دوره ۳۱، شماره ۳ - ( پاییز ۱۴۰۳ )                   جلد ۳۱ شماره ۳ صفحات ۲۱۴-۲۰۵ | برگشت به فهرست نسخه ها

Research code: _
Ethics code: IR.UMA.REC.1400.028

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Basirat E, Mahmoudi F, Khazali H. Effects of formononetin on the expression of orexin and calcitonin gene-related peptide genes in a stress model rats. J Birjand Univ Med Sci. 2024; 31 (3) :205-214
URL: http://journal.bums.ac.ir/article-1-3442-fa.html
بصیرت الهه، محمودی فریبا، خزعلی همایون. بررسی اثرات فورمونونتین بر بیان ژن‌های ارکسین و پپتید وابسته به ژن کلسی تونین در موش‌های صحرایی مدل استرس. تحقیقات پزشکی ترجمانی. ۱۴۰۳; ۳۱ (۳) :۲۰۵-۲۱۴

URL: http://journal.bums.ac.ir/article-۱-۳۴۴۲-fa.html

بررسی اثرات فورمونونتین بر بیان ژن‌های ارکسین و پپتید وابسته به ژن کلسی تونین در موش‌های صحرایی مدل استرس
الهه بصیرت۱ ، فریبا محمودی*۲ ، همایون خزعلی۳
۱- گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
۲- گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران ، f.mahmoudi@uma.ac.ir
۳- گروه علوم جانوری و زیست شناسی دریا، دانشکده علوم و فناوری زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
واژه‌های کلیدی: CGRP، فورمونونتین، ارکسین، استرس
متن کامل [PDF 603 kb]   (۳۴۹ دریافت)     |   چکیده (HTML)  (892 مشاهده)
متن کامل:   (۲۲۶ مشاهده)
چکیده
زمینه و هدف: فورمونونتین ترکیب فلاونوئیدی است که از گیاهان مختلف مثل شبدر قرمز مشتق می­شود. ارکسین و پپتید مرتبط با ژن کلسی‌تونین (CGRP) از جمله نوروپپتیدهای مهم در هیپوتالاموس در کنترل استرس محسوب می­شوند. همچنین مطالعات اثرات ضد‌استرسی فورمونونتین را نشان داده است. بااین‌حال مکانیسم مولکولی عملکرد آن هنوز مشخص نشده است. این مطالعه با هدف بررسی اثر فورمونونتین بر بیان ژن­های CGRP و Hcrt (پیش ساز نوروپپتید هیپوکرتین) در موش‌های صحرایی مدل استرس انجام شد.
روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، از 20 موش صحرایی نر نژاد ویستار با وزن10± 200 گرم در چهار گروه (5n=) استفاده شد. برای القای استرس، موش­های صحرایی به مدت 2 ساعت در معرض استرس قرار گرفتند. فورمونونتین با دوزهای 20 و 40 میکروگرم به‌صورت تک دوز و با حجم 3 میکرولیتر داخل بطن سوم مغزی تزریق شد. نمونه­های هیپوتالاموس خارج شدند. واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز در زمان واقعی (RT-PCR) برای اندازه‌گیری بیان ژن انجام گرفت.
یافته‌ها: استرس، زمان صرف شده و تعداد ورود به مربع مرکزی را در مقایسه با شرایط بدون استرس کاهش داد در حالیکه گروه¬های دریافت کننده دوزهای 20 و 40 میکروگرم  فورمونونتین زمان صرف شده و تعداد ورود به مربع مرکزی را بصورت معنی¬داری نسبت به گروه کنترل مثبت افزایش داد. همچنین در موش­های تحت استرس میزان بیان ژن­های CGRP و Hcrt نسبت به گروه کنترل افزایش معنی‌داری یافت (01/0P≤). تزریق داخل بطنی مغزی فورمونونتین موجب کاهش معنی­دار بیان ژن‌های CGRP و Hcrt نسبت به موش­های صحرایی مدل استرس گردید (01/0P≤).
نتیجه‌گیری: تحقیق حاضر اثرات ضد‌اضطرابی فورمونونتین را نشان داد. بنابرین اثرات ضد اضطرابی فورمونونتین می­تواند از طریق کاهش فعالیت نورون­های مرتبط با استرس در هیپوتالاموس اعمال شود.
واژه‌های کلیدی: CGRP، فورمونونتین، ارکسین، استرس
مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. 1403؛ 31 (3): 205-214.
دریافت: 21/4/1403              پذیرش: 20/06/1403
 
مقدمه
استرس مجموعه‌ای از پاسخ­های فیزیولوژیکی در برابر محرک‌های نامطلوب جهت حفظ هومئوستازی تعریف می‌شوند (1). بدن انسان به‌طور کلی توانایی بازیابی تعادل را پس از رویدادهای استرس‌زای موقتی دارد، درحالی‌که استرس مکرر زمینه‌ساز ایجاد بسیاری از بیماری­ها از جمله اختلالات روان‌پزشکی مانند افسردگی، اضطراب و برخی از بیماری‌های جسمی روانی مانند فشار خون بالا، بی­خوابی و سرطان است (2). بنابراین شناخت کامل مکانیسم فرآیند استرس برای پیشگیری و درمان بیماری­های ناشی از استرس بسیار مهم است. یکی از مهم‌ترین سیستم­های مرتبط با استرس، محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA[1]) است. فعال شدن محور HPA در نهایت باعث افزایش کورتیکوسترون در جوندگان و کورتیزول در انسان می­شود. مطالعات متعدد ثابت کرده­اند که فعال شدن مکرر محور HPA و سطوح بالای گلوکوکورتیکوئیدها به‌طور مداوم منجر به بسیاری از بیماری­های ناشی از استرس می­شود (3).
گیاهان همیشه منبع شناخته شده­ای از داروها بوده­اند و بسیاری از داروهایی که در حال حاضر در دسترس هستند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از محصولات مواد طبیعی به دست می­آیند (4). فورمونونتین یک ایزوفلاون از گروه فیتواستروژن‌ها است که از طریق مکانیسم‌های وابسته و مستقل از استروژن، طیف وسیعی از اثرات فیزیولوژیکی مفید برای سلامتی را نشان می‌دهد. این ترکیب فعال در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماری‌های مزمن مانند سرطان، چاقی و بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی  بالقوه مؤثر بوده است (5). همچنین گزارش شده است که ترکیبات فیتوشیمیایی در مدیریت بیماری­های عصبی مختلف از جمله افسردگی و اضطراب مفید هستند (4). فورمونونتین به‌عنوان ترکیب ایزوفلاونوئیدی از نورون­ها در برابر آسیب ناشی از سمیت محافظت می­کند (6) و اثر محافظتی عصبی آن بر زوال عقل ناشی از اسکوپولامین گزارش شده است (7). علاوه بر این  وانگ و همکاران نشان دادند که فورمونونتین دارای اثرات ضد‌اضطرابی و ضد‌التهابی است (8). بنابرین گیاهان دارویی و مشتقات آن‌ها به دلیل عوارض جانبی کمتر می­توانند جایگزین داروهای رایج مورد استفاده برای اختلال اضطراب مانند دیازپام­ شوند.
ارکسین که هیپوکرتین نیز نامیده می­شود به دو صورت ارکسین A و B وجود دارند. ارکسین A نوروپپتید 33 اسید آمینه­ای و ارکسین B نوروپپتید 28 اسید آمینه­ای است که توسط ژن Hcrt (پیش ساز نوروپپتید هیپوکرتین) کد می­شود. در عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف مانند ریتم خواب/بیداری و تنظیم حرارت، کنترل متابولیسم انرژی، پاسخ‌های قلبی عروقی، رفتار تغذیه نقش دارند. در پستانداران، ارکسین A و ارکسین B در نواحی مختلف مغز به‌خصوص در هیپوتالاموس جانبی سنتز می­شوند (9،10). ارکسین‌ها ارتباط نزدیکی با سیستم پاسخگر استرس دارند و نقش کلیدی آن‌ها در فعال‌سازی و تنظیم محور HPA نشان داده شده است. مدارهای هیپوتالاموس، به‌ویژه مدارهای بین ارکسین و نورون­های فاکتور آزاد کننده کورتیکوتروپین (CRF[2]) نقش مهمی در پاسخ استرس دارد. CRF مستقیماً از طریق فعال‌سازی گیرنده CRF 1 در این نورون‌ها، سرعت دپلاریزاسیون نورون‌های ارکسین را افزایش می‌دهد.
پپتید مرتبط با ژن کلسی‌تونین (CGRP[3]) یک پلی‌پپتید با 37 اسید‌آمینه است. عمدتاً توسط ژن کلسی‌تونین که ژن CALCA نیز نامیده می­شود، کدگذاری می­گردد (11). CGRP گشادکننده عروق و انتقال‌دهنده عصبی قوی در سیستم عصبی مرکزی است. گیرنده‌های CGRP در هیپوتالاموس، ماده خاکستری مرکزی، هسته شکمی تالاموس، آمیگدال و هیپوکامپ توزیع شده­اند. گزارش شده است که CGRP در رفتارهای اضطرابی دخیل است، تزریق داخل بطنی مغزی CGRP رفتار اضطرابی و ترس را برمی­انگیزد (12). بنابراین، بررسی مسیرهای سیگنالینگ استرس که ژن­های CGRP و ارکسین را در هیپوتالاموس هدف قرار می­دهد بسیار مهم است. با در نظر گرفتن این موضوع، هدف مطالعه حاضر بررسی این است که آیا فورمونونتین می­تواند از طریق کاهش بیان ژن­های Hcrt و CGRP هیپوتالاموسی در موش­های صحرایی نر اثرات ضد‌استرسی خود را اعمال کند.  
روش تحقیق
حیوانات و شرایط نگهداری
همه آزمایش­ها روی موش­های صحرایی نر نژاد ویستار (با وزن تقریبی10 ± 200 گرم) انجام شد. حیوانات دسترسی آزاد به آب و غذا داشتند و در دمای   ͦ C2 ±22 و 12 ساعت تاریکی/روشنایی نگه‌داری شدند. این مطالعه توسط کمیته اخلاق مصوب دانشگاه محقق اردبیلی (کد: IR.UMA.REC.1400.028) تأیید شد.

جراحی و کانول‌گذاری
موش­های صحرایی برای کانول‌گذاری با تزریق داخل صفاقی مخلوطی از کتامین (mg/kg80) و زایلزین (mg/kg10) بیهوش شدند. سر حیوان در دستگاه استریوتاکسیک ثابت شد. مختصات بر اساس اطلس پاکسینوس و واتسون (  AP =0.84mm mm، ML = 00 ،و DV = 6.5mm ) تعیین شد. سپس نواحی براگما و لامبدا در سطح جمجمه برای کانول‌گذاری مشخص گردید. کانول‌گذاری در همه گروه­ها انجام شد. جهت بهبودی، موش­های صحرایی در قفس جداگانه به مدت یک هفته نگهداری شد.ند. تزریق با استفاده از سرنگ هامیلتون متصل به لوله پلی‌اتیلن 20 انجام شد. به این ترتیب که لوله پلی­اتیلین20 از یک طرف به سرنگ هامیلتون و از طرف دیگر به سرسوزن دندانپزشکی 27 گیج متصل شد. بعد از برداشت مقدار دارو سرسوزن تزریقی داخل کانول تثبیت شده در سطح جمجمه قرار گرفت و تزریق به داخل بطن به آرامی در مدت 30 ثانیه صورت گرفت (13،14).

تشریح و جداسازی نمونه هیپوتالاموس
حیوانات، در پایان مطالعه بیهوش شدند. جمجمه برای برداشتن مغز شکافته شد. سپس سطح شکمی مغز به سمت بالا قرار داده شد و یک برش حاوی هیپوتالاموس به ضخامت 4 میلی‌متر (از جلو در نزدیکی کیاسما بینایی، از پشت به مجاورت سیستم پستانی-تالاموسی و از سمت جانبی تا شیار هیپوتالاموس) تشریح شد. نمونه هیپوتالاموس برای ارزیابی mRNA در نیتروژن مایع قرار داده شد و سپس به فریزر 80- انتقال داده شد.
روش القای استرس مهاری (Restrain stress)
پس از دوره سازگاری یک هفته‌ای، برای القای استرس حاد موش‌های صحرایی در یک جعبه مهارکننده (restraint cage) با تهویه مناسب (طول 18 سانتی‌متر و عرض 5 سانتی‌متر) قرار گرفتند. سپس به مدت 2 ساعت در اتاقی ساکت نگهداری شدند. فورمونونتین 30 دقیقه قبل از القای استرس به موش‌های صحرایی تزریق شد (14).

گروه­های آزمایش
در این مطالعه، فورمونونتین از شرکت سیگما آلدریچ تهیه شد. 20 سر موش صحرایی نر به‌طور تصادفی به 4 گروه (5=n) تقسیم شدند. گروه اول به عنوان گروه کنترل منفی (بدون استرس)، سالین دریافت کرد. گروه دوم، به عنوان گروه کنترل مثبت (تحت استرس)، سالین دریافت کرد. گروه­های سوم و چهارم (تحت استرس) 20 و 40 میکروگرم فورمونونتین به‌ترتیب دریافت کردند. تمام تزریقات 30 دقیقه قبل از القای استرس از طریق بطن سوم مغزی (ICV) در حجم 3 میکرولیتر انجام شد.

تست­های رفتاری
آزمون میدان باز(Open Field Test)
موش­ها در یک جعبه پلاستیکی مربعی (60 × 60 × 40 سانتی‌متر) قرار گرفتند. در ابتدای آزمایش، هر موش در مرکز جعبه قرار داده شد و رفتارها به مدت 5 دقیقه فیلم‌برداری شد. زمان صرف شده در مرکز و تعداد ورودی­ها به مرکز به عنوان شاخص ارزیابی رفتاری استرس استفاده شد (13).

تست شنا اجباری (Forced Swim Test)
موش­ها به‌صورت جداگانه در یک مخزن استوانه­ای (قطر 35 × ارتفاع 50 سانتی‌متر) حاوی 30 سانتی‌متر آب (1±23 درجه سانتی‌گراد) قرار گرفتند و با دوربین مدت زمان بی‌حرکتی به مدت 6 دقیقه ارزیابی شد (13). رفتار شنا شامل حرکت افقی حیوان در آب در نظر گرفته شد. بی‌تحرکی به عنوان حیوان شناور بدون تقلا و فقط انجام حرکات لازم برای نگه داشتن سر بالای آب تعریف می‌شد (13).

بررسی بیان ژن با استفاده از Real time-PCR
RNA تام تمام نمونه­های هیپوتالاموس با کیت ترایزول (شرکت Qiagen، آلمان) استخراج شد. سپس غلظت RNA با نانو‌دراپ تعیین شد. برای سنتز cDNA، 1 میکروگرم RNA کل طبق دستورالعمل کیت استفاده شد. به منظور اندازه‌گیری سطوح بیان ژن نسبی، 1 میکروگرم از cDNA سنتز شده وارد واکنش زنجیره‌ای پلی مراز در زمان واقعی (RT-PCR) شد و با دستورالعمل کیت مستر میکس سایبرگرین ( شرکت تاکارا، ژاپن) انجام شد و تکثیر آن با استفاده از دستگاه Real time-PCR انجام شد. یک سیکل (15 دقیقه، 95 درجه سانتی‌گراد) و 40 چرخه (95 درجه سانتی‌گراد برای 20 ثانیه، 60 درجه سانتی‌گراد برای 15 ثانیه، و 72 درجه سانتی‌گراد برای 10 ثانیه) برای سیستم PCR در نظر گرفته شد، میزان تغییرات بیان ژن با معادله ΔΔCT- 2محاسبه شد. محصولات گلیسرید آلدئید - ۳ - فسفات دهیدروژناز (GAPDH)، Hcrt و CGRP حاصل به ترتیب 120، 87 و 155 جفت باز هستند. توالی پرایمرهای استفاده شده در جدول شمارۀ 1 نشان داده شده است (15،16).
 

جدول 1- توالی سنس و آنتی‌سنس پرایمرها
توالی پرایمرها نام ژن­ها
5'- TCTAAGCGGTGTGGGAATCT -3'
5'- TAGGGGTGGTGGTTTGTCTC -3'		 CGRP: سنس
آنتی سنس
5'- CTCCTTCAGGCCAACGGTAA-3'
5'- AGGGCAGGGATATGGCTCTA -3'		 Hcrt: سنس
آنتی سنس
5′- AAGTTCAACGGCACAGTCAAG -3′
5′- CATACTCAGCACCAGCATCAC -3′.		 GAPDH: سنس
آنتی سنس
آنالیز آماری
داده­ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل بیان ژن از آزمون ANOVA یک طرفه استفاده شد. از آزمون تعقیبی توکی برای مقایسه تفاوت معنی­دار بین گروه­های کنترل و آزمایش استفاده شد. نتایج به صورت میانگین±انحراف معیار ارائه شد. در تمام موارد، معنی‌داری با 05/0P≤تعریف شد.

یافته‌ها
در آزمون میدان باز از زمان سپری شده در مرکز و تعداد ورود به مرکز به‌عنوان شاخص اضطراب استفاده شد که بین گروه­ها تفاوت معنی­داری داشت (01/0P≤). تجزیه و تحلیل نشان داد که استرس، زمان صرف شده در ناحیه داخلی را در مقایسه با شرایط بدون استرس (گروه کنترل منفی) کاهش داد. آنالیز زمان صرف شده در ناحیه مرکزی در گروه­های دریافت کننده دوزهای 20 و 40 میکروگرم  فورمونونتین افزایش معنی­داری را نسبت به گروه کنترل مثبت نشان داد (01/0P≤). همچنین نتیجه این متغیر در گروه کنترل مثبت نسبت به گروه کنترل منفی قابل توجه بود و کاهش معنی­داری را نشان داد (001/0P≤) (شکل 1).
نتایج مربوط به متغیر تعداد ورود به ناحیه مرکزی در بین گروه‌ها نشان داد که گروه­های دریافت­کننده فورمونونتین افزایش معنی­داری را با گروه کنترل مثبت دارند (01/0P≤). همچنین گروه کنترل مثبت نسبت به گروه کنترل منفی کاهش معنی­داری را نشان داد (001/0P≤) (شکل 2).
نتایج تست شنا اجباری نشان داد که زمان بیشتری برای بی‌حرکتی در گروه کنترل مثبت در مقایسه با گروه­های کنترل منفی و دریافت‌کننده فورمونونتین صرف شده است که نشان‌دهنده افزایش استرس رفتاری در گروه‌های کنترل مثبت است (01/0P≤). در گروه‌های دریافت‌کننده فورمونونتین به صورت داخل مغزی با دوزهای 20 و 40 میکروگرم، مدت زمان بی‌حرکتی در مقایسه با گروه کنترل مثبت کاهش یافت (001/0P≤) (شکل3).
میزان بیان نسبی ژن Hcrt در گروه کنترل مثبت نسبت به گروه کنترل منفی از نظر آماری افزایش معنی‌داری پیدا کرد (01/0P≤) (شکل 4). میانگین سطح بیان ژن Hcrt پس از تزریق 20 و40 میکروگرم فورمونونتین، در هر دو گروه به‌طور قابل توجهی باعث کاهش معنی‌دار سطح بیان نسبی این ژن نسبت به گروه کنترل مثبت شد (01/0P≤) (شکل 4).
میانگین سطح بیان ژن CGRP در گروه کنترل مثبت نسبت به گروه کنترل منفی افزایش معنی‌داری یافت (001/0P≤) (شکل 5). تزریق 20 و 40 میکروگرم فورمونونتین به‌صورت داخل مغزی، به‌طور معنی­داری میانگین سطح بیان ژن CGRP را در مقایسه با گروه کنترل مثبت کاهش داد (001/0P≤) (شکل 5).
).

نمودار1- زمان صرف شده در ناحیه مرکزی در بین گروه­ها در طی تزریق داخل مغزی فورمونونتین با دوزهای µg 20و µg 40را نشان می‌دهد. ***؛ نسبت به گروه کنترل منفی، &&؛ نسبت به گروه کنترل مثبت (01/0P≤).
نمودار2- تعداد ورود به مربع مرکزی در بین گروه­ها در طی تزریق داخل مغزی فورمونونتین با دوزهای µg 20 و µg 40 را نشان می­دهد. ***؛ نسبت به گروه کنترل منفی، &&؛ نسبت به گروه کنترل مثبت (01/0P≤).
نمودار3- مدت زمان بی حرکتی در بین گروه­ها در طی تزریق داخل مغزی فورمونونتین با دوزهای µg 20و µg 40را نشان می‌دهد. **؛ نسبت به گروه کنترل منفی، &&&؛ نسبت به گروه کنترل مثبت (001/0P≤).
نمودار4- میانگین بیان نسبی ژن Hcrt با اثر دوز 20 و 40 میکروگرم فورمونونتین در هیپوتالاموس موش­های صحرایی مدل استرس. نتایج به صورت میانگین±انحراف معیار ارائه شده است. 5n= و 01/0P≤. آنالیز داده­ها با آنوای یک‌طرفه و آزمون تعقیبی توکی انجام شد**؛ نسبت به گروه کنترل منفی، &&؛ نسبت به گروه کنترل مثبت.
نمودار5-میانگین بیان نسبی ژن CGRP با اثر دوز 20 و 40 میکروگرم فورمونونتین در هیپوتالاموس موش­های صحرایی مدل استرس. نتایج به صورت میانگین±انحراف معیار ارائه شده است 5n= و (001/0P≤). آنالیز داده­ها با آنوای یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی انجام شد. ***؛ نسبت به گروه کنترل منفی، &&&؛ نسبت به گروه کنترل مثبت.


بحث
مطالعه حاضر نشان داد که استرس باعث ایجاد افزایش در بیان ژن­ ارکسین در هیپوتالاموس می­شود. مطالعات قبلی نیز نشان داده بودند استرس حاد، مانند استرس بی‌حرکتی یا استرس مهار کننده فعالیت نورون­های ارکسین و سطح  بیان ارکسین را افزایش می­دهد (17). استرس بر فیزیولوژی طبیعی سیستم بیولوژیکی تأثیر می‌گذارد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض رویدادهای استرس‌زا زندگی باعث ایجاد اختلالات رفتاری از جمله افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD[1]) و اختلالات اضطرابی می‌شود (12). همچنین استرس طولانی مدت ممکن است منجر به اضطراب، ترس، افسردگی و سایر مشکلات سلامتی شود. امروزه افسردگی به یک مشکل رایج سلامت روان تبدیل شده است. استرس مکرر منجر به فعال شدن طولانی مدت HPA می‌شود، اختلال در تنظیم محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال (HPA) خطر ابتلا به افسردگی و اختلالات اضطرابی را افزایش می­دهد. علاوه بر تغییرات در سیستم کورتیکوسترون، اختلال در تنظیم سیستم ارکسین در اختلالات مرتبط با استرس نقش دارد (17،18). محور HPA در پاسخ استرس­زای فیزیولوژیکی و روانی نقش دارد. ترشح ACTH توسط هیپوتالاموس از طریق هورمون آزاد‌کننده کورتیکوتروپین (CRH) تنظیم می­شود (19). همچنین مطالعات گذشته نشان داده­اند که ارکسین نقش مهمی در استرس حاد و مزمن دارد (17).
در مطالعه حاضر، موش‌های تحت استرس، رفتارهای اضطرابی آشکاری را از خود نشان دادند. در مطالعه wang و همکاران، درمان با فورمونونتین، با نقش تنظیمی گابا ارژیک و گلوتاماترژیک رفتارهای اضطرابی را در موش­ها تسکین داد (8). ثابت شده است که فورمونونتین فعالیت استروژنی دارد و میزان اضطراب را در تست­های رفتاری مربوط به استرس تعدیل می‌کند (20). همچنین مطالعهblake  و همکاران نشان داد که موش­هایی که با رژیم غذایی فیتواستروژن بالا تحت درمان قرار گرفتند، کاهش قابل توجه بی­حرکتی در آزمون شنای اجباری را نشان دادند که همسو با مطالعه ما بود (21). همچنین مطالعه ای نشان داده است که تزریق فورمونونتین به موش­های دچار اضطراب ناشی از درد منجر به کاهش قابل توجهی از علائم اضطرابی در گروه­های تحت درمان در مقایسه با گروه کنترل می­شود که از یافته­های ما حمایت می­کند (22).  
نورون­های CRH در هیپوتالاموس با نورون ارکسین در تعامل هستند. قرار گرفتن در معرض استرس منجر به افزایش فعالیت نورون­های CRH شده که به نوبه خود باعث تحریک فعالیت نورون­های ارکسین می­شود (23). همچنین مطالعات نشان داده است که دپلاریزاسیون نورون­های سنتز کننده ارکسینA  نتیجه افزایش انتشار گلوتامات است، همچنین برهمکنش گلوتامات و ارکسین برای اثرات اضطراب­زایی ارکسین ضروری است (24). گابا انتقال دهنده عصبی مهاری است. نورون­های گابارژیکی در ناحیه پیش اپتیک هیپوتالاموس سیگنال­های مهاری مستقیم را به نورون­های ارکسین می­فرستند (25).
مطالعات قبلی نشان داد که فورمونونتین اثرات ضد گلوتاماترژیکی و گابارژیکی دارد. فورمونونتین از نورون­ها در برابر آپوپتوز ناشی از افزایش فعالیت­های گیرنده گلوتاماترژیکی متیل-دی آسپارتات (NMDA) محافظت می­کند (6). همچنین یک مطالعه گذشته ثر ضد‌اضطرابی فورمونونتین در مدل موش ناشی از تزریق کورتیکوسترون را تایید کرده است (26). نتایج ما نشان داد تزریق داخل مغزی فورمونونتین بیان ژن­های ارکسین را در موش­های صحرایی مدل استرس کاهش داد. احتمالاً فورمونونتین با سرکوب فعالیت سیستم گلوتاماترژیکی و تحریک نورون­های گاباارژیکی منجر به کاهش آزاد سازی CRH می­شود که به دنبال آن سطح بیان ژن ارکسین کاهش می­یابد.
نتایج مطالعه حاضر نشان داد که میانگین بیان ژن CGRP در موش­های  تحت استرس افزایش می­یابد. یافته ما مطابق با مطالعات گذشته است که نشان می­دهد فعالیت نورون­های CGRP در پاسخ به استرس افزایش می­یابد (27،15). تزریق داخل مغزی فورمونونتین میانگین بیان ژن CGRP را به‌طور معنی­داری در مقایسه با گروه کنترل مثبت کاهش داد. مطالعات نشان داده است که CGRP پاسخ استرسی را از طریق تحریک محور HPA با افزایش سطح کورتیکوسترون و CRH ایجاد می­کند (28).
فورمونونتین نوعی ایزوفلاون است که سطوح سرمی کورتیکوسترون را کاهش و بیان گیرنده فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF[2]) را افزایش می­دهد (26). خواص محافظت کننده عصبی فورمونونتین در اختلالات عصبی متعدد از جمله بیماری آلزایمر، ایسکمی مغزی، آسیب مغزی تروماتیک، اضطراب و افسردگی مشاهده شده است. اثرات مفید فورمونونتین تا حدی از طریق کاهش التهاب عصبی و استرس اکسیداتیو همراه با مسیر سیگنالینگ مربوطه بررسی شده است (29). سیستم گیرنده mGluR7 ممکن است هدف جذابی برای اختلالات اضطرابی باشد، زیرا تعدیل کننده­های این گیرنده در چندین مکان در مدار عصبی عاطفی و اضطرابی نقش دارند. کانال کاتیونی گیرنده گذرا (TRP[3]) واسطه گلوتامات در مغز است، فعال­سازی کانال­های TRP می­تواند باعث آزاد شدن CGRP شود (30). بنابراین، اثرات ضد‌اضطراب فورمونونتین می‌تواند به دلیل کاهش التهاب، کاهش فعالیت محور HPA و کاهش تحریک پذیری عصبی با افزایش BDNF از طریق مهار گیرنده NMDA گلوتامات در هیپوتالاموس ­موش­های صحرایی مدل استرس اعمال شود (8).
 
نتیجه‌گیری
در مجموع، این مطالعه برای اولین بار اثرات ضد‌اضطرابی فورمونونتین را در موش­های صحرایی نشان داد. در پژوهش حاضر، تزریق داخل بطن مغزی فورمونونتین موجب کاهش بیان ژن­های CGRP و ارکسین، در موش­های صحرایی مدل استرس بی‌حرکتی گردید. اثرات ضد‌اضطرابی فورمونونتین احتمالاً می­تواند از طریق کاهش بیان نورون­های بالادستی CRH اعمال شود.

تقدیر و تشکّر
این مقاله مستخرج از رساله تحت عنوان " بررسی اثرات فورمونونتین بر بیان ژن­های  ارکسین و پپتید وابسته به ژن کلسی تونین در موش­های صحرایی مدل استرس " تصویب شده در سال 1400 در مقطع دکتری با کد پورپوزال 5764/13/د/1400 می‌باشد که با حمایت دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شده است. نویسندگان در انجام این پژوهش از حمایت­های مالی و معنوی بخش معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه محقق اردبیلی سپاس‌گزاری می­کنند.

ملاحظات اخلاقی
این مطالعه توسط کمیته اخلاق مصوب دانشگاه محقق اردبیلی (IR.UMA.REC.1400.028) تأیید شد.

حمایت مالی
مطالعه حاضر با حمایت مالی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد.

مشارکت نویسندگان
طراحی ایده – روش کار: فریبا محمودی
جمع آوری داده­ها : الهه بصیرت
تجزیه و تحلیل داده­ها : فریبا محمودی، همایون خزعلی- الهه بصیرت
نظارت: فریبا محمودی
مدیریت پروژه: فریبا محمودی
نگارش-پیش نویس: الهه بصیرت
نگارش- بررسی- ویرایش: فریبا محمودی، همایون خزعلی

تضاد منافع
نویسندگان مقاله اعلام می‌دارند که هیچ گونه تضاد منافعی در پژوهش حاضر وجود ندارد.
 
1- Post-Traumatic Stress Disorder
1- Brain-Derived Neurotrophic Factor
2- Transient Receptor Potential
 
1- Hypothalamic-Pituitary-Adrenal
2- Corticotropin-Releasing Factor
3- Calcitonin Gene-Related Peptide
 
  1. Chen S, Lu D, Wang W, Chen W, Zhang S, Wei S. Plasma metabolomic profiling of repeated restraint stress in rats. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2020; 1160: 122294. DOI: 10.1016/j.jchromb.2020.122294
  2.  Meyer AE, Curry JF. Pathways from anxiety to stressful events: An expansion of the stress generation hypothesis. Clin Psychol Rev. 2017; 57: 93-116. DOI: 10.1016/j.cpr.2017.08.003
  3. Goodwin JE, Geller DS. Glucocorticoid-induced hypertension. Pediatr Nephrol. 2012; 27(7): 1059-66. DOI: 10.1007/s00467-011-1928-4
  4. Olubodun-Obadun TG, Ishola IO, Adesokan TP, Anih BO, Adeyemi OO. Antidepressant-and anxiolytic-like actions of Cajanus cajan seed extract mediated through monoaminergic, nitric oxide-cyclic GMP and GABAergic pathways. J Ethnopharmacol. 2023; 306: 116142. DOI: 10.1016/j.jep.2023.116142
  5. Dutra JM, Espitia PJ, Batista RA. Formononetin: Biological effects and uses–A review. Food chem. 2021; 359: 129975. DOI: 10.1016/j.foodchem.2021.129975
  6. Tian Z, Liu Sb, Wang Yc, Li Xq, Zheng Lh, Zhao Mg. Neuroprotective effects of formononetin against NMDA‐induced apoptosis in cortical neurons. Phytother Res. 2013; 27(12): 1770-5. DOI:10.1002/ptr.4928
  7. Aly SH, Elissawy AM, Fayez AM, Eldahshan OA, Elshanawany MA, Singab ANB. Neuroprotective effects of Sophora secundiflora, Sophora tomentosa leaves and formononetin on scopolamine-induced dementia. Nat. Prod. Res. 2021; 35(24): 5848-52. DOI: 10.1080/14786419.2020.1795853
  8. Wang X-s, Guan S-y, Liu A, Yue J, Hu L-n, Zhang K, et al. Anxiolytic effects of Formononetin in an inflammatory pain mouse model. Mol Brain. 2019; 12: 1-12. DOI: 10.1186/s13041-019-0453-4
  9. Chieffi S, Carotenuto M, Monda V, Valenzano A, Villano I, Precenzano F, et al. Orexin system: the key for a healthy life. Front Physiol. 2017; 8: 357. DOI: 10.3389/fphys.2017.00357
  10. Li SB, de Lecea L. The hypocretin (orexin) system: from a neural circuitry perspective. Neuropharmacology. 2020; 167: 107993. DOI: 10.1016/j.neuropharm.2020.107993
  11. Wang Q, Qin H, Deng J, Xu H, Liu S, Weng J, et al. Research progress in calcitonin gene-related peptide and bone repair. Biomolecules. 2023; 13(5): 838. DOI: 10.3390/biom13050838
  12. Hashikawa-Hobara N, Ogawa T, Sakamoto Y, Matsuo Y, Ogawa M, Zamami Y, Hashikawa N. Calcitonin gene-related peptide pre-administration acts as a novel antidepressant in stressed mice. Sci Rep. 2015; 5(1): 12559. DOI: 10.1038./srep12559
  13. Haghighat K, Mahmoudi F, Khazali H. Study of the central Injection effects of chrysin on behavioral and intra hypothalamic gene expression levels of CRH and CGRP in male rats. Gene, Cell Tissue. 2024; 11(2): e147106. DOI: 10.5812/gct-147106
  14. Neghaddadgar L, Mahmoudi F, Khazali H. Effects of dopamine and L-dopa on ghrelin gene expresion in the hypothalamus and ovary in a polycystic ovarian syndrome rat model. Sci. J. Kurdistan Univ. Med. Sci. 2024; 28(6): 1-11. DOI: 10.61186/SJKU.28.6.1 ‎
  15. Bahari N, Mahmoudi F, Haghighat K, Khazali H. The Effects of Trans-anethole on the Hypothalamic CGRP and CRH Gene Expression in Rat Model of Stress. Arch Biochem Biophys. 2023; 14(1): 1-7. DOI: 10.22037/aab.v14i1.41158
  16. Mohammadpour MJ, Nourizadeh E, Mahmoudi F. Analgesic effect of trans-anethole. Journal of Basic and Clinical Pathophysiology. 2023; 11(1): 44-50. DOI: 10.22070/jbcp.2023.17492.1168
  17. Sargin D. The role of the orexin system in stress response. Neuropharmacology. 2019; 154: 68-78. DOI: 10.1016/j.neuropharm.2018.09.034
  18. Hwang BH, Katner J, Iyengar S. Corticotropin-releasing factor mRNA and substance P receptor binding in the paraventricular hypothalamic nucleus, central nucleus of the amygdala, and locus coeruleus of Sprague-Dawley rats following restraint-induced stress. J Mol Neurosci. 2005; 25(3): 239-50. DOI: 10.1385/JMN:25:3:239
  19. Iftikhar K, Siddiq A, Baig SG, Zehra S. Substance P: A neuropeptide involved in the psychopathology of anxiety disorders. Neuropeptides. 2020;79: 101993. DOI: 10.1016/j.npep.2019.101993
  20.  Wen XD, Qi LW, Li B, Li P, Yi L, Wang YQ, et al. Microsomal metabolism of calycosin, formononetin and drug–drug interactions by dynamic microdialysis sampling and HPLC–DAD–MS analysis. J Pharm Biomed Anal. 2009; 50(1), 100-05. DOI: 10.1016/j.jpba.2009.03.038
  21. Blake C, Fabick KM, Setchell KD, Lund TD, Lephart ED. Neuromodulation by soy diets or equol: anti-depressive & anti-obesity-like influences, age-& hormone-dependent effects. BMC Neurosci. 2011; 12(1), 1-13. DOI: 10.1186/1471-2202-12-28
  22. Wang XS, Guan SY, Liu A, Yue J, Hu LN, Zhang K, et al. Anxiolytic effects of Formononetin in an inflammatory pain mouse model. Mol Brain. 2019; 12: 1-2. DOI: 10.1186/s13041-019-0453-4
  23. Shainidze KZ, Perekrest SV, Novikova NS, Kazakova TB, Korneva EA. Stimulation of orexinergic system in the CNS and in immune organs by various forms of stress. Adv Neuroimmune Biol. 2012; 3(3-4): 255-64. DOI: 10.3233/NIB-012915
  24. Lungwitz EA, Molosh A, Johnson PL, Harvey BP, Dirks RC, Dietrich A, et al. Orexin-A induces anxiety-like behavior through interactions with glutamatergic receptors in the bed nucleus of the stria terminalis of rats. Physiol Behav. 2012; 107(5): 726-32. DOI: 10.1016/j.physbeh.2012.05.019
  25. Saito YC, Tsujino N, Hasegawa E, Akashi K, Abe M, Mieda M, et al. GABAergic neurons in the preoptic area send direct inhibitory projections to orexin neurons. Front Neural Circuits. 2013; 7: 192. DOI: 10.3389/fncir.2013.00192
  26. Zhang C, Zhu L, Lu S, Li M, Bai M, Li Y, Xu E. The antidepressant-like effect of formononetin on chronic corticosterone-treated mice. Brain Res. 2022; 1783: 147844. DOI: 10.1016/j.brainres.2022.147844
  27. Sink KS, Walker DL, Yang Y, Davis M. Calcitonin gene-related peptide in the bed nucleus of the stria terminalis produces an anxiety-like pattern of behavior and increases neural activation in anxiety-related structures. J Neurosci. 2011; 31(5): 1802-10. DOI: 10.1523/JNEUROSCI.5274-10.2011
  28. Dhillo WS, Small CJ, Jethwa PH, Russell SH, Gardiner JV, Bewick GA, et al. Paraventricular nucleus administration of calcitonin gene-related peptide inhibits food intake and stimulates the hypothalamo-pituitary-adrenal axis. Endocrinology. 2003;144(4):1420-5. DOI: 10.1210/en.2002-220902
  29.  Tian J, Wang X-Q, Tian Z. Focusing on formononetin: recent perspectives for its neuroprotective potentials. Front Pharmacol. 2022; 13: 905898. DOI: 10.3389/fphar.2022.905898
  30. Wang M, Gu Y, Meng S, Kang L, Yang J, Sun D, et al. Association between TRP channels and glutamatergic synapse gene polymorphisms and migraine and the comorbidities anxiety and depression in a Chinese population. Front Genet. 2023; 14: 1158028. DOI: 10.3389/fgene.2023.1158028
نوع مطالعه: مقاله اصیل پژوهشی | موضوع مقاله: فيزيولوژي
دریافت: 1403/4/21 | پذیرش: 1403/6/20 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1403/7/17 | انتشار الکترونیک: 1403/9/15
فهرست منابع
1. Chen S, Lu D, Wang W, Chen W, Zhang S, Wei S. Plasma metabolomic profiling of repeated restraint stress in rats. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2020; 1160: 122294. DOI: 10.1016/j.jchromb.2020.122294 [DOI:10.1016/j.jchromb.2020.122294] [PMID]
2. Meyer AE, Curry JF. Pathways from anxiety to stressful events: An expansion of the stress generation hypothesis. Clin Psychol Rev. 2017; 57: 93-116. DOI: 10.1016/j.cpr.2017.08.003 [DOI:10.1016/j.cpr.2017.08.003] [PMID]
3. Goodwin JE, Geller DS. Glucocorticoid-induced hypertension. Pediatr Nephrol. 2012; 27(7): 1059-66. DOI: 10.1007/s00467-011-1928-4 [DOI:10.1007/s00467-011-1928-4] [PMID]
4. Olubodun-Obadun TG, Ishola IO, Adesokan TP, Anih BO, Adeyemi OO. Antidepressant-and anxiolytic-like actions of Cajanus cajan seed extract mediated through monoaminergic, nitric oxide-cyclic GMP and GABAergic pathways. J Ethnopharmacol. 2023; 306: 116142. DOI: 10.1016/j.jep.2023.116142 [DOI:10.1016/j.jep.2023.116142] [PMID]
5. Dutra JM, Espitia PJ, Batista RA. Formononetin: Biological effects and uses-A review. Food chem. 2021; 359: 129975. DOI: 10.1016/j.foodchem.2021.129975 [DOI:10.1016/j.foodchem.2021.129975] [PMID]
6. Tian Z, Liu Sb, Wang Yc, Li Xq, Zheng Lh, Zhao Mg. Neuroprotective effects of formononetin against NMDA‐induced apoptosis in cortical neurons. Phytother Res. 2013; 27(12): 1770-5. DOI:10.1002/ptr.4928 [DOI:10.1002/ptr.4928] [PMID]
7. Aly SH, Elissawy AM, Fayez AM, Eldahshan OA, Elshanawany MA, Singab ANB. Neuroprotective effects of Sophora secundiflora, Sophora tomentosa leaves and formononetin on scopolamine-induced dementia. Nat. Prod. Res. 2021; 35(24): 5848-52. DOI: 10.1080/14786419.2020.1795853 [DOI:10.1080/14786419.2020.1795853] [PMID]
8. Wang X-s, Guan S-y, Liu A, Yue J, Hu L-n, Zhang K, et al. Anxiolytic effects of Formononetin in an inflammatory pain mouse model. Mol Brain. 2019; 12: 1-12. DOI: 10.1186/s13041-019-0453-4 [DOI:10.1186/s13041-019-0453-4] [PMID] []
9. Chieffi S, Carotenuto M, Monda V, Valenzano A, Villano I, Precenzano F, et al. Orexin system: the key for a healthy life. Front Physiol. 2017; 8: 357. DOI: 10.3389/fphys.2017.00357 [DOI:10.3389/fphys.2017.00357] [PMID] []
10. Li SB, de Lecea L. The hypocretin (orexin) system: from a neural circuitry perspective. Neuropharmacology. 2020; 167: 107993. DOI: 10.1016/j.neuropharm.2020.107993 [DOI:10.1016/j.neuropharm.2020.107993] [PMID]
11. Wang Q, Qin H, Deng J, Xu H, Liu S, Weng J, et al. Research progress in calcitonin gene-related peptide and bone repair. Biomolecules. 2023; 13(5): 838. DOI: 10.3390/biom13050838 [DOI:10.3390/biom13050838] [PMID] []
12. Hashikawa-Hobara N, Ogawa T, Sakamoto Y, Matsuo Y, Ogawa M, Zamami Y, Hashikawa N. Calcitonin gene-related peptide pre-administration acts as a novel antidepressant in stressed mice. Sci Rep. 2015; 5(1): 12559. DOI: 10.1038./srep12559 [DOI:10.1038/srep12559] [PMID] []
13. Haghighat K, Mahmoudi F, Khazali H. Study of the central Injection effects of chrysin on behavioral and intra hypothalamic gene expression levels of CRH and CGRP in male rats. Gene, Cell Tissue. 2024; 11(2): e147106. DOI: 10.5812/gct-147106 [DOI:10.5812/gct-147106]
14. Neghaddadgar L, Mahmoudi F, Khazali H. Effects of dopamine and L-dopa on ghrelin gene expresion in the hypothalamus and ovary in a polycystic ovarian syndrome rat model. Sci. J. Kurdistan Univ. Med. Sci. 2024; 28(6): 1-11. DOI: 10.61186/SJKU.28.6.1 ‎ [DOI:10.61186/sjku.28.6.1]
15. Bahari N, Mahmoudi F, Haghighat K, Khazali H. The Effects of Trans-anethole on the Hypothalamic CGRP and CRH Gene Expression in Rat Model of Stress. Arch Biochem Biophys. 2023; 14(1): 1-7. DOI: 10.22037/aab.v14i1.41158
16. Mohammadpour MJ, Nourizadeh E, Mahmoudi F. Analgesic effect of trans-anethole. Journal of Basic and Clinical Pathophysiology. 2023; 11(1): 44-50. DOI: 10.22070/jbcp.2023.17492.1168
17. Sargin D. The role of the orexin system in stress response. Neuropharmacology. 2019; 154: 68-78. DOI: 10.1016/j.neuropharm.2018.09.034 [DOI:10.1016/j.neuropharm.2018.09.034] [PMID]
18. Hwang BH, Katner J, Iyengar S. Corticotropin-releasing factor mRNA and substance P receptor binding in the paraventricular hypothalamic nucleus, central nucleus of the amygdala, and locus coeruleus of Sprague-Dawley rats following restraint-induced stress. J Mol Neurosci. 2005; 25(3): 239-50. DOI: 10.1385/JMN:25:3:239 [DOI:10.1385/JMN:25:3:239] [PMID]
19. Iftikhar K, Siddiq A, Baig SG, Zehra S. Substance P: A neuropeptide involved in the psychopathology of anxiety disorders. Neuropeptides. 2020;79: 101993. DOI: 10.1016/j.npep.2019.101993 [DOI:10.1016/j.npep.2019.101993] [PMID]
20. Wen XD, Qi LW, Li B, Li P, Yi L, Wang YQ, et al. Microsomal metabolism of calycosin, formononetin and drug-drug interactions by dynamic microdialysis sampling and HPLC-DAD-MS analysis. J Pharm Biomed Anal. 2009; 50(1), 100-05. DOI: 10.1016/j.jpba.2009.03.038 [DOI:10.1016/j.jpba.2009.03.038] [PMID]
21. Blake C, Fabick KM, Setchell KD, Lund TD, Lephart ED. Neuromodulation by soy diets or equol: anti-depressive & anti-obesity-like influences, age-& hormone-dependent effects. BMC Neurosci. 2011; 12(1), 1-13. DOI: 10.1186/1471-2202-12-28 [DOI:10.1186/1471-2202-12-28] [PMID] []
22. Wang XS, Guan SY, Liu A, Yue J, Hu LN, Zhang K, et al. Anxiolytic effects of Formononetin in an inflammatory pain mouse model. Mol Brain. 2019; 12: 1-2. DOI: 10.1186/s13041-019-0453-4 [DOI:10.1186/s13041-019-0453-4] [PMID] []
23. Shainidze KZ, Perekrest SV, Novikova NS, Kazakova TB, Korneva EA. Stimulation of orexinergic system in the CNS and in immune organs by various forms of stress. Adv Neuroimmune Biol. 2012; 3(3-4): 255-64. DOI: 10.3233/NIB-012915 [DOI:10.3233/NIB-012915]
24. Lungwitz EA, Molosh A, Johnson PL, Harvey BP, Dirks RC, Dietrich A, et al. Orexin-A induces anxiety-like behavior through interactions with glutamatergic receptors in the bed nucleus of the stria terminalis of rats. Physiol Behav. 2012; 107(5): 726-32. DOI: 10.1016/j.physbeh.2012.05.019 [DOI:10.1016/j.physbeh.2012.05.019] [PMID] []
25. Saito YC, Tsujino N, Hasegawa E, Akashi K, Abe M, Mieda M, et al. GABAergic neurons in the preoptic area send direct inhibitory projections to orexin neurons. Front Neural Circuits. 2013; 7: 192. DOI: 10.3389/fncir.2013.00192 [DOI:10.3389/fncir.2013.00192] [PMID] []
26. Zhang C, Zhu L, Lu S, Li M, Bai M, Li Y, Xu E. The antidepressant-like effect of formononetin on chronic corticosterone-treated mice. Brain Res. 2022; 1783: 147844. DOI: 10.1016/j.brainres.2022.147844 [DOI:10.1016/j.brainres.2022.147844] [PMID]
27. Sink KS, Walker DL, Yang Y, Davis M. Calcitonin gene-related peptide in the bed nucleus of the stria terminalis produces an anxiety-like pattern of behavior and increases neural activation in anxiety-related structures. J Neurosci. 2011; 31(5): 1802-10. DOI: 10.1523/JNEUROSCI.5274-10.2011 [DOI:10.1523/JNEUROSCI.5274-10.2011] [PMID] []
28. Dhillo WS, Small CJ, Jethwa PH, Russell SH, Gardiner JV, Bewick GA, et al. Paraventricular nucleus administration of calcitonin gene-related peptide inhibits food intake and stimulates the hypothalamo-pituitary-adrenal axis. Endocrinology. 2003;144(4):1420-5. DOI: 10.1210/en.2002-220902 [DOI:10.1210/en.2002-220902] [PMID]
29. Tian J, Wang X-Q, Tian Z. Focusing on formononetin: recent perspectives for its neuroprotective potentials. Front Pharmacol. 2022; 13: 905898. DOI: 10.3389/fphar.2022.905898 [DOI:10.3389/fphar.2022.905898] [PMID] []
30. Wang M, Gu Y, Meng S, Kang L, Yang J, Sun D, et al. Association between TRP channels and glutamatergic synapse gene polymorphisms and migraine and the comorbidities anxiety and depression in a Chinese population. Front Genet. 2023; 14: 1158028. DOI: 10.3389/fgene.2023.1158028 [DOI:10.3389/fgene.2023.1158028] [PMID] []
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات پزشکی ترجمانی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Journal of Translational Medical Research

Designed & Developed by : Yektaweb