زمینه و هدف: روش ثبت سرطان مبتنی بر بیمارستان بر اطلاعات اخذ شده کلینیکی و پاراکلینیکی از مراکز درمانی و آزمایشگاهی تکیه دارد، این سیستم ممکن است محدودیتهایی در ثبت تمام موارد سرطانی بخصوص در کشورهای در حال توسعه داشته باشد. در این مطالعه امکان استفاده از اطلاعات مردم از وقوع سرطان در بستگان و نزدیکان آنها به عنوان منبع مکملی جهت ثبت سرطان ها در سیستم ثبت سرطان مبتنی بر جمعیت مورد بررسی قرار گیرد.
روش بررسی: در این مطالعه توصیفی، طی سرشماری سالیانه روستایی در فروردین ماه 1383، میزان آگاهی مردم از وقوع سرطان در بستگان و نزدیکان آنها بررسی شد. در این بررسی از تمامی افراد ساکن در روستاهای استان، خواسته شد تا سابقه سرطان را در بستگان و اطرافیان نزدیک خود را در طی پنج سال اخیر ذکر کنند؛ سپس از آنهایی که سابقه سرطان در بستگان یا اطرافیان نزدیک خود داده بودند، خواسته شد عضو اصلی درگیر در فرد مبتلا را نام ببرند. در نهایت جهت بررسی صحت اطلاعات گردآوری شده، فهرستی از موارد سرطانهای گوارش فوقانی (مری و معده) که از اول فروردین 1381 تا 29 اسفند 1382 در سیستم ثبت سرطان معاونت بهداشتی ثبت شده بودند، تهیه و با اطلاعات جمع آوری شده در سرشماری سالیانه روستایی مقایسه شد. جهت مقایسه صحت اطلاعات به دست آمده در این دو سال 1381) در مقابل (1382 از آزمون آماری Chi-Square در سطح معنی داری P≤0.05 استفاده شد.
یافته ها: از 137 مورد سرطان گوارشی فوقانی ساکن در روستاهای استان، فقط 35 مورد (%25.5) توسط بستگان یا نزدیکان بیمار گزارش شد و از آن میان فقط در 20 مورد (%57.1) محل تومور به درستی گزارش شده بود؛ اگر چه موارد صحیح بیشتری در سال 1381 در مقایسه با سال 1382 وجود داشت اما این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود.
نتیجه گیری: براساس یافته های این تحقیق، به نظر می رسد کسب اطلاعات از بستگان یا اطرافیان بیمار منبع قابل اعتمادی برای جمع آوری اطلاعات و ثبت آنها در سیستم ثبت سرطان نمی باشد.