-lentiviral vectors. Thromb J. 2016; 14(1): 93-9. DOI: 10.1186/s12959-016-0105-1 [DOI:10.1186/s12959-016-0105-1] [PMID] []
18. Schulte S. Innovative coagulation factors: albumin fusion technology and recombinant single-chain factor VIII. Thromb Res. 2013; 131: S2-S6. DOI: 10.1016/S0049-3848(13)70150-6 [DOI:10.1016/S0049-3848(13)70150-6] [PMID]
19. Bontempo FA, Lewis JH, Gorenc TJ, Spero JA, Ragni MV, Scott JP, et al. Liver transplantation in hemophilia A. Blood. 1987; 69(6): 1721-4. PMCID: PMC2965591 [DOI:10.1182/blood.V69.6.1721.bloodjournal6961721] [PMID]
20. Kidder W, Chang EY, M. Moran C, Rose SC, von Drygalski A. Persistent vascular remodeling and leakiness are important components of the pathobiology of re‐bleeding in hemophilic joints: two informative cases. Microcirculation. 2016; 23(5): 373-8. DOI: 10.1111/micc.12273 [DOI:10.1111/micc.12273] [PMID]
21. Doshi BS, Arruda VR. Gene therapy for hemophilia: what does the future hold? Ther Adv Hematol. 2018; 9(9): 273-93. DOI: 10.1177/2040620718791933 [DOI:10.1177/2040620718791933] [PMID] []
22. Reiss UM, Zhang L, Ohmori T. Hemophilia gene therapy-New country initiatives. Haemophilia. 2021; 27: 132-41. DOI: 10.1111/hae.14080 [DOI:10.1111/hae.14080] [PMID]
23. VandenDriessche T, Chuah MK. Hemophilia gene therapy: ready for prime time? Hum Gene Ther. 2017; 28(11): 1013-23. DOI: 10.1089/hum.2017.116 [DOI:10.1089/hum.2017.116] [PMID]
24. Lin Y, Chang L, Solovey A, Healey JF, Lollar P, Hebbel RP. Use of blood outgrowth endothelial cells for gene therapy for hemophilia A. Blood. 2002; 99(2): 457-62. DOI: 10.1182/blood.v99.2.457 [DOI:10.1182/blood.V99.2.457] [PMID]
25. Roth DA, Tawa Jr NE, O'Brien JM, Treco DA, Selden RF. Nonviral transfer of the gene encoding coagulation factor VIII in patients with severe hemophilia A. N Engl J Med. 2001; 344(23): 1735-42. DOI: 10.1056/NEJM200106073442301 [DOI:10.1056/NEJM200106073442301] [PMID]
26. Yant SR, Meuse L, Chiu W, Ivics Z, Izsvak Z, Kay MA. Somatic integration and long-term transgene expression in normal and haemophilic mice using a DNA transposon system. Nat Genet. 2000; 25(1): 35-41. DOI: 10.1038/75568 [DOI:10.1038/75568] [PMID]
27. VandenDriessche T, Ivics Z, Izsvák Z, Chuah MK. Emerging potential of transposons for gene therapy and generation of induced pluripotent stem cells. Blood.2009; 114(8): 1461-8. DOI: 10.1182/blood-2009-04-210427 [DOI:10.1182/blood-2009-04-210427] [PMID]
28. Keeler AM, ElMallah MK, Flotte TR. Gene therapy 2017: progress and future directions. Clin Transl Sci. 2017; 10(4): 242-8. DOI: 10.1111/cts.12466 [DOI:10.1111/cts.12466] [PMID] []
29. CROOKE ST. Molecular mechanisms of antisense drugs: RNase H. Antisense Nucleic Acid Drug Dev. .1998; 8(2): 133-4. DOI: 10.1089/oli.1.1998.8.133 [DOI:10.1089/oli.1.1998.8.133] [PMID]
30. Ulmer JM, Deck RR, DeWitt CM, Friedman A, Donnelly JJ, Liu MA. Protective immunity by intramuscular injection of low doses of influenza virus DNA vaccines. Vaccine. 1994; 12(16): 1541-4. DOI: 10.1016/0264-410x(94)90081-7 [DOI:10.1016/0264-410X(94)90081-7] [PMID]
31. Heinzerling L, Burg G, Dummer R, Maier T, Oberholzer PA, Schultz J, et al. Intratumoral injection of DNA encoding human interleukin 12 into patients with metastatic melanoma: clinical efficacy. Hum Gene Ther. 2005; 16(1): 35-48. DOI: 10.1089/hum.2005.16.35 [DOI:10.1089/hum.2005.16.35] [PMID]
32. Hough C, Lillicrap D. Gene therapy for hemophilia: an imperative to succeed. J Thromb Haemost. 2005; 3(6): 1195-205. DOI: 10.1111/j.1538-7836.2005.01401.x [DOI:10.1111/j.1538-7836.2005.01401.x] [PMID]
33. Powell JS, Ragni MV, White GC, Lusher JM, Hillman-Wiseman C, Moon TE, et al. Phase 1 trial of FVIII gene transfer for severe hemophilia A using a retroviral construct administered by peripheral intravenous infusion. Blood. 2003; 102(6): 2038-45. DOI: 10.1182/blood-2003-01-0167 [DOI:10.1182/blood-2003-01-0167] [PMID]
34. VandenDriessche T, Vanslembrouck V, Goovaerts I, Zwinnen H, Vanderhaeghen ML, Collen D, et al. Long-term expression of human coagulation factor VIII and correction of hemophilia A after in vivo retroviral gene transfer in factor VIII-deficient mice. Proc Natl Acad Sci U S A.1999; 96(18): 10379-84. DOI: 10.1073/pnas.96.18.10379 [DOI:10.1073/pnas.96.18.10379] [PMID] []
35. VandenDriessche T. Challenges and progress in gene therapy for hemophilia A. Blood. 2003; 102(6): 1938-9. DOI: 10.1182/blood-2003-07-2362 [DOI:10.1182/blood-2003-07-2362]
36. Mátrai J, Chuah MK, VandenDriessche T. VandenDriessche, Recent advances in lentiviral vector development and applications. Mol Ther. 2010; 18(3): 477-90. DOI: 10.1038/mt.2009.319 [DOI:10.1038/mt.2009.319] [PMID] []
37. Dunbar CE, High KA, Joung JK, Kohn DB, Ozawa K, Sadelain M. Gene therapy comes of age. Science. 2018; 359(6372): eaan4672. DOI: 10.1126/science.aan4672 [DOI:10.1126/science.aan4672] [PMID]
38. Johnston JM, Denning G, Doering CB, Spencer HT. Generation of an optimized lentiviral vector encoding a high-expression factor VIII transgene for gene therapy of hemophilia A. Gene Ther. 2013; 20(6): 607-15. DOI: 10.1038/gt.2012.76 [DOI:10.1038/gt.2012.76] [PMID] []
39. Milani M, Canepari C, Liu T, Biffi M, Russo F, Plati T, et al. Liver-directed lentiviral gene therapy corrects hemophilia A mice and achieves normal-range factor VIII activity in non-human primates. Nat Commun. 2022; 13(1): 2454. DOI: 10.1038/s41467-022-30102-3 [DOI:10.1038/s41467-022-30102-3] [PMID] []
40. Allay JA, Sleep S, Long S, Tillman DM, Clark R, Carney G, et al. Good manufacturing practice production of self-complementary serotype 8 adeno-associated viral vector for a hemophilia B clinical trial. Hum Gene Ther. 2011; 22(5): 595-604. DOI: 10.1089/hum.2010.202 [DOI:10.1089/hum.2010.202] [PMID] []
41. Ohmori T. Advances in gene therapy for hemophilia: basis, current status, and future perspectives. Int J Hematol. 2020; 111(1): 31-41. DOI: 10.1007/s12185-018-2513-4 [DOI:10.1007/s12185-018-2513-4] [PMID]
42. George LA. Hemophilia gene therapy comes of age. Blood Adv. 2017; 1(26): 2591-9. DOI: 10.1182/bloodadvances.2017009878 [DOI:10.1182/bloodadvances.2017009878] [PMID] []
43. Navale MS, Bhosale MK, Mohite MM, Navale MS.Hemgenix as First Gene Therapy for Treatment of Haemophilia B. Haemophilia, 2022; 2(1). DOI: 10.48175/IJARSCT-7657 [DOI:10.48175/IJARSCT-7657]
44. Larkin H. First FDA-Approved Gene Therapy for Hemophilia. JAMA. 2023; 329(1): 14-14. DOI: 10.1001/jama.2022.23510 [DOI:10.1001/jama.2022.23510]
45. Herzog RW, VandenDriessche T, Ozelo MC. First hemophilia B gene therapy approved: More than two decades in the making. Mol Ther. 2023; 31(1): 1-2. DOI: 10.1016/j.ymthe.2022.12.001 [DOI:10.1016/j.ymthe.2022.12.001] [PMID] []
46. Tanne JH. FDA approves $3.5 m gene therapy for adults with haemophilia B. 2022; BMJ. Publishing Group. DOI: 10.1136/bmj.o2858 [DOI:10.1136/bmj.o2858] [PMID]
47. Philippidis A. BioMarin's ROCTAVIAN Wins Food and Drug Administration Approval As First Gene Therapy for Severe Hemophilia A. Hum Gene Ther. 2023; 34(15-16): 665-8. DOI: 10.1089/hum.2023.29251.bfs [DOI:10.1089/hum.2023.29251.bfs] [PMID]
48. Rogers GL, Chen HY, Morales H, Cannon PM. Homologous recombination-based genome editing by clade F AAVs is inefficient in the absence of a targeted DNA break. Mol Ther. 2019; 27(10): 1726-36. DOI: 10.1016/j.ymthe.2019.08.019 [DOI:10.1016/j.ymthe.2019.08.019] [PMID] []
49. Perrin GQ, Herzog RW, Markusic DM. Update on clinical gene therapy for hemophilia. Blood. 2019; 133(5): 407-14. DOI: 10.1182/blood-2018-07-820720 [DOI:10.1182/blood-2018-07-820720] [PMID] []
50. Pipe SW,Selvaraj SR. Gene editing in hemophilia: a "CRISPR" choice? Blood. 2019; 133(26): 2733-4. DOI: 10.1182/blood.2019001180 [DOI:10.1182/blood.2019001180] [PMID]
51. Fomin ME, Togarrati PP, Muench MO. Progress and challenges in the development of a cell‐based therapy for hemophilia A. J Thromb Haemost. 2014; 12(12): 1954-65. DOI: 10.1111/jth.12750 [DOI:10.1111/jth.12750] [PMID] []
52. Xu D, Alipio Z, Fink LM, Adcock DM, Yang J, Ward DC, et al. Phenotypic correction of murine hemophilia A using an iPS cell-based therapy. Proc Natl Acad Sci U S A. 2009; 106(3): 808-13. DOI: 10.1073/pnas.0812090106 [DOI:10.1073/pnas.0812090106] [PMID] []
53. Kashiwakura Y, Ohmori T, Mimuro J, Madoiwa S, Inoue M, Hasegawa M, et al. Production of functional coagulation factor VIII from iPSCs using a lentiviral vector. Haemophilia. 2014; 20(1): e40-4. DOI: 10.1111/hae.12311 [DOI:10.1111/hae.12311] [PMID]
54. Ramaswamy S, Tonnu N, Menon T, Lewis BM, Green KT, Wampler D, et al. Autologous and heterologous cell therapy for hemophilia B toward functional restoration of factor IX. Cell Rep. 2018; 23(5): 1565-80. DOI: 10.1016/j.celrep.2018.03.121 [DOI:10.1016/j.celrep.2018.03.121] [PMID] []
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Attribution-NoneCommercial CC BY-NC