Abstract Original Article
Gholamreza Komeili[1], Hamed Fanaei[2], Vahid Sarani[3]
Background and Aim: Kindling can increase anxiety-like behavior in rodents. Oxidative stress has an important role in arousing anxiety. It is known that Matricaria Recutita has an antioxidant effect. Thus, the present study aimed at assessing the effects of this plant’s extract. on anxiety-like behavior induced by kindling in rats.
Materials and Methods: In this experimental study, 40 male Wistar Albino rats (wt:200-250 g) were randomly divided into 4 equal groups; namely control (intact), kindling, diazepam (2 mg/kg), and aqueous extract of Matricaria Recutita (30 mg/kg) intrapertoneally. Kindling was done by a sub-convulsive dose of pentylenetetrazole (PTZ; 40 mg/kg, i.p.) in the remainder . groups. Kindling parameters in all these animals were evaluated by a plus elevated maze. The percent of time spent in the open arms of maze (OAT %) and percent of entries in the open arms (OAE %) were accounted for anxiety evaluation. Increase in OAT % and OAE % indicated an anxiolytic effect. Finally,the obtained data was analyzed by means of Any-Maze software and P<0.05 was taken as the significant level.
Results: Kindling significantly (P<0.05) increased anxiety response in rats for at least 24h following the last seizure (decrease in OAT % and OAE %). Administeration of diazepam and Matricaria Recutita induced a significant increase in OAT % and OAE %, thereby . displaying a decrease in the anxiety in the kindled rats (P<0.05). Activity rate of the animals increased in the extract-treated group.
Conclusion: The results of the present study showed that Matricaria Recutita was able to improve elevated levels of anxiety in kindled rats. Therefore, further works are needed to elucidate the extent and mechanism of these effects.
Key Words: Matricaria Recutita; Diazepam; Kindling; Anxiety; Rat
Journal of Birjand University of Medical Sciences. 2016; 23 (1): 21-28.
Received: November 3, 2015 Accepted: February 23, 2016
غلامرضا کمیلی[4]، حامد فنایی[5]، وحید سارانی[6]
چکیده
زمینه و هدف: کیندلینگ، رفتار شبهاضطرابی را در جوندگان افزایش میدهد. استرس اکسیداتیو نقش مهمی در ایجاد اضطراب دارد. شواهدی مبنی بر اثر آنتیاکسیدانی گیاه بابونه وجود دارد؛ بنابراین در این مطالعه، اثر بابونه بر رفتارهای شبهاضطرابی ناشی از کیندلینگ در موش صحرایی بررسی شد.
روش تحقیق: این مطالعه تجربی بر روی 40 سر موش صحرایی نر از نژاد ویستار آلبینو با وزن 200 تا 250 گرم نژاد انجام شد. حیوانات بهصورت تصادفی در چهار گروه: کنترل، کیندله، کیندله دریافتکننده دیازپام و کیندلشده دریافتکننده عصاره قرار گرفتند. کیندلینگ با تزریق درون صفاقی پنتیلن تترازول (40 میلیگرم / کیلوگرم) هر 48 ساعت، تا بروز رفتار کامل تشنجی القا شد. داروها بهصورت درونصفاقی و 45 دقیقه قبل از آخرین دوز پنتیلنتترازول تزریق شد. سپس حیوان در دستگاه ماز مرتفع بعلاوه قرار گرفت و درصد زمان صرفشده در بازوی باز و درصد ورود به بازوی باز ماز (بهعنوان شاخص اضطراب) توسط دوربین ثبت شد. دادهها با استفاده از نرمافزار ANY-maze ارزیابی گردید. سطح معنیداری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.
یافتهها: القای کیندلینگ، افزایش معنیداری در سطح اضطراب حیوانات (کاهش زمان حضور در بازوی باز ماز) ایجاد نمود (2/5±35 ثانیه کنترل، 5/1±20 ثانیه کیندله)(05/0P<). پیشمصرف عصاره بابونه (mg/kg30) و دیازپام (mg/kg2) توانست با کاهش سطح اضطراب (افزایش زمان حضور در بازوی باز به 5/3±54 ثانیه)، درصد زمان حضور (10% کیندله، 30% بابونه) و درصد ورود به بازوی باز ماز مرتفع و فعالیت حرکتی را بهصورت معنیداری افزایش دهد (05/0P<).
نتیجهگیری: مطالعه حاضر نشان داد که بابونه سطح اضطراب افزایشیافته در موشهای کیندلشده را کاهش میدهد؛ اگر چه مکانیسم دقیق این اثر روشن نیست و به مطالعات بیشتری نیاز دارد.
واژههای کلیدی: بابونه، دیازپام، کیندلینگ، اضطراب، موش صحرایی
مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. 1395؛ 23 (1): 21-28.
دریافت: 12/08/1394 پذیرش: 04/12/1394
مقدمه
اضطراب:
اضطراب یکی از شایعترین اختلالات روانی است و تقریباً تمامی افراد، تجربه ابتلا به آن را دارند. نشان داده شده است که کاهش آستانه سیناپسی در زمان اضطراب، پاسخ تدافعی به محرّکات معمول را افزایش میدهد. مطالعات قبلی، نقش انتقال دهندههای عصبی مختلفی را در پدیده اضطراب نشان داده است؛ اما سیستم گابارژیک و گیرنده گاباA ، از مهمترین سیستمهای مسؤول در اضطراب به شمار میروند (1).
از متداولترین دستههای دارویی استفادهشده برای درمان اضطراب، بنزودیازپینها هستند که با اتصال به رسپتورهای خود، در محل رسپتور GABA باعث تسهیل ورود یون کلر و ایجاد هیپرپلاریزاسیون در سلول میشوند. این امر در اثرات آرامبخشی، خوابآوری، ضدّ اضطرابی و ضدّ تشنجی این داروها سهیم میباشد.
صرع یکی از شایعترین اختلالات نورولوژیک مغزی است که شیوع آن تقریباً 5/0 تا یک درصد است (2، 3) و ممکن است اکتسابی یا ژنتیکی باشد. افسردگی و اضطراب، رایجترین شکل آسیب روانشناختی یا ناهنجاریهای تشنّجی میباشد. کیندلینگ ایجاد شده توسط پنتیلنتترازول، یک مدل شناختهشده از صرع مزمن است و با تزریق مکرّر دوز زیر تشنجی یک تحریککننده سیستم عصبی مرکزی (مانند پنتیلنتترازول)، سبب گسترش تشنّجات بادوام و تدریجی میشود (4). گزارش شده است که کیندلینگ، رفتار شبهاضطرابی را در جوندگان افزایش میدهد (5). تشنّج ممکن است به دنبال القای پاسخهای التهابی در سیستم عصبی مرکزی ایجاد شود (6).
مدلهای حیوانی تشنّج و صرع، یک نقش اساسی در پیشرفت درک مکانیسمهای پایه ایجادکننده صرع ایفا میکنند و در کشف و تکامل پیشبالینی داروهای ضدّ صرع جدید مفید میباشند. مدلهای حیوانی مختلف از جمله ایجاد تشنّج توسط مواد شیمیایی، در این زمینه استفاده میشوند که دو مدل از آنها عبارتند از: کیندلینگ شیمیایی ناشی از پنتیلنتترازول (PTZ) و القای صرع پایدار شیمیایی توسط پیلوکارپین.
بابونه:
بابونه (Matricaria Recutita) گیاهی است دارای بویی معطر که در چمنزارها و زمینهای شنی میروید. ساقه آن به رنگ سبز مایل به سفید، برگهای آن کوچک متناوب و دارای بریدگیهای باریک، نامنظم و پوشیده از کرک است. منشأ اصلی این گیاه، نواحی مختلف مدیترانه میباشد؛ ولی امروزه در اروپا و نواحی معتدل آسیا بهطور وسیع پراکندگی پیدا نموده و حتی در آمریکا نیز گسترش یافته است.
بابونه بهعلت داشتن اثرات تببری، تقویت سیستم ایمنی، خوابآوری، آرامبخشی، ضدّ دردی و تقویت سیستم عصبی، بهطور سنتی در ایران استفاده میشود. نشان داده شده که عصاره بابونه، حاوی موادّ آنتیاکسیدان است (7). همچنین اثرات حفاظت عصبی عصاره گیاه بابونه در ایسکمی فراگیر مغزی در موش صحرایی گزارش شده است (8). بهعلاوه اثر حفاظت عصبی عصاره متانولی گیاه بابونه در استرس اکسیداتیو ناشی از آلومینیوم فلوراید نشان داده شده است (9). شواهدی دال بر وجود فلاونوئیدهایی با عملکرد مشابه بنزودیازپینها و فیتواستروژنها در گیاه بابونه وجود دارد. همچنین فلاونوئیدهای اپیژنین و کرایزین موجود در گیاه بابونه، تمایل قوی به گیرندههای بنزودیازپینی دارد؛ بنابراین بهنظر میرسد که گیاه بابونه بتواند آثار ضدّ اضطرابی نشان دهد (10، 11). در یک مطالعه کارآزمایی بالینی، تجویز عصاره بابونه در اختلال اضطرابی منتشره توانست اثرات ضدّ اضطرابی از خود نشان دهد (12). در مطالعه Ross (2013) نیز تأثیر عصاره بابونه بر اختلالات اضطرابی منتشره گزارش گردید (13).
با توجه به اینکه اثر بابونه بر میزان اضطراب ناشی از کیندلینگ گزارش نشده است، در این مطالعه به بررسی اثرات ضدّ اضطرابی عصاره آبی گیاه بابونه پرداخته شد.
روش تحقیق
در این مطالعه تجربی، تعداد 40 سر موش صحرایی نر بالغ با وزن 250-200 گرم از نژاد ویستار، از مرکز تحقیقات حیوانات آزمایشگاهی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان خریداری شد. حیوانات، بهمنظور سازگارشدن با محیط، بهمدّت یک هفته در قفسهای انفرادی نگهداری شدند. شرایط نگهداری حیوانات شامل: دوره دوازده ساعت روشنایی- دوازده ساعت تاریکی، دمای بین 22 تا 25 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 25درصد بود و حیوانات دسترسی آزاد به آب و غذا داشتند. در طول مطالعه، نگهداری و انجام آزمایشها و از بین بردن حیوانات، مطابق روشهای استاندارد کار با حیوانات بود و اجرای کار به تأیید کمیته اخلاق دانشگاه زاهدان رسید. پس از اتمام دوره سازگاری، حیوانات بهصورت تصادفی در چهار گروه ده تایی شامل: گروه کنترل، گروه کیندلهشده، گروه کیندله دریافتکننده دیازپام (2 میلیگرم بهازای کیلوگرم) و گروه کیندله دریافتکننده عصاره بابونه (30 میلیگرم بهازای کیلوگرم) قرار گرفتند. آزمایشها همه روزه بین ساعت 9 تا 11 صبح انجام شد (14).
روش عصارهگیری:
گیاه بابونه، از یکی از عطاریهای سطح شهر زاهدان تهیه گردید. سرشاخههای گیاه بابونه پس از شناسایی توسط کارشناس هرباریوم، در سایه خشک و به پودر تبدیل شد. سپس 30 گرم پودر گیاه در 300 میلیلیتر آب مقطر حل شده و بهمدت 48 ساعت خیسانده و با شیکر بههم زده شد. محلول حاصل با کاغذ صافی شماره یک، صاف شده و در فریز درایر خشک گردید. پودر باقیمانده در شرایط مناسب دمایی تا زمان انجام آزمایشها نگهداری و بعداً در نرمالسالین با دوز مورد نظر حل شده و بهصورت درون صفاقی تزریق گردید.
روش القای کیندلینگ:
همه موشها (بهجز گروه کنترل) در ساعت معینی پنتیلن تترازول (تهیه شده از شرکت سیگما، امریکا) (دوز زیر تشنجی 40 میلیگرم بهازای کیلوگرم) هر 48 ساعت یکبار و بهصورت درونصفاقی دریافت کردند (15). بعد از تزریق، هر حیوان بهصورت جداگانه در محفظه پلکسیگلاس با ابعاد 30×30×30 قرار گرفته و رفتار حیوان با دوربین ثبت شد. این عمل تا زمانی که حیوان تشنّجهای حرکتی کامل را نشان داد، ادامه یافت. پاسخ تشنّجی حیوان به شکل زیر طبقهبندی شد: مرحله صفر =عدم پاسخ؛ مرحله اول=انقباض عضلات صورت و گوشها؛ مرحله دوم=موج انقباضی بدن؛ مرحله سوم=پرشهای میوکلونیک و ایستادن روی دو پا؛ مرحله چهارم=افتادن به پهلو و مرحله پنجم=افتادن به پشت و حملات عمومی تونیک–کلونیک (15). بعد از اینکه سه بار متوالی در اثر تزریق پنتیلنتترازول، حیوان مرحله چهار یا پنجم را نشان داد، بهعنوان موش کیندله در نظر گرفته شد و تزریق پنتیلنتترازول پایان یافت (15).
ارزیابی اضطراب: