زمینه و هدف: سرطان پروستات یکی از شایعترین انواع سرطان و دومین علت مرگ ناشی از سرطان در مردان آمریکایی است و شیوع آن رابطه مستقیمی با افزایش سن دارد. مطالعه حاضر با هدف تعیین سطح آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA) در مردان سالم جامعه بیرجند در محدوده سنی 40 تا 80 سال انجام شد.

  روش تحقیق: در این مطالعه آینده‌نگر، از میان 628 نفر از مردان سالم جامعه بیرجند که علائم سرطان پروستات نداشتند، به طریق نمونه‌گیری خوشه‌ای به مدت 2 سال (از خرداد 1382 تا تیر 1384) از مناطق مختلف شهر بیرجند 200 نفر انتخاب شدند و پس از این که معیارهای ورود به مطالعه در آنها مورد تایید قرار گرفت، سطح PSA خون این افراد تعیین گردید و میانگین آن در چهار گروه سنی 49-40، 59-50 ،69-60، 79-70 سال محاسبه گردید. جهت تعیین سالم‌بودن این افراد از نظر بیماریهای پروستات، آزمایش U/A (Urinalysis) انجام شد و افراد، تحت Digital Rectal Examination (DRE) و سونوگرافی پروستات قرار گرفتند. به منظور تعیین اختلاف میانگین بین گروهها از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و جهت تعیین PSA از کیت‌های PSA Assay و Tandem-R استفاده شد.

  یافته‌ها: میانگین PSA در گروه 40-49 سال 04/0 ± 6/0، 50-59 سال، 55/0 ± 8/0، 60-69 سال، 09/0 ± 1 و 79-70 سال 57/1 ± 4/1 بود. بین میانگین سطح PSA در چهار گروه سنی مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری وجود داشت (05/0=α).

  نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این مطالعه می‌توان اذعان داشت که سطح PSA در افراد سالم با بالا رفتن سن، افزایش می‌یابد و با توجه به محدوده طبیعی آن در هر سنّی، می‌توان از آن به عنوان عاملی جهت غربالگری سرطان پروستات استفاده کرد؛ به طور مثال برای یک فرد سالم 60 ساله تقریباً PSA سالیانه 32% ( 0.04 ng/mL per year ) افزایش می‌یابد؛ همچنین حجم پروستات با سن بیمار رابطه مستقیمی دارد؛ در حالی که دانسیته PSA ارتباط ضعیفی با سن بیمار دارد.