زمینه و هدف: بیماری سل هنوز یکی از معضلات مهم بهداشتی در کشورهای در حال توسعه می باشد. با توجه به این که پراکندگی موارد سل ژنیتال و شیوع نازایی متعاقب آن در کشورهای در حال توسعه، در مقایسه با کشورهای پیشرفته، متفاوت است، مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع نازایی در زنان مبتلا به سل ژنیتال در زاهدان انجام شد.
روش بررسی: در این مطالعه مقطعی- توصیفی تمام پرونده های بیماران مبتلا به سل خارج ریوی موجود در مرکز سل شهرستان زاهدان از سال 1373-1383 (مدت ده سال) بررسی شدند؛ سپس پرونده بیماران مبتلا به سل ژنیتال جدا شد و در نهایت زنان مبتلا به سل ژنیتال مورد بررسی قرار گرفتند. نکات موجود در پرونده از قبیل علایم بالینی، تست جلدی سل، نتایج هیستروسالپنگوگرافی، بیوپسی آندومتر، سن، جنس، ملیت و کشت خون قاعدگی در پرسشنامه ثبت شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش آمار توصیفی- تحلیلی ارزیالی شد.
یافته ها:از بین 973 بیمار مبتلا به سل خارج ریوی، 76 نفر سل ژنیتال (61 مورد زن و 15 مورد مرد) داشتند. سل ژنیتال 7.7% کل موارد سل خارج ریوی را تشکیل می داد. از 61 زن مبتلا به سل ژنیتال، 51 بیمار (85.2%) نازایی داشتند. 42 نفر (69%) از مبتلایان به سل ژنیتال، ایرانی و بقیه افغانی بودند. 38 نفر (92%) از زنان ایرانی مبتلا به سل ژنیتال، نازایی داشتند؛ در حالی که 13 نفر (68%) از زنان افغانی مبتلا به سل ژنیتال، نازا بودند. نسبت بروز نازایی در زنان ایرانی به طور معنی داری بیشتر از بروز نازایی در زنان افغانی بود (P=0.03). بیشترین موارد نازایی در گروه سنی 20-39 سال مشاهده شد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصل از بررسی فوق و مشاهده 7.7% موارد سل ژنیتال در زنان و آمار بالای نازایی در این گروه، به نظر می رسد هنوز سل یکی از علل مهم بیماری و نازایی در زنان جامعه ما به شمار می رود.