مجله علمی

 زمینه و هدف: اکثر مطالعات انجام‌شده در رابطه با سوء تغذیه در ایران، بر اساس استانداردهای NCHS بوده است؛ در صورتی‌که امروزه، مطالعه بر اساس استانداردهای جدید WHO توصیه می‌شود. مطالعه حاضر، به منظور تعیین شیوع سوء تغذیه در کودکان زیر پنج سال شهر بیرجند، بر اساس استانداردهای جدید WHO انجام شد.

 روش تحقیق: این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی، بر روی 480 کودک زیر پنج سال که به صورت خوشه‌ای چندمرحله‌ای، از سطح مراکز بهداشتی- درمانی شهر بیرجند انتخاب شده بودند، در سال 1390 انجام شد. همزمان با اندازه‌گیری قد و وزن کودک، اطلاعات دموگرافیک کودک و والدین، در مصاحبه با مادر در پرسشنامه ثبت شد. بررسی سوء تغذیه، بر اساس محاسبه سه شاخص وزن به سن (کم‌وزنی)، وزن به قد (لاغری) و قد به سن (کوتاهی قد) انجام گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS (ویرایش 15) و به‌وسیله آزمون کای‌اسکوئر در سطح α=0/05 تجزیه و تحلیل شدند.

 یافته‌ها: از 480 کودک مورد مطالعه،4/50% پسر بودند و 3/93% وزن هنگام تولد مساوی و یا بالای 2500 گرم و 56% بالای 24 ماه سن داشتند. 7/57%کودکان، رتبه اول تولد را داشتند. بر اساس استانداردهای جدید WHO، از نظر شاخص کم‌وزنی، 7/93% کودکان وزن طبیعی و 3/6% کم وزن (5% کم‌وزن متوسط و 3/1% کم‌وزن شدید) بودند. از نظر شاخص کوتاه‌قدی، 2/90% کودکان قد طبیعی و 8/9% کوتاه‌قد (7/7% کوتاه قد متوسط و 1/2% کوتاه قد شدید) بودند. شیوع کم‌وزنی و کوتاه‌قدی، به طور معنی‌داری در کودکان با وزن تولد کمتر از 2500 گرم بیشتر بود (P<0/001). از نظر شاخص لاغری، 2/99% کودکان طبیعی و 8/0% مبتلا به لاغری متوسط بودند.

 نتیجه‌گیری: براساس مقایسه نتایج حاصل از مطالعه حاضر با مطالعات مشابه، وضعیت تغذیه‌ای کودکان زیر پنج سال شهر بیرجند از وضعیت مناسبی برخوردار است. با توجه به ارتباط معنی‌دار کم‌وزنی و کوتاهی‌قد با وزن کم زمان تولد، کنترل بیشتر حاملگی‌های پرخطر در جهت کاهش تولد نوزادان با وزن کم در زمان تولد، اقدامات آموزشی و حمایت‌های تغذیه‌ای برای این کودکان توصیه می‌شود.