دوره 25، شماره 3 - ( پاییز 1397 )
جلد 25 شماره 3 صفحات 180-172 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Fakharian T, Omidvar L. The Effect of Green Tea (Camellia sinensis) on Eradication of Helicobacter Pylori Infection in Patients Afflicted in Birjand. J Birjand Univ Med Sci. 2018; 25 (3) :172-180
URL: http://journal.bums.ac.ir/article-1-2474-fa.html
URL: http://journal.bums.ac.ir/article-1-2474-fa.html
فخاریان طاهره، امیدوار لیلا. اثر مصرف چای سبز(Camellia sinensis) بر ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری در بیماران مبتلا، در شهر بیرجند. مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي بيرجند 1397; 25 (3) :180-172
طاهره فخاریان1 
، لیلا امیدوار* 2
، لیلا امیدوار* 2
1- دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
2- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران. ، omidvarleilamd@gmail.com
2- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران. ، omidvarleilamd@gmail.com
واژه‌های کلیدی: هلیکوباکترپیلوری، چای سبز، ریشه‌کنی، تست تنفسی اوره
متن کامل [PDF 837 kb]
(2152 دریافت)
| چکیده (HTML) (12682 مشاهده)
بحث
مطالعات مختلف نشان‌دهنده کاهش تدریجی میزان موفقیت در ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری با استفاده از رژیم آنتی‌بیوتیکی متداول سه‌دارویی است (1)؛ به‌طوری که میزان موفقیت در ریشه‌کنی از سال 2003 تا 2012 از 5/93درصد به 8/78درصد برای درمان سه‌دارویی کاهش داشته است (16). به همین دلیل، محققان در تلاش برای افزایش میزان پاسخ از طریق افزودن ترکیباتی به این رژیم بوده‌اند که در این بین مکمل‌های گیاهی، مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است (8). این مطالعه با هدف بررسی ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری با رژیم درمانی متداول 3دارویی همراه با مصرف عصاره گیاه چای سبز در مقایسه با رژیم متداول 3دارویی، بر روی بیماران مبتلا به این عفونت انجام شد.
میزان ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری در گروه مورد 7/76درصد و در گروه تجربی با حدود 13/7درصد افزایش به 90درصد رسید که این افزایش میزان پاسخ در حد افزایش میزان ریشه‌کنی با ترکیب پرعارضه‌ای مانند مترونیدازول در رژیم همزمان می‌باشد؛ در حالی که افزودن چای سبز با این دوز نه‌تنها باعث افزایش عوارض نشده، بلکه در برخی موارد منجر به کاهش عارضه و افزایش انطباق بیماران میشود؛ علاوه بر این چای سبز اثرات مفید دیگری مانند: کاهش وزن (17، 18)، بهبود کبد چرب (19-21)، کاهش قند خون ناشتا (21-23)، کاهش کلسترول خون (21) و خواص آنتی‌اکسیدانی (24) نیز دارد.
مطالعه مشابهی بر روی تأثیر عصاره چای سبز در انسان انجام نشده است؛ ولی مطالعات انجام‌شده بر روی ترکیبات مکمل‌های غذایی و دارویی که در محیط Invitro اثر باکتریسیدال داشته‌اند، حکایت از اثرات مفید آنها در افزایش ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری داشته است که با مطالعه حاضر همسو می‌باشند (7-10). مطالعاتی که بر روی اثر افزودن تعدادی از ترکیبات مکمل به رژیم ۳دارویی بر پایه کلاریترومایسین انجام شده‌اند، نیز نتایجی مشابه مطالعه حاضر داشته‌اند؛ به عنوان مثال یک مطالعه نشان داد که افزودن عصاره شیرین بیان به رژیم سه‌دارویی می تواند پاسخ به درمان در گروه مداخله را از 5/62درصد در گروه شاهد به 3/83درصد افزایش دهد (8). در مطالعه دیگری که توسط حاجی آقامحمدی و همکاران بر روی سیر انجام شد، ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری در گروه مداخله که عصاره سیر به‌عنوان مکمل به رژیم سه‌دارویی آنها اضافه شده بود، به 76درصد افزایش یافته بود که به‌طور معنی‌داری بالاتر از گروه شاهد (53%) بود (25). این مطالعات مطابق با مطالعه حاضر مؤیّد اهمیت مکمل‌های گیاهی در افزایش میزان موفقیت ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری و نیز کاهش عوارض دارویی و درنهایت افزایش کمپلیانس بیماران می‌باشد.
برخی محققین اثبات کرده‌اند که چای سبز از التهاب فعال و مزمن دسـتگاه گوارشـی جلـوگیری می‌کند و از خطر سرطان‌های تحتانی معده می‌کاهد. این گیاه همچنین دارای اثرات مفید دیگری از جمله: کاهش وزن، بهبود بیماری کبد چرب، کاهش قند خون ناشتا، کاهش کلسترول و همچنین اثرات آنتی‌اکسیدانی می‌باشد (17-23). مطالعات اشاره شده، مؤید اهمیت و جایگاه گیاهان دارویی از جمله عصاره چای سبز در درمان انواع بیماری‌ها از جمله عفونت هلیکوباکتری پیلوری، کاهش عوارض دارویی و همچنین افزایش پذیرش در بیماران می‌باشد.
امروزه با توجه به افزایش مقاومت به رژیم بر پایه کلاریترومایسین و پیشنهاد افزودن ترکیباتی از جمله مترونیدازول به این رژیم و یا استفاده از رژیم‌های جایگزین ۴دارویی با میزان ریشه‌کنی بیشتر از جمله رژیم‌هایی بر پایه لووفوکساسین و تتراسایکلین با توجه به عوارض زیاد، پذیرش بیماران نسبت به این رژیم‌ها پایین بوده است و افزودن ترکیباتی که بدون افزایش عوارض، میزان ریشه‌کنی را افزایش و نیاز به درمان مجدد را کاهش دهند، بسیار ارزشمند است. با توجه به مقالات متعدد در زمینه خواص مختلف گیاه چای سبز بر روی هلیکوباکترپیلوری در محیط in vitro و اینکه مطالعه in vivo در این خصوص انجام نشده بود، این مطالعه طراحی و انجام شد.
از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به حجم نمونه محدود و غیرقابل تعمیم‌بودن نتایج این مطالعه به سایر مناطق جغرافیایی و عدم کورسازی مطالعه و عدم استفاده از رژیم توصیه‌شده در گایدلاین کشوری اشاره کرد.
نتیجه‌گیری
افزودن عصاره چای سبز با درمان 3دارویی بر پایه کلاریترومایسین، میزان ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوری را حتی در حدّ افزودن بیسموت بدون افزایش عوارض، افزایش می‌دهد که این یافته بسیار ارزشمند می‌باشد؛ بنابراین با توجه به مزایا و فواید این گیاه می‌توان آن را به رژیم ۳دارویی به‌منظور افزایش ریشه‌کنی و جلوگیری از درمان مجدّد که هزینه و عوارض زیادی را به بیمار تحمیل می‌کند، افزود.
این مطالعه می‌تواند شروعی برای تحقیقات گسترده‌تری برای افزودن میزان پاسخ‌های درمانی رژیم‌های مختلف آنتی‌بیوتیکی هلیکوباکتر پیلوری با اضافه‌کردن ترکیبات مکمل مفید با خواص آنتی‌باکتریال به این رژیم‌های درمانی، بدون تحمیل عارضه به بیمار باشد.
تقدیر و تشکر
بدین‌وسیله از حمایت‌های مالی و معنوی دانشگاه و معاونت تحقیقات و فناوری و تمامی دست‌اندرکارانی که ما را در انجام این پژوهش یاری نمودند، به‌ویژه شرکت‌کنندگان در این مطالعه و همچنین از مرکز تحقیقات بالینی بیمارستان ولیعصر (عج) تشکر و قدردانی می‌گردد.
منابع:
1- Crowe SE. Treatment regimens for Helicobacter pylori. Feldman M, Grover S, editors [Internet]. Waltham, MA: UpToDate; [Updated 2018 Jan 02]. Available from: https://www.uptodate.com/contents/treatment-regimens-for-helicobacter-pylori#H1.
2- Correa P. Human gastric carcinogenesis: a multistep and multifactorial process--First American Cancer Society Award Lecture on Cancer Epidemiology and Prevention. Cancer Res. 1992; 52(24): 6735-40.
3- Kasper D, Fauci A, Hauser S, Longo D, Jameson JL, Loscalzo J. Harrison's Principles of Internal Medicine. 19th ed. New York: McGraw-Hill; 2015.
4- Research Institute for Gastroenterology and Liver Diseases of Shariati Hospital, Tehran University of Medical Sciences. [Clinical guide for Helicobacter pylori infection]. Tehran: Puneh; 2015. [Persian]
5- Chey WD, Leontiadis GI, Howden CW, Moss SF. ACG clinical guideline: treatment of Helicobacter pylori infection. Am J Gastroenterol. 2017 Feb; 112(2): 212-239. Epub 2017 Jan 10.
6- Katelaris PH, Forbes GM, Talley NJ, Crotty B. A randomized comparison of quadruple and triple therapies for Helicobacter pylori eradication: The QUADRATE Study. Gastroenterology. 2002; 123(6): 1763-9.
7- Ghobeh M, Shaker Hosseini R, Navai L, Mir Sattari D, Rashid Khani B, Fahmideh Norouzi M. Study of the Role of Garlic Consumption in Helicobacter Pylori Eradication. J Shahid Sadoughi Univ Med Sci. 2010; 18(4): 337-47. [Persian]
8- Raeisian S. The consideration of the effectiveness of licorice root extract adding to triple therapy regime of Helicobacter Pylori [dissertation]. Qazvin University of Medical Sciences & Health Services; 2015-2016. [Persian]
9- Lee KM, Kim WS, Lim J, Nam S, Youn M, Nam SW, et al. Antipathogenic properties of green tea polyphenol epigallocatechin gallate at concentrations below the MIC against enterohemorrhagic Escherichia coli O157: H7. J Food Prot. 2009; 72(2): 325-31.
10- Stoicov C, Saffari R, Houghton J. Green tea inhibits Helicobacter growth in vivo and in vitro. Int J Antimicrob Agents. 2009; 33(5): 473-8.
11- Khan N, Mukhtar H. Tea polyphenols for health promotion. Life Sci. 2007; 81(7): 519-33.
12- Yang CS, Lambert JD, Ju J, Lu G, Sang S. Tea and cancer prevention: molecular mechanisms and human relevance. Toxicol Appl Pharmacol. 2007; 224(3): 265-73.
13- Csala M, Margittai É, Senesi S, Gamberucci A, Bánhegyi G, Mandl J, et al. Inhibition of hepatic glucose 6-phosphatase system by the green tea flavanol epigallocatechin gallate. FEBS Lett. 2007; 581(8): 1693-8.
14- Su P, Henriksson A, Nilsson C, Mitchell H. Synergistic effect ofgreen tea extract and probiotics on the pathogenic bacteria, Staphylococcus aureus and Streptococcus pyogenes. World J Microbiol Biotechnol. 2008; 24(9): 1837-42.
15- Matsubara S, Shibata H, Ishikawa F, Yokokura T, Takahashi M, Sugimura T, et al. Suppression of Helicobacter pylori-induced gastritis by green tea extract in Mongolian gerbils. Biochem Biophys Res Commun. 2003; 310(3): 715-9.
16- Kim SE, Park MI, Park SJ, Moon W, Choi YJ, Cheon JH, et al. Trends in Helicobacter pylori eradication rates by first-line triple therapy and related factors in eradication therapy. Korean J Intern Med. 2015; 30(6): 801-7.
17- Taghizadeh M, Farzin N, Taheri S, Mahlouji M, Akbari H, Karamali F, et al. The Effect of Dietary Supplements Containing Green Tea, Capsaicin and Ginger Extracts on Weight Loss and Metabolic Profiles in Overweight Women: A Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Clinical Trial. Ann Nutr Metab. 2017; 70(4): 277-85.
18- Türközü D, Tek NA. A minireview of effects of green tea on energy expenditure. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017; 57(2): 254-8.
19- Pezeshki A, Safi S, Feizi A, Askari G, Karami F. The effect of green tea extract supplementation on liver enzymes in patients with nonalcoholic fatty liver disease. Int J Prev Med. 2016; 7: 28. eCollection 2016.
20- Zhou J, Farah BL, Sinha RA, Wu Y, Singh BK, Bay BH, et al. Epigallocatechin-3-gallate (EGCG), a green tea polyphenol, stimulates hepatic autophagy and lipid clearance. PLoS One. 2014; 9(1): e87161.
21- Huang J, Feng S, Liu A, Dai Z, Wang H, Reuhl K, et al. Green Tea Polyphenol EGCG Alleviates Metabolic Abnormality and Fatty Liver by Decreasing Bile Acid and Lipid Absorption in Mice. Mol Nutr Food Res. 2018;62(4). 1700696.
22- Nyambe-Silavwe H, Williamson G. Polyphenol-and fibre-rich dried fruits with green tea attenuate starch-derived postprandial blood glucose and insulin: a randomised, controlled, single-blind, cross-over intervention. Br J Nutr. 2016; 116(3): 443-50.
23- Chen IJ, Liu CY, Chiu JP, Hsu CH. Therapeutic effect of high-dose green tea extract on weight reduction: A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Clin Nutr. 2016; 35(3): 592-9.
24- Henning SM, Zhang Y, Rontoyanni VG, Huang J, Lee RP, Trang A, et al. Variability in the antioxidant activity of dietary supplements from pomegranate, milk thistle, green tea, grape seed, goji, and acai: effects of in vitro digestion. J Agric Food Chem. 2014; 62(19): 4313-21.
25- Hajiaghamohammadi A, Miroliaee A, Samimi R, Zargar A, Gholami R. Effect of adding garlic extract to anti-helicobacter pylori treatment. J Qazvin Univ Med Sci. 2015; 19(1): 11-6. [Persian].
متن کامل: (3073 مشاهده)
Abstract Original Article
Background and Aim: Helicobacter Pylori is one of the human gastrointestinal tract bacteria that affects more than 50% of the world's population. Eradication of Helicobacter with an effective regimen with low cost and minor side effects is very worthwhile. The aim of this study is to evaluate the rate of Helicobacter Pylori eradication by adding green tea extract to the common 3 drugs regimen consist of amoxicillin, clarithromycin, and pantoprazole in Birjand.
Materials and Methods: In this randomized controlled clinical trial study, 30 patients in the case group and 30 Persons in the control group were enrolled. Diagnosis in patients with dyspepsia was performed based on endoscopy or urea breath test according to the clinical setting. The case group was treated with the common 3-drug regimen and green tea extract, and the control group was treated with common 3-drug regimen alone for 14 days. Eight weeks after treatment for Helicobacter Pylori eradication, urea breath test results were compared in two groups.
Results: The rate of eradication of Helicobacter pylori infection in the addition of green tea to 3 drug regimen based on clarithromycin (experimental group) was 90%, which was 13.7% more than the control group. The rate of eradication in the control group was 76.7%. There was no significant difference between the two groups in terms of side effects in both experimental and control groups.
Conclusion: Although the difference in the degree of eradication in the two groups was not statistically significant, But given the importance of increasing eradication at the limit Add side effects such as bismuth with metronidazole without adding complications And having other beneficial effects of green tea, These results are clinically valuable. According to the results of this study, green tea can be added as a useful supplement in the treatment of Helicobacter Pylori infection along with the common 3 drug regimen.
Key Words: Helicobacter Pylori; Green Tea; Eradication; Urea Breath Test.
Journal of Birjand University of Medical Sciences. 2018; 25 (3): 172-180.
Received: April 11, 2018 Accepted: June 20, 2018
چکیده
زمینه و هدف: هلیکوباکترپیلوری نوعی باکتری منحصر به دستگاه گوارش انسان است و بیش از 50درصد از مردم دنیا به آن مبتلا هستند. ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری با یک رژیم دارویی مؤثّر، کم‌عارضه و ارزان‌قیمت ارزش زیادی دارد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی تأثیر افزودن عصاره چای سبز در ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری در مقایسه با رژیم متداول 3دارویی شامل: آموکسی‌سیلین، کلاریترومایسین و پنتوپرازول بود
روش تحقیق: در این مطالعه کارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی، 30 بیمار در گروه تجربی و 30 نفر در گروه شاهد مورد مطالعه قرار گرفتند. تشخیص ابتلا در بیماران مبتلا به دیس پپسی براساس وضعیت بالینی بر مبنای تست سریع اوره‌آز روی نمونه آندوسکوپی یا تست تنفسی اوره انجام شد. بیماران گروه تجربی، با استفاده از رژیم 3دارویی و عصاره چای سبز و افراد گروه شاهد با استفاده از رژیم 3دارویی به‌مدت 14روز تحت درمان قرار گرفتند. هشت هفته پس از اتمام درمان برای ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری، نتایج تست تنفسی اوره در دو گروه مقایسه شد.
یافته‌ها: میزان ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری، در افزودن چای سبز به رژیم ۳ دارویی بر مبنای کلاریترومایسین (گروه تجربی)، 90درصد بوده است که 7/13درصد بیش از گروه شاهد بود. میزان ریشه‌کنی در گروه شاهد 7/76% بود. میزان عوارض در دو گروه تجربی و شاهد تفاوت معنی‌داری از نظر آماری نداشت.
نتیجه‌گیری: اگرچه تفاوت میزان ریشه‌کنی در دو گروه از نظر آماری معنی‌دار نبود، ولی با توجه به اهمیت افزایش ریشه‌کنی در حد افزودن ترکیبات عارضه‌داری مانند بیسموت یا مترونیدازول بدون افزودن عوارض و داشتن اثرات مفید دیگر چای سبز، این نتیجه از لحاظ بالینی ارزشمند می‌باشد. با توجه به نتیجه حاصل از این مطالعه، می‌توان از چای سبز به‌عنوان یک مکمل مفید در درمان عفونت هلیکوباکترپیلوری همراه با رژیم 3دارویی متداول استفاده نمود.
واژه‌های کلیدی: هلیکوباکترپیلوری؛ چای سبز؛ ریشه‌کنی؛ تست تنفسی اوره
مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. 1397؛ 25 (3): 172-180.
دریافت: 22/01/1397 پذیرش: 30/03/1397
*کد ثبت کارآزمایی بالینی: IRCT 2017061317756N18
The Effect of Green Tea (Camellia sinensis) on Eradication of Helicobacter Pylori Infection in Patients Afflicted in Birjand
Tahere Fakharian[1], Leila Omidvar[2]Background and Aim: Helicobacter Pylori is one of the human gastrointestinal tract bacteria that affects more than 50% of the world's population. Eradication of Helicobacter with an effective regimen with low cost and minor side effects is very worthwhile. The aim of this study is to evaluate the rate of Helicobacter Pylori eradication by adding green tea extract to the common 3 drugs regimen consist of amoxicillin, clarithromycin, and pantoprazole in Birjand.
Materials and Methods: In this randomized controlled clinical trial study, 30 patients in the case group and 30 Persons in the control group were enrolled. Diagnosis in patients with dyspepsia was performed based on endoscopy or urea breath test according to the clinical setting. The case group was treated with the common 3-drug regimen and green tea extract, and the control group was treated with common 3-drug regimen alone for 14 days. Eight weeks after treatment for Helicobacter Pylori eradication, urea breath test results were compared in two groups.
Results: The rate of eradication of Helicobacter pylori infection in the addition of green tea to 3 drug regimen based on clarithromycin (experimental group) was 90%, which was 13.7% more than the control group. The rate of eradication in the control group was 76.7%. There was no significant difference between the two groups in terms of side effects in both experimental and control groups.
Conclusion: Although the difference in the degree of eradication in the two groups was not statistically significant, But given the importance of increasing eradication at the limit Add side effects such as bismuth with metronidazole without adding complications And having other beneficial effects of green tea, These results are clinically valuable. According to the results of this study, green tea can be added as a useful supplement in the treatment of Helicobacter Pylori infection along with the common 3 drug regimen.
Key Words: Helicobacter Pylori; Green Tea; Eradication; Urea Breath Test.
Journal of Birjand University of Medical Sciences. 2018; 25 (3): 172-180.
Received: April 11, 2018 Accepted: June 20, 2018
مقاله اصیل پژوهشی
اثر مصرف چای سبز(Camellia sinensis) بر ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری در بیماران مبتلا، در شهر بیرجند
طاهره فخاریان[3]، لیلا امیدوار[4]چکیده
زمینه و هدف: هلیکوباکترپیلوری نوعی باکتری منحصر به دستگاه گوارش انسان است و بیش از 50درصد از مردم دنیا به آن مبتلا هستند. ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری با یک رژیم دارویی مؤثّر، کم‌عارضه و ارزان‌قیمت ارزش زیادی دارد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی تأثیر افزودن عصاره چای سبز در ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری در مقایسه با رژیم متداول 3دارویی شامل: آموکسی‌سیلین، کلاریترومایسین و پنتوپرازول بود
روش تحقیق: در این مطالعه کارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی، 30 بیمار در گروه تجربی و 30 نفر در گروه شاهد مورد مطالعه قرار گرفتند. تشخیص ابتلا در بیماران مبتلا به دیس پپسی براساس وضعیت بالینی بر مبنای تست سریع اوره‌آز روی نمونه آندوسکوپی یا تست تنفسی اوره انجام شد. بیماران گروه تجربی، با استفاده از رژیم 3دارویی و عصاره چای سبز و افراد گروه شاهد با استفاده از رژیم 3دارویی به‌مدت 14روز تحت درمان قرار گرفتند. هشت هفته پس از اتمام درمان برای ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری، نتایج تست تنفسی اوره در دو گروه مقایسه شد.
یافته‌ها: میزان ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری، در افزودن چای سبز به رژیم ۳ دارویی بر مبنای کلاریترومایسین (گروه تجربی)، 90درصد بوده است که 7/13درصد بیش از گروه شاهد بود. میزان ریشه‌کنی در گروه شاهد 7/76% بود. میزان عوارض در دو گروه تجربی و شاهد تفاوت معنی‌داری از نظر آماری نداشت.
نتیجه‌گیری: اگرچه تفاوت میزان ریشه‌کنی در دو گروه از نظر آماری معنی‌دار نبود، ولی با توجه به اهمیت افزایش ریشه‌کنی در حد افزودن ترکیبات عارضه‌داری مانند بیسموت یا مترونیدازول بدون افزودن عوارض و داشتن اثرات مفید دیگر چای سبز، این نتیجه از لحاظ بالینی ارزشمند می‌باشد. با توجه به نتیجه حاصل از این مطالعه، می‌توان از چای سبز به‌عنوان یک مکمل مفید در درمان عفونت هلیکوباکترپیلوری همراه با رژیم 3دارویی متداول استفاده نمود.
واژه‌های کلیدی: هلیکوباکترپیلوری؛ چای سبز؛ ریشه‌کنی؛ تست تنفسی اوره
مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. 1397؛ 25 (3): 172-180.
دریافت: 22/01/1397 پذیرش: 30/03/1397
*کد ثبت کارآزمایی بالینی: IRCT 2017061317756N18
مقدمه
هلیکوباکترپیلوری، شایع‌ترین عفونت باکتریال مزمن در انسان است که تمام افراد جهان از هر سن و جنس را مبتلا می‌نماید (۱) و منجر به ایجاد التهاب مزمن و در نهایت متاپلازی مخاط معده می‌گردد. با التهاب مخاط معده، سلول‌های پاریتال و اسید معده کاهش یافته و شرایط رشد سایر باکتری‌ها نیز مهیا میشود که این باکتری‌ها با تبدیل نیترات به نیتریت و نیتروزآمین‌های سرطان‌زا زمینه ایجاد بدخیمی‌های معده را فراهم می‌نمایند (۲).
شیوع هلیکوباکتر پیلوری در نقاط مختلف جهان، متفاوت و به استانداردهای زندگی بستگی دارد. در کشورهای در حال توسعه ممکن است این شیوع تا سن ۲۰سالگی به ۸۰درصد برسد؛ در حالی که این شیوع در کشورهای توسعه‌یافته ۲۰-۵۰ درصد است (۳). در ایران شیوع این عفونت در مناطق مختلف در افراد ۳۵-۵۵ سال بین ۸۸-۹۳ درصد گزارش شده است؛ از این تعداد، ۳-۵ درصد به زخم پپتیک و کمتر از یک درصد به بدخیمی‌های معده مبتلا می‌شوند (۴).از جمله علائم ابتلا به این بیماری می‌توان به درد، تهوع، احساس سیری زودرس، بی‌اشتهایی و کاهش وزن اشاره نمود. این عفونت با برخی بیماری‌های دیگر گوارشی از جمله گاستریت و لنفوم malt و بیماری‌های با منشأ غیرگوارشی مانند: بیماری‌های قلبی- عروقی، پوستی، خود ایمنی، پارکینسون، چاقی و اختلالات آلرژیک در ارتباط می‌باشد (5).
با توجه به عوارض ذکرشده، تشخیص و درمان سریع و مناسب این باکتری از اهمیت خاصی برخوردار است. تشخیص، مبتنی بر روش‌های تهاجمی شامل: نمونه‌برداری از معده، آزمون اوره‌آز سریع، کشت، هیستولوژی و PCR[5] و روش‌های غیرتهاجمی شامل: نمونه‌گیری خون، ادرار، بزاق و مدفوع و آزمون تنفسی اوره می‌باشد. رژیم‌های درمانی متنوعی برای درمان عفونت هلیکوباکترپیلوری مورد ارزیابی قرار گرفته است. شکست روش تک‌دارویی سبب تکامل رژیم‌های دارویی ترکیبی از سه و چهار دارو شده است. عواملی همچون: قیمت دارو، عوارض جانبی، سهولت مصرف، دردسترس‌بودن و مقاومت دارویی در انتخاب رژیم دارویی در کشورهای در حال توسعه از اهمیت خاصی برخوردار است. درمان‌های سه‌تایی مترونیدازول، تتراسایکلین و بیسموت مقرون به صرفه بوده؛ ولی دارای عوارض جانبی از جمله: طعم فلزی در دهان، افزایش حساسیت به نور، یبوست، اسهال و ... می‌باشد (6)؛ رژیم ۴دارویی درمان با امپرازول و بیسموت و دو آنتی‌بیوتیک مترونیدازول و تتراسایکلین به‌مدت 2هفته نیز گران‌قیمت بوده و در موارد زیادی به‌دلیل عوارض از جمله: تشنج و پلی‌نوروپاتی، منجر به قطع درمان قبل از تکمیل دوره درمان میشود.
با توجه به عوارض زیاد و نیز عدم امکان به‌کارگیری رژیم شامل تتراسایکلین و لووفلوکساسین در همه افراد از جمله زنان باردار و شیرده (1) و در مناطق با مقاومت کمتر از ۱۵درصد، کلاریترومایسین جزء انتخاب‌های اول درمانی بوده (5) و مورد توجه بیشتر پزشکان به‌دلیل عوارض کمتر و تعداد کمتر قرص خورده‌شده در روز نسبت به رژیم‌های ۴دارویی می‌باشد. در حال حاضر میزان پاسخ به این رژیم کمتر از ۸۰درصد می‌باشد (1)؛ بنابراین در گایدلاین‌های مختلف، افزودن ترکیبات دارویی دیگر برای افزایش ریشه‌کنی توصیه میشود. در گایدلاین ایران با وجود اینکه مطالعات جامعی روی شیوع مقاومت به کلاریترومایسین در مناطق مختلف صورت نگرفته، برای افزودن میزان ریشه‌کنی توصیه به افزودن داروی پرعارضه بیسموت به رژیم ۳دارویی شده است (۴) که این کار با افزایش عوارض، پذیرش بیماران نسبت به درمان را کاهش داده است و بنابراین انتخاب بهترین درمان که با کمترین هزینه و عوارض منتهی به قطع، بیشترین میزان ریشه‌کنی را موجب شود، از چالش‌های پیش روی پزشکان بوده و افزودن ترکیبات بدون و یا با عارضه کم به رژیم‌های معمول به‌منظور افزایش ریشه‌کنی و جلوگیری از تکرار درمان، ارزشمند می‌باشد.
با توجه به اقبال عمومی به استفاده از خواص ترکیبات طبیعی در درمان،خواص ضدّ باکتریایی تعدادی از ترکیبات طبیعی در مطالعات مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است؛ به عنوان مثال، در مطالعه محمدی و همکاران،افزودن سیر به رژیم سه‌دارویی باعث افزایش ریشه‌کنی عفونت از ۵۳درصد به ۷۶درصد گردید. در مطالعه قبه و همکاران نیز اثر ضدّ باکتریایی دارچین در محیط کشت هلیکوباکتر پیلوری و در مطالعه رئیسیان و همکاران، اثر شیرین‌بیان بر افزایش پاسخ رژیم سه‌دارویی بررسی شد (7، 8). با توجه به وجود مقالات متعدد در زمینه خواص آنتی‌باکتریال چای سبز و اثر آن بر روی عفونت هلیکوباکتر پیلوری در محیط In vitro (9، 10) مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر این گیاه انجام شد.
چای سبز از برگ گیاه Camellia sinensis گرفته شده است. چای سبز از زمان‌های دور در چین و سایر کشورهای آسیایی به‌عنوان گیاه دارویی مصرف می‌شده است. مصرف چای سبز باعث تسریع حرکات تنفسی، سرعت در گردش خون، رفع خواب آلودگی، تقویت توان ذهنی، گوارش بهتر غذا و تعریق میشود و دارای آثار ضدّ سرطانی، آنتی‌اکسیدانی و ضدّ دیابتی می‌باشد (11)؛ همچنین آثار دیگری شامل: کاهش فشار خون و بیماری‌های قلبی- عروقی، کاهش کلسترول خون، کاهش وزن، کاهش قندخون و نیز اثر ضدّ انعقاد خون را برای آن گزارش کرده‌اند (12، 13). چای سبز همچنین دارای خاصیت ضدّ باکتریایی بر روی اشرشیاکلی، استرپتوکوک‌ها و استافیلوکوکوس اورئوس می‌باشد. مطالعات نشان داده‌اند، چای سبز دارای اثرات ضدّ میکروبی بر روی استرپتوکوک‌های دهانی است و می‌تواند به‌طور مؤثّر به‌عنوان درمان کمکی با آنتی‌بیوتیک به‌کار رود؛ این گیاه همچنین اثرات ضدّ باکتریال بر ضدّ باکتری‌های گرم منفی به‌خصوص در برخی عفونت‌های نازوکومیال با مقاومت دارویی نشان داده است (12، 13). علاوه بر این، مطالعه Su و همکاران نشان داد که چای سبز دارای اثر ضدّ باکتریال بر روی هلیکوباکتر پیلوری، ویبریوکلرا و کلستریدیوم می‌باشد. این گیاه همچنین دارای اثر ضدّ التهابی بوده و باعث کاهش اثرات التهابی در تماس با هلیکوباکترپیلوری میشود (14).
با توجه به اثرات مفید چای سبز و وجود تنها یک مطالعه Invivo بر روی حیوانات آزمایشگاهی در خصوص اثر چای سبز بر عفونت هلیکوباکترپیلوری و با توجه به اینکه مطالعه‌ای بر روی انسان در این خصوص انجام نشده است، بر آن شدیم تا اثر افزودن عصاره چای سبز به رژیم متداول سه‌دارویی بر پایه کلاریترومایسین را در این مطالعه بررسی نماییم.
روش تحقیق
در این مطالعه کارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی، جامعه آماری شامل کلیه بیماران سرپایی مبتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری مراجعه‌کننده به کلینیک گوارش بیمارستان ولیعصر شهر بیرجند در سال 1395 بود.
معیارهای ورود به این مطالعه شامل: مثبت‌بودن نتیجه تست اوره‌آز سریع یا تست تنفسی اوره بر اساس وضعیت بالینی، تمایل به همکاری، نداشتن سابقه مصرف ماکرولید، داشتن اندیکاسیون درمان و عدم مصرف چای سبز توسط خود بیمار بود. معیارهای خروج از این مطالعه نیز شامل: سابقه درمان قبلی، استفاده از داروهای مهارکننده پمپ پروتون از 2هفته قبل یا بلوک‌کننده رسپتور H2 از 24ساعت قبل، مصرف آنتی‌بیوتیک و بیسموت 4هفته قبل از آزمایش، حاملگی، بدخیمی، جراحی، گاسترکتومی و بیماری‌های شدید در دو سال گذشته و هرگونه حساسیت به پنی‌سیلین یا سایر ترکیبات بود.
افراد مشکوک مبتلا به عفونت، در ابتدا توسط رزیدنت داخلی معاینه شدند؛ سپس اهداف طرح برای بیماران توضیح داده شد و از بیماران برای شرکت در مطالعه رضایت گرفته شد. حجم نمونه بر اساس فرمول (1) و نیز بر اساس مطالعه Matsubara و همکاران (15)، 70نفر محاسبه گردید. در نهایت افراد به‌روش نمونه‌گیری در دسترس، انتخاب و به‌صورت تصادفی ساده به‌طور مساوی (35نفر) در دو گروه شامل: گروه تحت درمان با رژیم دارویی همراه با مصرف عصاره چای سبز (تجربی) و گروه درمان با رژیم دارویی بدون مصرف عصاره چای سبز (شاهد) قرار گرفتند.
فرمول (1):
برای تشخیص بیمار، برای افراد زیر 40 سال تست UBT[6] و برای افراد بالای 40 سال مبتلا به دیس‌پپسی آندوسکوپی (2 نمونه از آنتروم و 1 نمونه از جسم معده برای تست اوره‌آز سریع) صورت گرفت. سایر بیماران دارای سوء هاضمه و مشکلات گوارشی، برای تشخیص عفونت و انجام تست اوره‌آز به آزمایشگاه ارجاع شدند. تست سنجش پاسخ به درمان برای تمام بیماران تست UBT بود. بیماران گروه تجربی با استفاده از رژیم دارویی شامل کلاریترومایسین mg/12h500، آموکسی‌سیلین g/12h1، پنتوپرازول mg/12h40 و عصاره چای سبز به‌صورت قرص mg450 (هر روز 2 قرص بعد از غذا به‌همراه آب) و افراد گروه شاهد نیز از همین رژیم دارویی بدون مصرف عصاره چای سبز به‌مدت 14 روز استفاده نمودند. پس از مصرف داروهای فوق به مدت 2هفته، تست تنفسی اوره ۸هفته پس از اتمام درمان، با رعایت شرایط استاندارد انجام شد و در دو گروه مقایسه صورت گرفت.
طی مراحل مطالعه، از گروه شاهد یک نفر به‌علت بارداری، 3نفر به‌علت عوارض دارویی و یک بیمار به‌علت عدم پاسخ‌گویی و از گروه تجربی یک نفر به علت بارداری، 2نفر به علّت عوارض دارویی و 2نفر نیز به علت عدم پاسخ‌گویی از مطالعه خارج شدند که در نهایت از هر گروه 5 نفر حذف گردیدند و تجزیه و تحلیل‌ها بر روی داده‌های مربوط به 30 نفر در گروه شاهد و 30 نفر در گروه تجربی انجام شد. نتایج پس از جمع‌آوری وارد نرم‌افزار SPSS (ویرایش 15) گردید و به‌وسیله آزمون‌های آماری کای‌اسکوئر، تست دقیق فیشر و t –test مستقل در سطح آلفای مساوی 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه دکترای تخصصی داخلی مصوب کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند با شماره IR.bums.REC.1395.288 می‌باشد که با کدIRCT 2017061317756N18 در سامانه ثبت کارآزمایی بالینی ایران ثبت شده است.
یافته‌ها
در مطالعه حاضر، 60بیمار در قالب دو گروه، 30نفر در گروه تجربی (تحت درمان با رژیم دارویی همراه با عصاره چای سبز) و 30نفر در گروه شاهد (تحت درمان با رژیم دارویی بدون مصرف عصاره چای سبز) قرار گرفتند. میانگین سنّی بیماران در دو گروه تجربی و شاهد به‌ترتیب برابر با: 13±1/37 و 9/15±2/41 سال بود که اختلاف معنی‌داری از نظر توزیع سنّی بین دو گروه مشاهده نشد. در این مطالعه فراوانی نسبی جنس مرد و زن در دو گروه تجربی و شاهد به‌ترتیب برابر با: 6 (20%)، 24 (80%)، 13 (3/43%) و 17 (7/56%) بود.
در این مطالعه پس از انجام مداخله مورد نظر و انجام درمان، نتایج تست تنفسی در دو گروه مطابق با جدول 2 به‌دست آمد. بر اساس داده‌های این جدول، نتایج تست تنفسی پس از مداخله در گروه تجربی در 10% موارد و در گروه مورد در 3/23% موارد، مثبت بود که این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود (17/0P=). همچنین در مطالعه حاضر، بین عوارض دارویی شامل: درد شکم، تهوع، استفراغ، احساس سیری زودرس، بی‌اشتهایی، بازگشت اسید به معده، کاهش وزن، یبوست، خونریزی گوارشی و سایر علائم گوارشی، بین دو گروه اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد (1P=).
هلیکوباکترپیلوری، شایع‌ترین عفونت باکتریال مزمن در انسان است که تمام افراد جهان از هر سن و جنس را مبتلا می‌نماید (۱) و منجر به ایجاد التهاب مزمن و در نهایت متاپلازی مخاط معده می‌گردد. با التهاب مخاط معده، سلول‌های پاریتال و اسید معده کاهش یافته و شرایط رشد سایر باکتری‌ها نیز مهیا میشود که این باکتری‌ها با تبدیل نیترات به نیتریت و نیتروزآمین‌های سرطان‌زا زمینه ایجاد بدخیمی‌های معده را فراهم می‌نمایند (۲).
شیوع هلیکوباکتر پیلوری در نقاط مختلف جهان، متفاوت و به استانداردهای زندگی بستگی دارد. در کشورهای در حال توسعه ممکن است این شیوع تا سن ۲۰سالگی به ۸۰درصد برسد؛ در حالی که این شیوع در کشورهای توسعه‌یافته ۲۰-۵۰ درصد است (۳). در ایران شیوع این عفونت در مناطق مختلف در افراد ۳۵-۵۵ سال بین ۸۸-۹۳ درصد گزارش شده است؛ از این تعداد، ۳-۵ درصد به زخم پپتیک و کمتر از یک درصد به بدخیمی‌های معده مبتلا می‌شوند (۴).از جمله علائم ابتلا به این بیماری می‌توان به درد، تهوع، احساس سیری زودرس، بی‌اشتهایی و کاهش وزن اشاره نمود. این عفونت با برخی بیماری‌های دیگر گوارشی از جمله گاستریت و لنفوم malt و بیماری‌های با منشأ غیرگوارشی مانند: بیماری‌های قلبی- عروقی، پوستی، خود ایمنی، پارکینسون، چاقی و اختلالات آلرژیک در ارتباط می‌باشد (5).
با توجه به عوارض ذکرشده، تشخیص و درمان سریع و مناسب این باکتری از اهمیت خاصی برخوردار است. تشخیص، مبتنی بر روش‌های تهاجمی شامل: نمونه‌برداری از معده، آزمون اوره‌آز سریع، کشت، هیستولوژی و PCR[5] و روش‌های غیرتهاجمی شامل: نمونه‌گیری خون، ادرار، بزاق و مدفوع و آزمون تنفسی اوره می‌باشد. رژیم‌های درمانی متنوعی برای درمان عفونت هلیکوباکترپیلوری مورد ارزیابی قرار گرفته است. شکست روش تک‌دارویی سبب تکامل رژیم‌های دارویی ترکیبی از سه و چهار دارو شده است. عواملی همچون: قیمت دارو، عوارض جانبی، سهولت مصرف، دردسترس‌بودن و مقاومت دارویی در انتخاب رژیم دارویی در کشورهای در حال توسعه از اهمیت خاصی برخوردار است. درمان‌های سه‌تایی مترونیدازول، تتراسایکلین و بیسموت مقرون به صرفه بوده؛ ولی دارای عوارض جانبی از جمله: طعم فلزی در دهان، افزایش حساسیت به نور، یبوست، اسهال و ... می‌باشد (6)؛ رژیم ۴دارویی درمان با امپرازول و بیسموت و دو آنتی‌بیوتیک مترونیدازول و تتراسایکلین به‌مدت 2هفته نیز گران‌قیمت بوده و در موارد زیادی به‌دلیل عوارض از جمله: تشنج و پلی‌نوروپاتی، منجر به قطع درمان قبل از تکمیل دوره درمان میشود.
با توجه به عوارض زیاد و نیز عدم امکان به‌کارگیری رژیم شامل تتراسایکلین و لووفلوکساسین در همه افراد از جمله زنان باردار و شیرده (1) و در مناطق با مقاومت کمتر از ۱۵درصد، کلاریترومایسین جزء انتخاب‌های اول درمانی بوده (5) و مورد توجه بیشتر پزشکان به‌دلیل عوارض کمتر و تعداد کمتر قرص خورده‌شده در روز نسبت به رژیم‌های ۴دارویی می‌باشد. در حال حاضر میزان پاسخ به این رژیم کمتر از ۸۰درصد می‌باشد (1)؛ بنابراین در گایدلاین‌های مختلف، افزودن ترکیبات دارویی دیگر برای افزایش ریشه‌کنی توصیه میشود. در گایدلاین ایران با وجود اینکه مطالعات جامعی روی شیوع مقاومت به کلاریترومایسین در مناطق مختلف صورت نگرفته، برای افزودن میزان ریشه‌کنی توصیه به افزودن داروی پرعارضه بیسموت به رژیم ۳دارویی شده است (۴) که این کار با افزایش عوارض، پذیرش بیماران نسبت به درمان را کاهش داده است و بنابراین انتخاب بهترین درمان که با کمترین هزینه و عوارض منتهی به قطع، بیشترین میزان ریشه‌کنی را موجب شود، از چالش‌های پیش روی پزشکان بوده و افزودن ترکیبات بدون و یا با عارضه کم به رژیم‌های معمول به‌منظور افزایش ریشه‌کنی و جلوگیری از تکرار درمان، ارزشمند می‌باشد.
با توجه به اقبال عمومی به استفاده از خواص ترکیبات طبیعی در درمان،خواص ضدّ باکتریایی تعدادی از ترکیبات طبیعی در مطالعات مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است؛ به عنوان مثال، در مطالعه محمدی و همکاران،افزودن سیر به رژیم سه‌دارویی باعث افزایش ریشه‌کنی عفونت از ۵۳درصد به ۷۶درصد گردید. در مطالعه قبه و همکاران نیز اثر ضدّ باکتریایی دارچین در محیط کشت هلیکوباکتر پیلوری و در مطالعه رئیسیان و همکاران، اثر شیرین‌بیان بر افزایش پاسخ رژیم سه‌دارویی بررسی شد (7، 8). با توجه به وجود مقالات متعدد در زمینه خواص آنتی‌باکتریال چای سبز و اثر آن بر روی عفونت هلیکوباکتر پیلوری در محیط In vitro (9، 10) مطالعه حاضر با هدف بررسی اثر این گیاه انجام شد.
چای سبز از برگ گیاه Camellia sinensis گرفته شده است. چای سبز از زمان‌های دور در چین و سایر کشورهای آسیایی به‌عنوان گیاه دارویی مصرف می‌شده است. مصرف چای سبز باعث تسریع حرکات تنفسی، سرعت در گردش خون، رفع خواب آلودگی، تقویت توان ذهنی، گوارش بهتر غذا و تعریق میشود و دارای آثار ضدّ سرطانی، آنتی‌اکسیدانی و ضدّ دیابتی می‌باشد (11)؛ همچنین آثار دیگری شامل: کاهش فشار خون و بیماری‌های قلبی- عروقی، کاهش کلسترول خون، کاهش وزن، کاهش قندخون و نیز اثر ضدّ انعقاد خون را برای آن گزارش کرده‌اند (12، 13). چای سبز همچنین دارای خاصیت ضدّ باکتریایی بر روی اشرشیاکلی، استرپتوکوک‌ها و استافیلوکوکوس اورئوس می‌باشد. مطالعات نشان داده‌اند، چای سبز دارای اثرات ضدّ میکروبی بر روی استرپتوکوک‌های دهانی است و می‌تواند به‌طور مؤثّر به‌عنوان درمان کمکی با آنتی‌بیوتیک به‌کار رود؛ این گیاه همچنین اثرات ضدّ باکتریال بر ضدّ باکتری‌های گرم منفی به‌خصوص در برخی عفونت‌های نازوکومیال با مقاومت دارویی نشان داده است (12، 13). علاوه بر این، مطالعه Su و همکاران نشان داد که چای سبز دارای اثر ضدّ باکتریال بر روی هلیکوباکتر پیلوری، ویبریوکلرا و کلستریدیوم می‌باشد. این گیاه همچنین دارای اثر ضدّ التهابی بوده و باعث کاهش اثرات التهابی در تماس با هلیکوباکترپیلوری میشود (14).
با توجه به اثرات مفید چای سبز و وجود تنها یک مطالعه Invivo بر روی حیوانات آزمایشگاهی در خصوص اثر چای سبز بر عفونت هلیکوباکترپیلوری و با توجه به اینکه مطالعه‌ای بر روی انسان در این خصوص انجام نشده است، بر آن شدیم تا اثر افزودن عصاره چای سبز به رژیم متداول سه‌دارویی بر پایه کلاریترومایسین را در این مطالعه بررسی نماییم.
روش تحقیق
در این مطالعه کارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی، جامعه آماری شامل کلیه بیماران سرپایی مبتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری مراجعه‌کننده به کلینیک گوارش بیمارستان ولیعصر شهر بیرجند در سال 1395 بود.
معیارهای ورود به این مطالعه شامل: مثبت‌بودن نتیجه تست اوره‌آز سریع یا تست تنفسی اوره بر اساس وضعیت بالینی، تمایل به همکاری، نداشتن سابقه مصرف ماکرولید، داشتن اندیکاسیون درمان و عدم مصرف چای سبز توسط خود بیمار بود. معیارهای خروج از این مطالعه نیز شامل: سابقه درمان قبلی، استفاده از داروهای مهارکننده پمپ پروتون از 2هفته قبل یا بلوک‌کننده رسپتور H2 از 24ساعت قبل، مصرف آنتی‌بیوتیک و بیسموت 4هفته قبل از آزمایش، حاملگی، بدخیمی، جراحی، گاسترکتومی و بیماری‌های شدید در دو سال گذشته و هرگونه حساسیت به پنی‌سیلین یا سایر ترکیبات بود.
افراد مشکوک مبتلا به عفونت، در ابتدا توسط رزیدنت داخلی معاینه شدند؛ سپس اهداف طرح برای بیماران توضیح داده شد و از بیماران برای شرکت در مطالعه رضایت گرفته شد. حجم نمونه بر اساس فرمول (1) و نیز بر اساس مطالعه Matsubara و همکاران (15)، 70نفر محاسبه گردید. در نهایت افراد به‌روش نمونه‌گیری در دسترس، انتخاب و به‌صورت تصادفی ساده به‌طور مساوی (35نفر) در دو گروه شامل: گروه تحت درمان با رژیم دارویی همراه با مصرف عصاره چای سبز (تجربی) و گروه درمان با رژیم دارویی بدون مصرف عصاره چای سبز (شاهد) قرار گرفتند.
فرمول (1):
 |
برای تشخیص بیمار، برای افراد زیر 40 سال تست UBT[6] و برای افراد بالای 40 سال مبتلا به دیس‌پپسی آندوسکوپی (2 نمونه از آنتروم و 1 نمونه از جسم معده برای تست اوره‌آز سریع) صورت گرفت. سایر بیماران دارای سوء هاضمه و مشکلات گوارشی، برای تشخیص عفونت و انجام تست اوره‌آز به آزمایشگاه ارجاع شدند. تست سنجش پاسخ به درمان برای تمام بیماران تست UBT بود. بیماران گروه تجربی با استفاده از رژیم دارویی شامل کلاریترومایسین mg/12h500، آموکسی‌سیلین g/12h1، پنتوپرازول mg/12h40 و عصاره چای سبز به‌صورت قرص mg450 (هر روز 2 قرص بعد از غذا به‌همراه آب) و افراد گروه شاهد نیز از همین رژیم دارویی بدون مصرف عصاره چای سبز به‌مدت 14 روز استفاده نمودند. پس از مصرف داروهای فوق به مدت 2هفته، تست تنفسی اوره ۸هفته پس از اتمام درمان، با رعایت شرایط استاندارد انجام شد و در دو گروه مقایسه صورت گرفت.
طی مراحل مطالعه، از گروه شاهد یک نفر به‌علت بارداری، 3نفر به‌علت عوارض دارویی و یک بیمار به‌علت عدم پاسخ‌گویی و از گروه تجربی یک نفر به علت بارداری، 2نفر به علّت عوارض دارویی و 2نفر نیز به علت عدم پاسخ‌گویی از مطالعه خارج شدند که در نهایت از هر گروه 5 نفر حذف گردیدند و تجزیه و تحلیل‌ها بر روی داده‌های مربوط به 30 نفر در گروه شاهد و 30 نفر در گروه تجربی انجام شد. نتایج پس از جمع‌آوری وارد نرم‌افزار SPSS (ویرایش 15) گردید و به‌وسیله آزمون‌های آماری کای‌اسکوئر، تست دقیق فیشر و t –test مستقل در سطح آلفای مساوی 05/0 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
این مقاله برگرفته از پایان‌نامه دکترای تخصصی داخلی مصوب کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی بیرجند با شماره IR.bums.REC.1395.288 می‌باشد که با کدIRCT 2017061317756N18 در سامانه ثبت کارآزمایی بالینی ایران ثبت شده است.
یافته‌ها
در مطالعه حاضر، 60بیمار در قالب دو گروه، 30نفر در گروه تجربی (تحت درمان با رژیم دارویی همراه با عصاره چای سبز) و 30نفر در گروه شاهد (تحت درمان با رژیم دارویی بدون مصرف عصاره چای سبز) قرار گرفتند. میانگین سنّی بیماران در دو گروه تجربی و شاهد به‌ترتیب برابر با: 13±1/37 و 9/15±2/41 سال بود که اختلاف معنی‌داری از نظر توزیع سنّی بین دو گروه مشاهده نشد. در این مطالعه فراوانی نسبی جنس مرد و زن در دو گروه تجربی و شاهد به‌ترتیب برابر با: 6 (20%)، 24 (80%)، 13 (3/43%) و 17 (7/56%) بود.
در این مطالعه پس از انجام مداخله مورد نظر و انجام درمان، نتایج تست تنفسی در دو گروه مطابق با جدول 2 به‌دست آمد. بر اساس داده‌های این جدول، نتایج تست تنفسی پس از مداخله در گروه تجربی در 10% موارد و در گروه مورد در 3/23% موارد، مثبت بود که این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود (17/0P=). همچنین در مطالعه حاضر، بین عوارض دارویی شامل: درد شکم، تهوع، استفراغ، احساس سیری زودرس، بی‌اشتهایی، بازگشت اسید به معده، کاهش وزن، یبوست، خونریزی گوارشی و سایر علائم گوارشی، بین دو گروه اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد (1P=).
جدول 1- مقایسه فراوانی علایم گوارشی هنگام مراجعه در دو گروه مورد مطالعه مراجعه‌کننده به کلینیک گوارش بیمارستان ولیعصر بیرجند در سال 1395
جدول 2- مقایسه نتایج به دست آمده از تست تنفسی پس از مداخله در دو گروه مورد مطالعه مراجعه کننده به کلینیک گوارش بیمارستان ولیعصر بیرجند در سال 1395
| پارامتر | گروه‌های مورد مطالعه | نتایج آزمون کای‌دو یا فیشر | |
| بدون عصاره چای سبز فراوانی (درصد) |
همراه با عصاره چای سبز فراوانی (درصد) |
||
| درد شکم | 23 (7/76%) | 23 (7/76%) | c2=0 df=1 P=1 |
| تهوع | 6 (20%) | 9 (30%) | c2=0.8 df=1 P=0.37 |
| استفراغ | 0 (0%) | 3 (10%) | Fisher P=0.24 |
| احساس سیری زودرس | 4 (3/13%) | 1 (3/3%) | c2=0 df=1 P=1 |
| بی‌اشتهایی | 6 (20%) | 7 (3/23%) | Fisher P=0.11 |
| بازگشت اسید معده | 14 (7/46%) | 4 (3/13%) | c2=3.59 df=1 P=0.058 |
| کاهش وزن | 0 (0%) | 4 (3/13%) | Fisher P=0.11 |
| یبوست | 0 (0%) | 1 (3/3%) | Fisher P=1 |
| خونریزی گوارشی | 1 (3/3%) | 3 (10%) | Fisher P=0.61 |
| سایر علائم گوارشی | 2 (7/6%) | 5 (7/16%) | Fisher P=0.42 |
جدول 2- مقایسه نتایج به دست آمده از تست تنفسی پس از مداخله در دو گروه مورد مطالعه مراجعه کننده به کلینیک گوارش بیمارستان ولیعصر بیرجند در سال 1395
| گروه‌های مورد مطالعه پارامتر |
بدون عصاره چای سبز فراوانی (درصد) |
همراه باعصاره چای سبز فراوانی (درصد) |
نتیجه آزمون کای‌اسکوئر | |
| تست تنفسی | منفی | 23 (7/76%) | 27 (90%) | 92/1c2= 1df= 17/0p= |
| مثبت | 7 (3/23%) | 3 (10%) | ||
بحث
مطالعات مختلف نشان‌دهنده کاهش تدریجی میزان موفقیت در ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری با استفاده از رژیم آنتی‌بیوتیکی متداول سه‌دارویی است (1)؛ به‌طوری که میزان موفقیت در ریشه‌کنی از سال 2003 تا 2012 از 5/93درصد به 8/78درصد برای درمان سه‌دارویی کاهش داشته است (16). به همین دلیل، محققان در تلاش برای افزایش میزان پاسخ از طریق افزودن ترکیباتی به این رژیم بوده‌اند که در این بین مکمل‌های گیاهی، مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است (8). این مطالعه با هدف بررسی ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری با رژیم درمانی متداول 3دارویی همراه با مصرف عصاره گیاه چای سبز در مقایسه با رژیم متداول 3دارویی، بر روی بیماران مبتلا به این عفونت انجام شد.
میزان ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری در گروه مورد 7/76درصد و در گروه تجربی با حدود 13/7درصد افزایش به 90درصد رسید که این افزایش میزان پاسخ در حد افزایش میزان ریشه‌کنی با ترکیب پرعارضه‌ای مانند مترونیدازول در رژیم همزمان می‌باشد؛ در حالی که افزودن چای سبز با این دوز نه‌تنها باعث افزایش عوارض نشده، بلکه در برخی موارد منجر به کاهش عارضه و افزایش انطباق بیماران میشود؛ علاوه بر این چای سبز اثرات مفید دیگری مانند: کاهش وزن (17، 18)، بهبود کبد چرب (19-21)، کاهش قند خون ناشتا (21-23)، کاهش کلسترول خون (21) و خواص آنتی‌اکسیدانی (24) نیز دارد.
مطالعه مشابهی بر روی تأثیر عصاره چای سبز در انسان انجام نشده است؛ ولی مطالعات انجام‌شده بر روی ترکیبات مکمل‌های غذایی و دارویی که در محیط Invitro اثر باکتریسیدال داشته‌اند، حکایت از اثرات مفید آنها در افزایش ریشه‌کنی هلیکوباکترپیلوری داشته است که با مطالعه حاضر همسو می‌باشند (7-10). مطالعاتی که بر روی اثر افزودن تعدادی از ترکیبات مکمل به رژیم ۳دارویی بر پایه کلاریترومایسین انجام شده‌اند، نیز نتایجی مشابه مطالعه حاضر داشته‌اند؛ به عنوان مثال یک مطالعه نشان داد که افزودن عصاره شیرین بیان به رژیم سه‌دارویی می تواند پاسخ به درمان در گروه مداخله را از 5/62درصد در گروه شاهد به 3/83درصد افزایش دهد (8). در مطالعه دیگری که توسط حاجی آقامحمدی و همکاران بر روی سیر انجام شد، ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری در گروه مداخله که عصاره سیر به‌عنوان مکمل به رژیم سه‌دارویی آنها اضافه شده بود، به 76درصد افزایش یافته بود که به‌طور معنی‌داری بالاتر از گروه شاهد (53%) بود (25). این مطالعات مطابق با مطالعه حاضر مؤیّد اهمیت مکمل‌های گیاهی در افزایش میزان موفقیت ریشه‌کنی هلیکوباکتر پیلوری و نیز کاهش عوارض دارویی و درنهایت افزایش کمپلیانس بیماران می‌باشد.
برخی محققین اثبات کرده‌اند که چای سبز از التهاب فعال و مزمن دسـتگاه گوارشـی جلـوگیری می‌کند و از خطر سرطان‌های تحتانی معده می‌کاهد. این گیاه همچنین دارای اثرات مفید دیگری از جمله: کاهش وزن، بهبود بیماری کبد چرب، کاهش قند خون ناشتا، کاهش کلسترول و همچنین اثرات آنتی‌اکسیدانی می‌باشد (17-23). مطالعات اشاره شده، مؤید اهمیت و جایگاه گیاهان دارویی از جمله عصاره چای سبز در درمان انواع بیماری‌ها از جمله عفونت هلیکوباکتری پیلوری، کاهش عوارض دارویی و همچنین افزایش پذیرش در بیماران می‌باشد.
امروزه با توجه به افزایش مقاومت به رژیم بر پایه کلاریترومایسین و پیشنهاد افزودن ترکیباتی از جمله مترونیدازول به این رژیم و یا استفاده از رژیم‌های جایگزین ۴دارویی با میزان ریشه‌کنی بیشتر از جمله رژیم‌هایی بر پایه لووفوکساسین و تتراسایکلین با توجه به عوارض زیاد، پذیرش بیماران نسبت به این رژیم‌ها پایین بوده است و افزودن ترکیباتی که بدون افزایش عوارض، میزان ریشه‌کنی را افزایش و نیاز به درمان مجدد را کاهش دهند، بسیار ارزشمند است. با توجه به مقالات متعدد در زمینه خواص مختلف گیاه چای سبز بر روی هلیکوباکترپیلوری در محیط in vitro و اینکه مطالعه in vivo در این خصوص انجام نشده بود، این مطالعه طراحی و انجام شد.
از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به حجم نمونه محدود و غیرقابل تعمیم‌بودن نتایج این مطالعه به سایر مناطق جغرافیایی و عدم کورسازی مطالعه و عدم استفاده از رژیم توصیه‌شده در گایدلاین کشوری اشاره کرد.
نتیجه‌گیری
افزودن عصاره چای سبز با درمان 3دارویی بر پایه کلاریترومایسین، میزان ریشه‌کنی عفونت هلیکوباکتر پیلوری را حتی در حدّ افزودن بیسموت بدون افزایش عوارض، افزایش می‌دهد که این یافته بسیار ارزشمند می‌باشد؛ بنابراین با توجه به مزایا و فواید این گیاه می‌توان آن را به رژیم ۳دارویی به‌منظور افزایش ریشه‌کنی و جلوگیری از درمان مجدّد که هزینه و عوارض زیادی را به بیمار تحمیل می‌کند، افزود.
این مطالعه می‌تواند شروعی برای تحقیقات گسترده‌تری برای افزودن میزان پاسخ‌های درمانی رژیم‌های مختلف آنتی‌بیوتیکی هلیکوباکتر پیلوری با اضافه‌کردن ترکیبات مکمل مفید با خواص آنتی‌باکتریال به این رژیم‌های درمانی، بدون تحمیل عارضه به بیمار باشد.
تقدیر و تشکر
بدین‌وسیله از حمایت‌های مالی و معنوی دانشگاه و معاونت تحقیقات و فناوری و تمامی دست‌اندرکارانی که ما را در انجام این پژوهش یاری نمودند، به‌ویژه شرکت‌کنندگان در این مطالعه و همچنین از مرکز تحقیقات بالینی بیمارستان ولیعصر (عج) تشکر و قدردانی می‌گردد.
منابع:
1- Crowe SE. Treatment regimens for Helicobacter pylori. Feldman M, Grover S, editors [Internet]. Waltham, MA: UpToDate; [Updated 2018 Jan 02]. Available from: https://www.uptodate.com/contents/treatment-regimens-for-helicobacter-pylori#H1.
2- Correa P. Human gastric carcinogenesis: a multistep and multifactorial process--First American Cancer Society Award Lecture on Cancer Epidemiology and Prevention. Cancer Res. 1992; 52(24): 6735-40.
3- Kasper D, Fauci A, Hauser S, Longo D, Jameson JL, Loscalzo J. Harrison's Principles of Internal Medicine. 19th ed. New York: McGraw-Hill; 2015.
4- Research Institute for Gastroenterology and Liver Diseases of Shariati Hospital, Tehran University of Medical Sciences. [Clinical guide for Helicobacter pylori infection]. Tehran: Puneh; 2015. [Persian]
5- Chey WD, Leontiadis GI, Howden CW, Moss SF. ACG clinical guideline: treatment of Helicobacter pylori infection. Am J Gastroenterol. 2017 Feb; 112(2): 212-239. Epub 2017 Jan 10.
6- Katelaris PH, Forbes GM, Talley NJ, Crotty B. A randomized comparison of quadruple and triple therapies for Helicobacter pylori eradication: The QUADRATE Study. Gastroenterology. 2002; 123(6): 1763-9.
7- Ghobeh M, Shaker Hosseini R, Navai L, Mir Sattari D, Rashid Khani B, Fahmideh Norouzi M. Study of the Role of Garlic Consumption in Helicobacter Pylori Eradication. J Shahid Sadoughi Univ Med Sci. 2010; 18(4): 337-47. [Persian]
8- Raeisian S. The consideration of the effectiveness of licorice root extract adding to triple therapy regime of Helicobacter Pylori [dissertation]. Qazvin University of Medical Sciences & Health Services; 2015-2016. [Persian]
9- Lee KM, Kim WS, Lim J, Nam S, Youn M, Nam SW, et al. Antipathogenic properties of green tea polyphenol epigallocatechin gallate at concentrations below the MIC against enterohemorrhagic Escherichia coli O157: H7. J Food Prot. 2009; 72(2): 325-31.
10- Stoicov C, Saffari R, Houghton J. Green tea inhibits Helicobacter growth in vivo and in vitro. Int J Antimicrob Agents. 2009; 33(5): 473-8.
11- Khan N, Mukhtar H. Tea polyphenols for health promotion. Life Sci. 2007; 81(7): 519-33.
12- Yang CS, Lambert JD, Ju J, Lu G, Sang S. Tea and cancer prevention: molecular mechanisms and human relevance. Toxicol Appl Pharmacol. 2007; 224(3): 265-73.
13- Csala M, Margittai É, Senesi S, Gamberucci A, Bánhegyi G, Mandl J, et al. Inhibition of hepatic glucose 6-phosphatase system by the green tea flavanol epigallocatechin gallate. FEBS Lett. 2007; 581(8): 1693-8.
14- Su P, Henriksson A, Nilsson C, Mitchell H. Synergistic effect ofgreen tea extract and probiotics on the pathogenic bacteria, Staphylococcus aureus and Streptococcus pyogenes. World J Microbiol Biotechnol. 2008; 24(9): 1837-42.
15- Matsubara S, Shibata H, Ishikawa F, Yokokura T, Takahashi M, Sugimura T, et al. Suppression of Helicobacter pylori-induced gastritis by green tea extract in Mongolian gerbils. Biochem Biophys Res Commun. 2003; 310(3): 715-9.
16- Kim SE, Park MI, Park SJ, Moon W, Choi YJ, Cheon JH, et al. Trends in Helicobacter pylori eradication rates by first-line triple therapy and related factors in eradication therapy. Korean J Intern Med. 2015; 30(6): 801-7.
17- Taghizadeh M, Farzin N, Taheri S, Mahlouji M, Akbari H, Karamali F, et al. The Effect of Dietary Supplements Containing Green Tea, Capsaicin and Ginger Extracts on Weight Loss and Metabolic Profiles in Overweight Women: A Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Clinical Trial. Ann Nutr Metab. 2017; 70(4): 277-85.
18- Türközü D, Tek NA. A minireview of effects of green tea on energy expenditure. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017; 57(2): 254-8.
19- Pezeshki A, Safi S, Feizi A, Askari G, Karami F. The effect of green tea extract supplementation on liver enzymes in patients with nonalcoholic fatty liver disease. Int J Prev Med. 2016; 7: 28. eCollection 2016.
20- Zhou J, Farah BL, Sinha RA, Wu Y, Singh BK, Bay BH, et al. Epigallocatechin-3-gallate (EGCG), a green tea polyphenol, stimulates hepatic autophagy and lipid clearance. PLoS One. 2014; 9(1): e87161.
21- Huang J, Feng S, Liu A, Dai Z, Wang H, Reuhl K, et al. Green Tea Polyphenol EGCG Alleviates Metabolic Abnormality and Fatty Liver by Decreasing Bile Acid and Lipid Absorption in Mice. Mol Nutr Food Res. 2018;62(4). 1700696.
22- Nyambe-Silavwe H, Williamson G. Polyphenol-and fibre-rich dried fruits with green tea attenuate starch-derived postprandial blood glucose and insulin: a randomised, controlled, single-blind, cross-over intervention. Br J Nutr. 2016; 116(3): 443-50.
23- Chen IJ, Liu CY, Chiu JP, Hsu CH. Therapeutic effect of high-dose green tea extract on weight reduction: A randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Clin Nutr. 2016; 35(3): 592-9.
24- Henning SM, Zhang Y, Rontoyanni VG, Huang J, Lee RP, Trang A, et al. Variability in the antioxidant activity of dietary supplements from pomegranate, milk thistle, green tea, grape seed, goji, and acai: effects of in vitro digestion. J Agric Food Chem. 2014; 62(19): 4313-21.
25- Hajiaghamohammadi A, Miroliaee A, Samimi R, Zargar A, Gholami R. Effect of adding garlic extract to anti-helicobacter pylori treatment. J Qazvin Univ Med Sci. 2015; 19(1): 11-6. [Persian].
[2] Corresponding Author; Student Research Committee, Faculty of Medicine, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran. Tel: +98564430001 Fax: +98564430002 Email :omidvarleilamd@gmail.com
[3] دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
[4] نویسنده مسؤول؛ کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
آدرس: بیرجند- بیمارستان ولی عصر (عج)- بخش داخلی
تلفن: 0564430001 نمابر: 0564430002 ایمیل: omidvarleilamd@gmail.com
آدرس: بیرجند- بیمارستان ولی عصر (عج)- بخش داخلی
تلفن: 0564430001 نمابر: 0564430002 ایمیل: omidvarleilamd@gmail.com
[5] Polymerase chain reaction
[6] Urea Breath Test
نوع مطالعه: مقاله اصیل پژوهشی |
موضوع مقاله:
گوارش
دریافت: 1397/1/22 | پذیرش: 1397/3/30 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1397/7/15 | انتشار الکترونیک: 1397/7/15
دریافت: 1397/1/22 | پذیرش: 1397/3/30 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1397/7/15 | انتشار الکترونیک: 1397/7/15
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Attribution-NoneCommercial CC BY-NC