مجله علمی دانشگاه

زمینه و هدف: رشد سلول‏های سرطان پستان، اغلب تحت تأثیر هورمون‏های استروئیدی قرار می‏گیرد. تعیین غلظت‏های سلولی گیرنده هورمون استروژن (ER) و پروژسترون (PR) در تومور، جهت تعیین آن دسته از بیمارانی که از هورمون‏درمانی سود می‏برند، مورد استفاده قرار می‏گیرد. میزان مثبت‏شدن گیرنده‌ هورمونی، با درجه تمایز و نوع بافت تومور، سن و وضعیت یائسگی بیمار مرتبط است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی ارتباط بین نتایج بررسی ایمینوهیستوشیمیایی ER و PR با خصوصیات بالینی‏آسیب‏شناسی، بویژه وضعیت قاعدگی، در بیماران مبتلا به سرطان پستان انجام شد. روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، طیّ مدت یک سال، 324 بیمار مبتلا به سرطان پستان، در بخش آسیب‏شناسی و رادیوتراپی- انکولوژی بیمارستان قائم (عج) و امید مشهد، از نظر گیرنده‏های هورمونی استروژن و پروژسترون، با استفاده از روش ایمنوهیستوشیمیایی، مورد آزمایش قرار گرفتند. خصوصیات بالینی‏آسیب‏شناسی بیماران مثل سن، جنس، وضعیت قاعدگی، نوع آسیب‌شناسی و درجه بیماری نیز با استفاده از اطلاعات موجود در پاسخ‏های آسیب‏شناسی و معاینه بالینی اولیه، کسب شد. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS (نسخه 5/11) و آزمون‌ کای دو در سطح معنی‌داری 05/0P< مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: از 324 بیمار، 5/52% (170 مورد) گیرنده استروژن و 7/49% (161 مورد) گیرنده پروژسترون مثبت بودند. از 217 بیمار قبل از یائسگی، 115 نفر (9/52%) گیرنده استروژنی مثبت و 102 نفر (1/47%) گیرنده استروژنی منفی بودند. فراوانی مثبت‏شدگی گیرنده استروژن در بیماران یائسه 6/47% بود؛ همچنین، 53% بیماران قبل از یائسگی و 9/43 % زنان یائسه از نظر گیرنده پروژسترون مثبت بودند (077/0P=). در 9/52% موارد زیر 30 سال نیز، گیرنده استروژن مثبت بود. نتیجه‌گیری: در مطالعات مختلف مشخص شده‏ است که میزان مثبت‏شدن گیرنده‏های استروژن و پروژسترون در زنان پس از یائسگی بیشتر از سنین قبل از یائسگی می‏باشد. با توجه به نتایج معکوس به دست‏آمده در مطالعه حاضر، بهتر است روش ایمنوهیستوشیمیایی در آزمایشگاه‏های مرجع کنترل شود؛ زیرا به نظر می‏رسد شایعترین علت اختلاف حاصله، اشکال در تثبت نمونه بافتی و روش‏های انجام آزمایشات می‏باشد.