مجله علمی

زمینه و هدف: سکته مغزی یکی از مهمترین عوامل مرگ‌ و میر و ناتوانی در جهان است. به‌دنبال سکته مغزی، تولید رادیکال‌های آزاد که مهمترین نقش را در شکستن سدّ خونی-مغزی و ایجاد ادم بر عهده دارند، افزایش می‌یابد. هدف از این مطالعه، بررسی اثر عصاره هیدروالکلی گیاه مرزنجوش بر میزان ادم مغزی و نقص‌های نورولوژیک در مدل سکته مغزی رت بود.

روش تحقیق: در این مطالعه تجربی، 35سر رت نر نژاد ویستار به‌صورت تصادفی به 5 گروه مساوی تقسیم شدند. دو گروه به‌عنوان گروه‌های کنترل و شم در نظر گرفته شد. سه گروه دیگر، عصاره هیدروالکلی گیاه مرزنجوش را به‌ترتیب با دوزهای: 50، 75 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم، به‌صورت خوراکی به‌روش گاواژ و به‌مدت 30روز دریافت کردند. 2 ساعت بعد از آخرین گاواژ، تمام گروه‌ها بجز گروه شم به‌مدت 60 دقیقه تحت جراحی شریان میانی مغزی قرار گرفتند و میزان ادم مغزی و نقص‌های نورولوژیکی در آنها به‌روش مشاهده رفتاری بررسی شد. آنالیز ادم مغزی (درصد آب مغزی) با استفاده از آزمون‌ آماری One-Way ANOVA به‌روش LSD و آنالیز نقص‌های نورولوژیک توسط آزمون Mann-Whitney U انجام شد. 05/0p< به‌عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: درصد آب مغزی در هر سه گروه دریافت‌کننده دوزهای 50 (47/0±49/82)، 75 (63/0±89/80) و 100 (66/0±82/80) میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره گیاه مرزنجوش نسبت به گروه کنترل (67/0±46/84) کاهش معنی‌داری نشان داد (05/0P<). همچنین عصاره این گیاه سبب کاهش نقص‌های نورولوژیک در دوزهای 75 و 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم نسبت به گروه کنترل گردید (05/0p<)؛ اما دوز 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم عصاره، تأثیری بر امتیاز نقص‌های نورولوژیک نداشت.

نتیجه‌گیری: داده‌های حاصل از این مطالعه نشان داد که گیاه مرزنجوش با کاهش ادم مغزی و امتیاز نقص‌های نورولوژیک، می‌تواند اثر حفاظتی در مدل سکته مغزی اعمال کند.