مجله علمی دانشگاه

  زمینه و هدف: پشه‌های آنوفل، تنها ناقلین بیولوژیک بیماری مالاریا می‌باشند. از آنجا که کنترل ناقلین، بدون شناسایی آنان و آشنایی با بیولوژی‌ آنها امکان‌پذیر نیست، مطالعه حاضر، به‌منظور تعیین هویّت پشه‌های آنوفل مناطق شهرستان قاینات و شناسایی پناهگاه‌های داخلی و خارجی آنها طراحی گردید.

  روش تحقیق: لارو، شفیره و بالغین پشه‌های آنوفل، در مطالعه‌ای توصیفی- مقطعی از فروردین 1389 تا آبان‌ماه 1390، در روستاهای مناطق دشت و کوهستانی شهرستان قائنات صید گردیدند. صید بالغین به روش صید دستی و صید جمعی، از پناهگاه‌های داخلی و خارجی (انسانی و حیوانی) و نمونه‌برداری از لارو، از زیست‌گاه‌های لاروی مختلف به روش ملاقه‌زنی انجام گردید. نمونه‌های صیدشده، برای تعیین گونه به آزمایشگاه منتقل و با استفاده از کلید معتبر تشخیص آنوفل‌های بالغ و لارو ایران شناسایی شدند.

  یافته‌ها: در مجموع، 2165 نمونه شامل: 1711 لارو و 454 بالغ از مناطق مختلف شهرستان قائنات صید شد. پس از شناسایی و تأیید نمونه‌ها، چهار گونه تشخیص داده شد. درصد گونه‌ای نمونه‌های صیدشده به ترتیب: آنوفل سوپرپیکتوس 02/72، آنوفل مولتی‌کلر 09/27، آنوفل ساکاروی 44/0 و آنوفل تورخدای 44/0 بود. بیشترین وفور آنوفل‌ها، در ماه‌های تیر و مرداد گزارش شد.

  نتیجه‌گیری: با توجه به وفور بالای آنوفل سوپرپیکتوس و شرایط منطقه، ضروری است پیش‌بینی‌های لازم در زمینه طراحی برنامه جامع کنترل ناقلین مالاریا، به‌منظور پیشگیری از بروز اپیدمی بیماری در فصول مساعد سال مدّ نظر قرار گیرد.