مجله علمی دانشگاه

  زمینه و هدف: شیر و سایر محصولات لبنی اولین و مهمترین منبع تأمین کلسیم و دومین منبع تأمین چربی‏های اشباع شده‏اند. میزان مصرف شیر و فرآورده‏های آن در کشور ما نسبت به استانداردهای جهانی پایین است. در این پژوهش میزان مصرف شیر و فرآورده‏های آن در کودکان سنین مدرسه (6 تا 11 سال) شهرستان بیرجند بررسی شده ‏است.

  روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، تعداد 1771 کودک سن مدرسه شهر بیرجند در سال 1386، به روش خوشه‏ای چندمرحله‏ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات لازم شامل مشخصات جمعیت‏شناختی، وضعیت رشد (قد و وزن)، میزان و نوع فرآورده‏های شیری مصرفی و وضعیت سلامتی استخوان‏ها، مفاصل و دندان‏ها در فرمی که به همین منظور تهیه شده بود، ثبت گردید. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون‏های آماری کای‌دو و ضریب همبستگی در سطح معنی‌داری 05/0> P مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

  یافته‌ها: مصرف شیر و فرآورده‏های آن در بیش از نیمی از کودکان سن مدرسه کمتر از مقادیر توصیه‏شده استاندارد بود (500 میلی‏لیتر روزانه). بین تمایل به مصرف شیر با جنس (002/0= P ) و نیز شغل مادر (03/0= P )، ارتباط آماری معنی‏دار وجود داشت. پسران و فرزندان مادران شاغل، تمایل بیشتری به مصرف شیر داشتند. بین مصرف روزانه شیر (002/0= P )، ماست (001/0= P ) و پنیر (001/0= P ) با جنس ارتباط آماری معنی‏دار و همچنین بین مصرف ماست و تعداد دندان‏های کشیده‏شده و پوسیده، نیز ارتباط آماری معنی‏دار وجود داشت (05/0= P ). کودکانی که ماست بیشتری مصرف می‏کردند، تعداد دندان‏های کشیده‏شده و پوسیده کمتر داشتند. بین مصرف شیر و فرآورده‏های آن و دردهای مفصلی و استخوانی ارتباط آماری معنی‏داری مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری: میزان مصرف شیر و فرآورده‏های آن در کودکان سنین مدرسه در شهر بیرجند کمتر از میزان استاندارد جهانی است. کاهش مصرف شیر در کودکان، باعث ایجاد اختلالات ناشی از کمبود کلسیم می‏شود، که با افزایش احتمال بروز پوکی استخوان در سنین بزرگسالی می‌شود