تحقیقات پزشکی ترجمانی

---

زمینه و هدف: عارضه پای‌دیابتی و قطع آن از اصلی‌ترین علل معلولیت به لحاظ جسمانی و عاطفی برای مبتلایان به دیابت است. از آنجا که در این عارضه سهم عمده درمان به خود بیماران واگذار شده است و عملاً امکان‌پذیر نیست که در تمام ساعات شبانه‌روز تحت نظر پزشک، پرستار و کادر بهداشتی، درمانی باشند، بنابراین راهکار اساسی مراقبت از پا می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی وضعیت مراقبت از پا بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ انجام شد. روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی- مقطعی، تعداد ۱۰۸ بیمار مبتلا به دیابت نوع دو مراجعه‌کننده به مرکز تحقیقات دیابت کرمانشاه به صورت تصادفی انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات، پرسشنامه‌ای مشتمل بر ۵۹ سؤال در پنج قسمت اطلاعات فردی، آگاهی، ابعاد مدل اعتقاد بهداشتی (حساسیت، شدّت، منافع و موانع درک‌شده و نیز راهنمای عمل) مراقبت از پا در منزل (به صورت خودگزارش‌دهی) و فرم بازنگری (Check List) بود. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS و آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون در سطح معنی‌داری ۰۵/۰P≤ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: ۳/۳۳% افراد مورد بررسی تنها موفق به کسب ۴۰% نمرات آگاهی شدند و ۸/۱۴% آنان نتواسته بودند حداقل ۳۰% نمرات آگاهی را به دست آورند. حساسیت درک‌شده در بیماران پایین بود؛ به طوری که ۴/۳۲% بیماران خود را در مقابل عارضه پای‌دیابتی در معرض خطر نمی‌دانستند و تنها ۸/۲% آنان از منافع مراقبت از پا به طور کامل آگاه بودند. بین میانگین نمره کسب شده منافع و شدت درک شده با میزان مراقبت از پا ارتباط معنی‌داری وجود داشت (۰۵/۰P<)؛ به طوری که تنها ۸/۲% بیماران هر روز مراقبتهای لازم را در خصوص پا در منزل انجام می‌دادند. نتیجه‌گیری: در این مطالعه وضعیت آگاهی و نگرش (ابعاد مدل اعتقاد بهداشتی) در حدّ متوسط و وضعیت عملکرد بیماران در زمینه مراقبت از پا پایین تر از حدّ متوسط بود. به نظر می‌رسد استفاده از روشهای مبتنی بر تئوری و مدل نظیر مدل اعتقاد بهداشتی، تئوری Self-Efficacy و ... می‌تواند در این خصوص مؤثر باشد.