دوره 26، شماره 2 - ( تابستان 1398 )
جلد 26 شماره 2 صفحات 156-147 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Gholami K, Ziaei M, Sharifzadeh G, Anani Sarab G. Determine the distribution of a normal range of hematological factors in a sample of the adult population resident in Birjand- South Khorasan (2015). J Birjand Univ Med Sci. 2019; 26 (2) :147-156
URL: http://journal.bums.ac.ir/article-1-2469-fa.html
URL: http://journal.bums.ac.ir/article-1-2469-fa.html
غلامی خدیجه، ضیایی مسعود، شریف زاده غلامرضا، عنانی سراب غلامرضا. تعیین توزیع محدوده نرمال فاکتورهای خون‌شناسی در یک نمونه از جمعیت بالغ ساکن بیرجند- خراسان جنوبی در سال 1394. مجله علمي دانشگاه علوم پزشكي بيرجند 1398; 26 (2) :156-147
خدیجه غلامی1 
، مسعود ضیایی2 ، غلامرضا شریف زاده3 ، غلامرضا عنانی سراب* 4
، مسعود ضیایی2 ، غلامرضا شریف زاده3 ، غلامرضا عنانی سراب* 4
1- کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
2- مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
3- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثّر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
4- مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران ، ghansa@yahoo.com
2- مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
3- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثّر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران
4- مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران ، ghansa@yahoo.com
واژه‌های کلیدی: محدوده نرمال، مقادیر مرجع، فاکتورهای خون‌شناسی
متن کامل [PDF 327 kb]
(2428 دریافت)
| چکیده (HTML) (5459 مشاهده)
اطلاعات مربوط به شمارش گلبولهای سفید[14] شامل: شمارش افتراقی سلول‌های نوتروفیل[15]، لنفوسیت[16]، مونوسیت[17]، ائوزینوفیل[18] و همچنین شاخص پلاکت در محدوده SD96/1± به تفکیک سن و جنس نمایش داده شده است. مقادیر WBC و پلاکت در جدول به‌صورت مقدار تام (عدد) و برای نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت، ائوزینوفیل به‌صورت مطلق و درصد (%) افتراقی بیان شده‌اند (جدول 2). شمارش تام لکوسیتی در مردان کمی بیشتر از زنان بود. این مقادیر برای مردان و زنان به‌ترتیب در دامنه‌های 27/3±09/7 و 27/3±95/6 قرار داشتند. درصد نوتروفیل‌ها در مردان 72/12±34/51 و در زنان در دامنه 3/19±47/53 بود. درصد لنفوسیت‌ها در مردان 72/12±83/37 و در زنان 83/18±12/37 بود. درصد لنفوسیت‌ها در مردان با سن بالای 60 سال، اندکی کاهش نشان داد. درصد مونوسیت‌ها در مردان 54/6±28/7 درصد و در زنان 54/3±74/6 درصد بود. دامنه تغییرات مونوسیتی در مردان به شکل قابل ملاحظه‌ای گسترده بود که این مسئله قابل توجه بوده و نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد. ائوزینوفیل در مردان و زنان به‌ترتیب دارای دامنه 72/1±8/1 و 76/1±03/2 درصد بود. تعداد پلاکت در مردان µl/103 × 98±255 و در زنان µl/103 × 112±269 به‌دست آمد.
بحث
پارامترهای خون‌شناسی و دانش مربوط به آن می‌تواند در جهت ارزیابی سلامت و همچنین وضعیت فیزیولوژیک افراد مورد مطالعه قرار گیرد. مقادیر مرجع مورد استفاده کنونی در خون‌شناسی، از داده‌های جمعیتی سایر کشورها و به‌طور عمده اروپایی استخراج شده‌اند (20). پایه‌گذاری مقادیر مرجع، یک اساس مهم برای تفسیر کلینیکی داده‌های آزمایشگاهی است. این داده‌ها تحت تأثیر یک طیف وسیع از فاکتورهای ژنتیک، فیزیولوژیک و محیطی مانند: سن، جنس، نژاد و نوع تغذیه هستند. در سالیان گذشته چند مطالعه در مورد گروه‌های جمعیتی محدودی در خصوص تعیین مقادیر و دامنه پارامترهای خونی در ایران صورت گرفته، ولی عمده آنها بر روی نمونه‌های جمعیتی با تعداد کم انجام شده است (12، 16). در این مطالعه اولین گروه از مقادیر مرجع نرمال برای افراد سالم، از یک جمعیت بزرگ به‌ظاهر سالم در خراسان جنوبی فراهم شد. این مطالعه شواهد بیشتری در جهت تثبیت مقادیر مرجع منطقه‌ای در جهت مدیریت بهینه بیمار و تحقیقات پزشکی فراهم کرد.
در ایران و به‌ویژه مناطق شرق و جنوب کشور، فراوانی بالایی از بتاتالاسمی مینور (حدود 10-5 درصد) و آنمی کولی یا همان بتاتالاسمی ماژور (حدود 3/2 در 10000 جمعیت) دیده می‌شود (21). به‌علاوه نرخ آنمی فقر آهن نیز در ایران و به‌ویژه در مناطق جنوب شرق (حدود 8 تا 10 درصد) در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته بالاتر است (22). وجود این واقعیت‌ها به‌منزله ایجاد محدودیت در انجام مطالعاتی از نوع مطالعه حاضر است؛ زیرا تشخیص دقیق و خروج همه موارد دارای زمینه کم‌خونی از یک مطالعه بزرگ به‌سادگی امکان‌پذیر نیست. در سایر مطالعات صورت‌گرفته بر روی گروه‌های مختلفی از جمعیت ایرانی، نتایج مربوط به RBC تاحدودی با نتایج این مطالعه مشابهت نشان می‌دهند. تفاوت‌های به‌دست آمده در پارامترهای RBC در جمعیت ایرانی با مقادیر مرجع در مطالعات مختلف، لزوم بررسی علت شناسانه را به‌منظور شناخت میزان دخالت عوامل محیطی و ذاتی به‌وجودآورنده این تفاوت‌ها را نشان می‌دهد. در این مطالعه نیز همانند سایر مطالعات شمارش گلبولهای قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت در جنس مذکر بیشتر از جنس مؤنّث بود. همانند مطالعات مشابه، افزایش هموگلوبین در خانم‌ها پس از یائسگی در سنین 40 تا 50 سال و اُفت هموگلوبین در مردان در سنین بالاتر از 60 سال نشان داده شد.
منابع:
1- Dacie SJV, Lewis SM. Reference Ranges and Normal values. In: Practical Hematology. 8th ed. UK: Churchill Livingstone; 1994. p. 9-19.
2- Roberts WL, McMillin GA, Burtis CA, Bruns DE. Reference information for the clinical laboratory. In: Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, editors. Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. 4th ed Elsevier Saunders; St. Louis: 2006. pp. 2251–318.
3- Kone B, Maiga M, Baya B, Sarro YDS, Coulibaly N, Kone A, et al. Establishing Reference Ranges of Hematological Parameters from Malian Healthy Adults. J Blood Lymph. 2017; 7(1). pii: 154. doi: 10.4172/2165-7831.
4- El-Hazmi MA, Warsy AS. Normal Reference Values For Hematological Parameters,Red Cell Indices, Hb A2 and Hb F From Early Childhood Through Adolescence in Saudi. Ann Saudi Med. 2001; 21(3-4): 165-9. DOI: 10.5144/0256-4947.2001.165
5- Dacie JV, Lewis SM. Practical Haematology. 7th ed. London: Churchill Livingstone; 1991.
6- Kelly A, Munan L. Haematological profile of natural populations: red cell parameters. Br J Haematol. 1977; 35(1): 153-60.
7- Taylor MR, Holland CV, Spencer R, Jackson JF, O’Connor GI, O’Donnell JR. Haematological reference range for school children. Clin Lab Haematol. 1997; 19(1): 1-15.
8- El-Hazmi MA, Al-Faleh FZ, Al-Mofleh IA, Warsy AS, Al-Askah AK. Establishment of normal “reference” ranges for haematological parameters for healthy Saudi Arabs. Trop Geogr Med. 1982; 34(4): 333-9.
9- Odutola AA, Afolabi MO, Jafali J, Baldeh I, Owolabi OA, Owiafe P, et al. Haematological and biochemical reference values of Gambian infants. Trop Med Int Health. 2014; 19(3): 275-83. doi: 10.1111/tmi.12245.
10- Adetifa IM, Hill PC, Jeffries DJ, Jackson-Sillah D, Ibanga HB, Bah G, et al. Haematological values from a Gambian cohort–possible reference range for a West African population. Int J Lab Hematol. 2009; 31(6): 615-22. doi: 10.1111/j.1751-553X.2008.01087.x.
11- Tembe N, Joaquim O, Alfai E, Sitoe N, Viegas E, Macovela E, et al. Reference values for clinical laboratory parameters in young adults in maputo, Mozambique. PLoS one. 2014; 9(5): e97391. doi:10.1371/journal.pone.0097391.
12- Rasouli M, Pourmokhtar M, Sarkardeh S. Hematological Reference Intervals for Healthy Iranian Blood Donors. Int J Hematol Oncol Stem Cell Res. 2017; 11(4): 305-12.
13- Rashid M, Majid OB, Dehghani M, Karimi M. Normal Hemoglobin and Hematological Indices in Southwest of Iran. IJBC. 2009; 1(3): 99-102.
14- Keramati MR, Mohammadzadeh A, Farhat AS, Sadeghi R. Determination of Hematologic Reference Values of Neonates in Mashhad – Iran. International Journal of Hematology and Oncology. 2011; 21(2): 101-105.
15- Tabarestani M, Keramati MR, Maroozi F, Keramati A. The determination of hematologic reference values oriented by sex and age in general population of Mashhad. Horizon Med Sci. 2007; 13(2): 27-33. [Persian]
16- Tabarestani M. Medical Hematology. Mashhad: Mashhad University Press; 1985. [Persian]
17- Wintrobe MM, Greer JP. Wintrobe's clinical hematology. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins; 2009.
18- Ziaee M, Ebrahimzadeh A, Azarkar Z, Namaei MH, Saburi A, Fereidouni M, et al. Seroprevalence and Risk Factors for Hepatitis B in an Adult Population: The First Report from Birjand, South Khorasan, Iran. Hepat Mon. 2016; 16(9): e36452. doi:10.5812/hepatmon.36452
19- Kaushansky K, Williams WJ. Williams hematology. New York: McGraw-Hill Medical; 2010.
20- Keramati MR, Mohammadzadeh A, Shah Farhat A. The determination of hematologic دreference values in neonates in Mashhad. Horizon Med Sci. 2010; 16(1): 64-71. [Persian]
21- Moradi Gh, Ghaderi E. Chronic disease program in Iran: Thalassemia control program. Chron Dis J. 2013; 1(2): 98-106.
22- Alipoor R, Gholami MS, Heidari-Soureshjani R, Rajabi MR, Anari MJ, Vaziri MS, et al. The Prevalence of Iron Deficiency Anemia among High School Students in Iran: A Systematic Review. Internal Medicine and Medical Investigation Journal. 2017; 2(1): 1-6. doi: 10.24200/imminv.v2i1.45
23- Henry JB, McPherson RA, Pincus MR. Henry's clinical diagnosis and management by laboratory methods. 22nd ed. Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders; 2011.
متن کامل: (16812 مشاهده)
Abstract Original Article
Gholamreza Anani Sarab4
1 Student Research Committee, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
2 Infectious Diseases Research Center, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
3 Social Determinants of Health Research Center, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
4 Corresponding author; Infectious Diseases Research Center, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran.
Email:ghansa@yahoo.com Tel: +9856323816189 Fax:+985132631600
ABSTRACT
Background and Aim: Hematological values in people are affected by various factors such as race, environment, time, test method, sample collection site, and age. Given the fact that these factors can differ with each other in different populations, these differences can lead to differences in the results of hematological reference rates.
Materials and Methods: In this cross-sectional study in 2015, a crowd of 5,000 selected from cluster-based adults in Birjand in 2015 and hematological parameters were determined in 4360 healthy subjects. Finally, the data were described using descriptive statistics.
Results: The counts for the total white blood cells, red blood cells, Hemoglobin, Hematocrit, and Mean cell volume values for males and females were determined. The mean Hemoglobin values were 15.01 ± 3.13 and 14.01± 1.8 in male and female respectively and the mean Hematocrit was 45.81± 7.52 and 42.59± 5.99 in males and females, respectively. The minimum leukocyte counts were lower than those reported in existing references. However, a higher rate of Eosinophil and Monocyte was obtained among the subjects.
Conclusion: Although in general, hematological factors in Southern Khorasan are similar to the values mentioned in other references, but in some cases, there are also differences that can be useful in evaluating them.
Key Words: Normal range; Reference rates; Hematological parametersتعیین توزیع محدوده نرمال فاکتورهای خون‌شناسی
خدیجه غلامی[1] ، مسعود ضیائی[2] ، غلامرضا شریف‌زاده[3] ،
غلامرضا عنانی سراب[4]
چکیده
زمینه و هدف: مقادیر خون‌شناسی در افراد جامعه تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله: نژاد، محیط، زمان، روش انجام آزمایش، محل جمع‌آوری نمونه و سن قرار دارد. با توجه به اینکه این فاکتورها در جمعیتهای مختلف متفاوت است، این اختلاف‌ها منجر به تفاوت‌هایی در نتایج میزان‌های مرجع هماتولوژیک می‌شود. لذا بر آن شدیم تا در یک نمونه بزرگ از جمعیت بالغ ساکن در خراسان جنوبی، دامنه نرمال فاکتورهای خونی را مشخص کنیم.
روش تحقیق: در این مطالعه مقطعی در سال 1394، یک جمعیت 5000نفری از افراد بزرگسال ساکن بیرجند که به‌صورت خوشه‌ای انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند و پارامترهای خون‌شناسی 4360 نفر از افراد سالم تعیین شد. در نهایت داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی شرح و توصیف گردید.
یافته‌ها: محدوده شمارش‌شده برای کل گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز، مقادیر هموگلوبین، هماتوکریت و حجم متوسط گلبولی در جنس مذکر و مؤنّث مشخص گردید. مقدار متوسط هوگلوبین به‌ترتیب: در جنس مرد و زن 13/3±01/15 و 8/1±01/14 و مقدار متوسط هماتوکریت به ترتیب: در جنس مرد و زن 52/7±81/45 و 99/5±59/42 به‌دست آمد. میزان حداقل شمارش کل لکوسیتی پایین‌تر از میزان بیانشده در مراجع موجود بود، ولی میزان بالاتری از ائوزینوفیل و مونوسیت در بین افراد این مطالعه به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: هر چند به طور کلی مقادیر فاکتورهای خون‌شناسی در خراسان جنوبی با مقادیر بیانشده در مراجع دیگر تشابه دارد، ولی تفاوت‌هایی نیز دیده می‌شود که توجه به آنها می‌تواند مفید باشد.
واژه‌های کلیدی: محدوده نرمال؛ مقادیر مرجع؛ فاکتورهای خون‌شناسی
مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. 1398؛ 26 (2): 147-56
دریافت: 10/01/1397 پذیرش: 15/12/1397
Determine the distribution of a normal range of hematological factors in a sample of the adult population resident in Birjand- South Khorasan (2015)
Khadijeh Gholami1 , Masood Ziaei2 , Gholamreza Sharifzadeh3 ,Gholamreza Anani Sarab4
1 Student Research Committee, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
2 Infectious Diseases Research Center, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
3 Social Determinants of Health Research Center, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran
4 Corresponding author; Infectious Diseases Research Center, Birjand University of Medical Sciences, Birjand, Iran.
Email:ghansa@yahoo.com Tel: +9856323816189 Fax:+985132631600
Citation Gholami K, Ziaei M, Sharifzadeh GH, Anani Sarab GH. [Determine the distribution of a normal range of hematological factors in a sample of the adult population resident in Birjand- South Khorasan (2015)]. J Birjand Univ Med Sci. 2019; 26(2): 147-56. [Persian]
Received: March 30, 2018 Accepted: March 6, 2019 |
ABSTRACT
Background and Aim: Hematological values in people are affected by various factors such as race, environment, time, test method, sample collection site, and age. Given the fact that these factors can differ with each other in different populations, these differences can lead to differences in the results of hematological reference rates.
Materials and Methods: In this cross-sectional study in 2015, a crowd of 5,000 selected from cluster-based adults in Birjand in 2015 and hematological parameters were determined in 4360 healthy subjects. Finally, the data were described using descriptive statistics.
Results: The counts for the total white blood cells, red blood cells, Hemoglobin, Hematocrit, and Mean cell volume values for males and females were determined. The mean Hemoglobin values were 15.01 ± 3.13 and 14.01± 1.8 in male and female respectively and the mean Hematocrit was 45.81± 7.52 and 42.59± 5.99 in males and females, respectively. The minimum leukocyte counts were lower than those reported in existing references. However, a higher rate of Eosinophil and Monocyte was obtained among the subjects.
Conclusion: Although in general, hematological factors in Southern Khorasan are similar to the values mentioned in other references, but in some cases, there are also differences that can be useful in evaluating them.
Key Words: Normal range; Reference rates; Hematological parameters
مقاله اصیل پژوهشی
تعیین توزیع محدوده نرمال فاکتورهای خون‌شناسی
در یک نمونه از جمعیت بالغ ساکن بیرجند-
خراسان جنوبی در سال 1394
خدیجه غلامی[1] ، مسعود ضیائی[2] ، غلامرضا شریف‌زاده[3] ،غلامرضا عنانی سراب[4]
چکیده
زمینه و هدف: مقادیر خون‌شناسی در افراد جامعه تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله: نژاد، محیط، زمان، روش انجام آزمایش، محل جمع‌آوری نمونه و سن قرار دارد. با توجه به اینکه این فاکتورها در جمعیتهای مختلف متفاوت است، این اختلاف‌ها منجر به تفاوت‌هایی در نتایج میزان‌های مرجع هماتولوژیک می‌شود. لذا بر آن شدیم تا در یک نمونه بزرگ از جمعیت بالغ ساکن در خراسان جنوبی، دامنه نرمال فاکتورهای خونی را مشخص کنیم.
روش تحقیق: در این مطالعه مقطعی در سال 1394، یک جمعیت 5000نفری از افراد بزرگسال ساکن بیرجند که به‌صورت خوشه‌ای انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند و پارامترهای خون‌شناسی 4360 نفر از افراد سالم تعیین شد. در نهایت داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی شرح و توصیف گردید.
یافته‌ها: محدوده شمارش‌شده برای کل گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز، مقادیر هموگلوبین، هماتوکریت و حجم متوسط گلبولی در جنس مذکر و مؤنّث مشخص گردید. مقدار متوسط هوگلوبین به‌ترتیب: در جنس مرد و زن 13/3±01/15 و 8/1±01/14 و مقدار متوسط هماتوکریت به ترتیب: در جنس مرد و زن 52/7±81/45 و 99/5±59/42 به‌دست آمد. میزان حداقل شمارش کل لکوسیتی پایین‌تر از میزان بیانشده در مراجع موجود بود، ولی میزان بالاتری از ائوزینوفیل و مونوسیت در بین افراد این مطالعه به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: هر چند به طور کلی مقادیر فاکتورهای خون‌شناسی در خراسان جنوبی با مقادیر بیانشده در مراجع دیگر تشابه دارد، ولی تفاوت‌هایی نیز دیده می‌شود که توجه به آنها می‌تواند مفید باشد.
واژه‌های کلیدی: محدوده نرمال؛ مقادیر مرجع؛ فاکتورهای خون‌شناسی
مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. 1398؛ 26 (2): 147-56
دریافت: 10/01/1397 پذیرش: 15/12/1397
مقدمه
مقادیر خون‌شناسی به‌طور گسترده‌ای در بررسی وضعیت سلامتی افراد کاربرد دارد. به استناد این مقادیر می‌توان بیماری‌های مختلف خونی و غیر خونی را مورد ارزیابی و تشخیص قرار داد؛ حتی در برخی از بیماری‌ها مانند کم‌خونی‌ها، از این مقادیر علاوه بر جنبه تشخیصی، به‌عنوان یک پایه درمانی نیز استفاده می‌گردد (1). نتایج آزمایشگاهی اهمیت بالینی کمی دارند؛ مگر اینکه با ارائه مقادیری وضعیت طبیعی و بیماری توصیف گردند. بنابراین مقادیر مرجع، از این نظر مهم بوده که ارائه‌دهنده نتایج یک جمعیت به ظاهر سالم هستند. مقادیر به‌دست آمده در مورد افراد سالم و بیمار می‌تواند هم‌‌پوشانی قابل توجه با یکدیگر داشته باشد. بنابراین هر چند این مقادیر یک راهنما برای پزشک است، اما نباید به‌عنوان یک شاخص مطلق سلامتی در نظر گرفته شوند (2).
پارامترهای خون‌شناسی، تحت تأثیر چندین فاکتور هستند؛ حتی در جمعیتی که به ظاهر سالم هستند. این فاکتورها شامل: سن، جنس، ناحیه نژادی، ساختار بدنی، اجتماع، تغذیه و فاکتورهای محیطی به‌ویژه ارتفاع می‌باشد. در تمام مطالعات، تفاوت قومیت و جنس مشاهده شده است. این تفاوت‌ها می‌تواند منجر به اختلافاتی در مقادیر مرجع گردند (3). معمولاً مقادیر مرجع ارائه‌شده در کتاب‌ها، از جمعیتهای آمریکایی و اروپایی استخراج می‌گردد. در چندین مطالعه نشان داده شده است که بعضی از پارامترهای خون‌شناسی ، تحت تغییرات در دوره‌های مختلف زندگی قرار دارد. در هنگام تولد، سطح هموگلوبین کلی و تعداد گلبولهای قرمز و حجم متوسط پلاکتی بالاتر از هر دوره دیگری نشان داده شده است (4). سطح این پارامترها در ماه‌های بعد از تولد بیشتر کاهش می‌یابد که به‌عنوان آنمی فیزیولوژیک شناخته می‌شود و یک نوع واکنش طبیعی سیستم خونساز به فاکتورهای متعدد رشد است (5). به طور کلی با افزایش سن، مقدار هموگلوبین و تعداد گلبولهای قرمز مجدد افزایش پیدا می‌کند و تقریباً در سن بلوغ در سطح ثابتی باقی می‌ماند؛ هر چند که این مقادیر به‌طور طبیعی در زنان کمتر از مردان است (7، 6). توصیه می‌شود مقادیر مرجع خون‌شناسی، برای جمعیتهای مختلف، جداگانه تعیین شده و در ارزیابی‌های کلینیکی مورد استناد قرار گیرند (8). پارامترهای RBC به‌وسیله فاکتورهای دیگری مثل سنتز غیرنرمال Hb، تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این حالت‌های غیرنرمال می‌تواند بر اساس بیماری‌های گلبول قرمز (تالاسمی α و β) باشد یا به خاطر کاهش آهن حاصل شود (تالاسمی و کمبود آهن، هایپوکرومیا را توصیف می‌کند). استفاده از مقادیر مرجعی که از جمعیتهای دیگر مشتق شده، ممکن است منجر به اشتباه در تفسیر شود که احتمالاً در نتیجه تأثیر می‌گذارد. برای نمونه، پارامترهای خون‌شناسی و بیوشیمیایی بچه‌هایی که در مناطقی با شیوع بالای بیماری‌های عفونی و انگلی ساکن هستند و بچه‌هایی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند، با دیگر مناطق تفاوت‌هایی دارد (9).
شاخص‌های خون‌شناسی و بیوشیمیایی، نشانگرهای مهمی هستند که در کارهای تشخیصی به‌طور گسترده استفاده می‌شوند. تعیین مقادیر مرجع دقیق و مناسب برای تفسیر نتایج، کار دشواری است. با این حال این مقادیر در تعیین اطمینان‌بخش‌بودن داده‌های آزمایشگاهی، در آزمایش مداخله‌ای مفید هستند. اطلاعات اندکی از این مقادیر مرجع در دوران بچگی وجود دارد. یک‌سری ویژگی‌های شخصیتی، رشد سریع فیزیکی و نیازهای غذایی می‌تواند شاخص‌های خون را تحت تأثیر قرار دهد. فعالیت‌های آنزیمی و هموگلوبین جنینی (HbF)[5] سلول‌های خونی در گردش، در اولین ماه از زندگی با بقیه ماه‌ها متفاوت است. پارامترهای خون‌شناسی ممکن است که در مقادیر مرجع برای گروه‌های سنی مختلف تحت تأثیر قرار بگیرد؛ بنابراین دانستن تفاوت‌های مراجع نرمال برای تست‌های آزمایشگاهی روتین در طول این دوره پویایی از رشد در دوران خردسالی، یک نیاز برای تفسیر صحیح این آزمایش‌هاست (10). مقادیر مرجع خون‌شناسی برای جهت‌دهی به تشخیص و تصمیم برای درمان مهم هستند؛ همچنین این مقادیر برای تعیین ایمنی نیز اهمیت دارند (2). ارزیابی سلامت و مدیریت بالینی به‌ویژه در جوامعی مانند بعضی از مناطق آفریقا که با تغییرات زیادی در شیوع بیماری‌هایی مانند: [6]HIV، [7]AIDS، سل و مالاریا روبه‌رو هستند، متّکی بر منابع آزمایشگاهی دقیق است (11). در واقع همان طور که در بحث کنترل کیفی آزمایشگاه نیز مطرح است، مقادیر رفرانس (Reference Values) در هر جامعه باید از میان تعدادی از افراد همان جامعه که نمایندگان آن جمعیت هستند، تعیین و مورد استفاده قرار گیرد. تفاوت در مقادیر رفرانس خون‌شناسی در بین جمعیتهای آسیایی و آفریقا با جمعیتهای اروپایی، در موارد متعددی ذکر شده‌اند. مقادیر نرمال خون‌شناسی در مراجع مختلف، با مقداری اختلاف ذکر شده‌اند؛ به‌عنوان مثال تعداد گلبولهای سفید را برخی از 4000 تا 11000 و عده‌ای از 4500 تا 11000 ذکر کرده‌اند. به هر حال بسیاری از مؤلفین در بیان مقادیر نرمال به منبعی به نام Federation of American Experimental Societies for Biology رجوع می‌کنند (13، 12).
این نکته مسلم است که آمار دقیقی از محدوده پارامترهای نرمال خون‌شناسی در کشور ما در دست نیست و طبق یافته‌های محققین از سایر جمعیت‌ها و معمولاً ناشناخته ذکر می‌گردند (14). بررسی‌های محدودی در خراسان بزرگ و بعضی دیگر از استان‌های ایران در این خصوص انجام گرفته است. در این زمینه، یک رساله دکتری زیر نظر دکتر مجتبی طبرستانی با هدف تعیین پارامترهای خون‌شناسی در گروه‌های سنی مختلف زن و مرد، انجام شده است. محقق هدف از این مطالعه را فقدان آمار دقیقی از پارامترهای خونی افراد نرمال کشور ایران و انجام تصمیمات پزشکی بر اساس یافته‌های مؤلّفین دیگر تصمیم، عنوان نموده است. هر چند یافته‌های مطالعه مذکور در کتاب خون‌شناسی پزشکی دکتر طبرستانی با‌عنوان دامنه نرمال پارامترهای خون‌شناسی آورده شده است، ولی نویسنده به وجود محدودیت‌هایی ازجمله محدودیت در امر جمع‌آوری نمونه از جنس مؤنّث نیز اشاره نموده است (15، 16).
تغییرات مقادیر نرمال گلبولهای قرمز به‌طور عمده مبتنی بر سن، جنس و ارتفاع از سطح دریا متغیر است. همچنین روشی که برای تعیین شمارش گلبول قرمز به کار می‌رود نیز در امر شمارش و اندازه‌گیری پارامترهای خونی مهم خواهد بود (17). شهرستان بیرجَند در استان خراسان جنوبی ایران و در ارتفاع ۱۴۷۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. در این طرح بر آن شدیم تا در یک نمونه بزرگ از جمعیت بالغ ساکن در خراسان جنوبی، دامنه نرمال فاکتورهای خونی مشخص شود و مقادیر به‌دست آمده با مقادیر مرجع نرمال مورد استفاده، مقایسه و تفاوت‌های احتمالی مشخص گردد. چنین داده‌هایی در آینده می‌تواند به‌عنوان منبع در امر تحقیق و تشخیص، مورد استفاده و استناد قرار گیرند.
روش تحقیق
در این طرح جامع جامعه‌محور که با هدف تعیین شیوع هپاتیت ویروسی در شهر بیرجند در سال 1394 انجام شد، یک جمعیت 5000 نفری از افراد بالغ ساکن بیرجند که به‌صورت خوشه‌ای انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند (18). از تمام افراد، آزمایش
Complete Blood Count (CBC) توسط یک دستگاه سل‌کانتر کالیبره (مدل سیسمکس XS 800i) انجام گرفت. لازم به توضیح است که داده‌های مطالعه حاضر مربوط به طرح هپاتیت است. در این پروژه برای تعیین شیوع بیماری‌های عفونی در سطح شهر بیرجند، 5000 نفر از افراد بالای 15 سال به روش خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند. حجم 5000 نفری نمونه بر اساس فرمول شیوع و بر اساس تخمین شیوع هپاتیت B (3%) در کشور محاسبه شده بود.
روش نمونه‌گیری به‌صورت چندمرحله‌ای (خوشه‌ای و تصادفی) بود؛ به این صورت که از اداره پست شهرستان بیرجند تعداد 250 سرخوشه به‌صورت تصادفی انتخاب و از هر سرخوشه تعداد 20 نمونه انتخاب شد. بعد از مشخص‌شدن جمعیت مورد مطالعه، به درب منازل افراد مراجعه و پس از معرفی و بیان اهداف طرح و اخذ رضایت آگاهانه از جمعیت مورد مطالعه، از آنها برای نمونه‌گیری به‌منظور تشخیص سرولوژی بیماری‌های عفونی دعوت شد؛ تاریخ مراجعه برای انجام آزمایش نیز به‌صورت تلفنی به افراد اطلاع داده شد. بعد از مراجعه افراد، پرسشنامه پژوهش‌گر ساخته‌ای که شامل سؤالاتی در رابطه با مشخصات دموگرافیک، عوامل خطر بیماری‌های عفونی مانند: سوابق قبلی از نظر تزریق خون، افراد خانواده مبتلا، مواجهه‌های خاص و ... و عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی مانند: مصرف دخانیات، سابقه فامیلی بیماری قلبی و ... بود، با روش مصاحبه برای بیماران تکمیل شد. تمام نمونه‌گیری‌ها در نوبت صبح، در وضعیت نشسته و تحت دیگر شرایط استاندارد توصیه‌شده، از خون سیاهرگی انجام پذیرفت (4). در مرحله بعد، نمونه خون بیماران برای انجام آزمایش‌های CBC و تست‌های بیوشیمیایی و سرولوژی مانند آزمایش‌های مربوط به انواع هپاتیت، به آزمایشگاه ارسال گردید. در نهایت پس از حذف افراد مبتلا به بیمارهای مزمن عفونی و غیرعفونی، بیماری‌های صعب‌العلاج و بیماران خاص، اطلاعات مربوط به پارامترهای خون‌شناسی 4360 نفر به ظاهر سالم با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) برای هر کدام از پارامترهای مورد مطالعه، محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در تعریف، مفهوم «مقدار نرمال» به معنای نتیجه‌ای است که انتظار می‌رود در فرد سالم بدون بیماری مشاهده شود. این نتایج از جمعیت رفرنس تهیه می‌شوند (19). در این مطالعه نیز دامنه مرجع با حذف 5/2 درصد داده‌ها از دو طرف داده‌ها و در محدوده 95% اطمینان تعریف شد. افراد رفرانس در این مطالعه به‌صورت راندوم با توجه به سن و جنس انتخاب شدند و معیار انتخاب، عدم وجود نشانه شاخصی از بیماری در فرد بود. این مطالعه در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با کد Ir.bums.REC.1394.430 تصویب شده است.
یافته‌ها
در این مطالعه پارامترهای خونی 4360 نفر شامل: 2093 نفر (48%) مرد و 2267 (52%) نفر زن مورد بررسی قرار گرفت. از این تعداد 40 درصد دارای تحصیلات زیردیپلم، 30 درصد دارای دیپلم متوسطه و 30 درصد نیز دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. از نظر سنّی 20 درصد شرکت‌کنندگان در سنین بین 15 تا 24 سال، 44 درصد در فاصله سنی 25 تا 44 سال، 33 درصد از 45 تا 64 سال و فقط 3 درصد افراد سن بالاتر از 65 سال داشتند.
در نتایج این مطالعه نیز تفاوت‌های جنسیتی در مشخصه‌های خونی در گروه‌های سنّی مختلف در جنس زن و مرد دیده شد. اطلاعات مربوط به شمارش گلبولهای قرمز RBC))[8]، میزان هموگلوبین [9](Hb)، هماتوکریت (Hct)[10]، شاخص‌های گلبولهای قرمز شامل: [11]MCV، [12]MCH و [13]MCHC به‌صورت SD96/1Mean± (محدوده اطمینان 95%) به تفکیک سن و جنس در جدول یک نمایش داده شده است. شمارش متوسط RBC در مردان 38/5 و در زنان 21/5 میلیون سلول در هر میکرولیتر بود. میزان متوسط هموگلوبین مردان و زنان به‌ترتیب: 88/15 و 01/14 گرم بر دسی‌لیتر خون به‌دست آمد. متوسط حجم گلبولی (MCV) مردان 39/82 و در زنان 28/83 فمتولیتر بود. نتایج به‌دست آمده در این بررسی نشان می‌دهد که مقادیر متوسط MCH مردان و زنان به‌ترتیب: 96/29 و 36/28 پیکوگرم بود. MCHC به‌معنای مقادیر هموگلوبین در مقایسه با حجم گلبولهای قرمز است و واحد آن گرم در دسی‌لیتر می‌باشد. نتایج به‌دست آمده از این بررسی نشان داد که مقادیر MCHC مردان مورد بررسی در دامنه 11/4±16/33 و در زنان در دامنه 66/3±15/33 قرار داشت.
مقادیر خون‌شناسی به‌طور گسترده‌ای در بررسی وضعیت سلامتی افراد کاربرد دارد. به استناد این مقادیر می‌توان بیماری‌های مختلف خونی و غیر خونی را مورد ارزیابی و تشخیص قرار داد؛ حتی در برخی از بیماری‌ها مانند کم‌خونی‌ها، از این مقادیر علاوه بر جنبه تشخیصی، به‌عنوان یک پایه درمانی نیز استفاده می‌گردد (1). نتایج آزمایشگاهی اهمیت بالینی کمی دارند؛ مگر اینکه با ارائه مقادیری وضعیت طبیعی و بیماری توصیف گردند. بنابراین مقادیر مرجع، از این نظر مهم بوده که ارائه‌دهنده نتایج یک جمعیت به ظاهر سالم هستند. مقادیر به‌دست آمده در مورد افراد سالم و بیمار می‌تواند هم‌‌پوشانی قابل توجه با یکدیگر داشته باشد. بنابراین هر چند این مقادیر یک راهنما برای پزشک است، اما نباید به‌عنوان یک شاخص مطلق سلامتی در نظر گرفته شوند (2).
پارامترهای خون‌شناسی، تحت تأثیر چندین فاکتور هستند؛ حتی در جمعیتی که به ظاهر سالم هستند. این فاکتورها شامل: سن، جنس، ناحیه نژادی، ساختار بدنی، اجتماع، تغذیه و فاکتورهای محیطی به‌ویژه ارتفاع می‌باشد. در تمام مطالعات، تفاوت قومیت و جنس مشاهده شده است. این تفاوت‌ها می‌تواند منجر به اختلافاتی در مقادیر مرجع گردند (3). معمولاً مقادیر مرجع ارائه‌شده در کتاب‌ها، از جمعیتهای آمریکایی و اروپایی استخراج می‌گردد. در چندین مطالعه نشان داده شده است که بعضی از پارامترهای خون‌شناسی ، تحت تغییرات در دوره‌های مختلف زندگی قرار دارد. در هنگام تولد، سطح هموگلوبین کلی و تعداد گلبولهای قرمز و حجم متوسط پلاکتی بالاتر از هر دوره دیگری نشان داده شده است (4). سطح این پارامترها در ماه‌های بعد از تولد بیشتر کاهش می‌یابد که به‌عنوان آنمی فیزیولوژیک شناخته می‌شود و یک نوع واکنش طبیعی سیستم خونساز به فاکتورهای متعدد رشد است (5). به طور کلی با افزایش سن، مقدار هموگلوبین و تعداد گلبولهای قرمز مجدد افزایش پیدا می‌کند و تقریباً در سن بلوغ در سطح ثابتی باقی می‌ماند؛ هر چند که این مقادیر به‌طور طبیعی در زنان کمتر از مردان است (7، 6). توصیه می‌شود مقادیر مرجع خون‌شناسی، برای جمعیتهای مختلف، جداگانه تعیین شده و در ارزیابی‌های کلینیکی مورد استناد قرار گیرند (8). پارامترهای RBC به‌وسیله فاکتورهای دیگری مثل سنتز غیرنرمال Hb، تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این حالت‌های غیرنرمال می‌تواند بر اساس بیماری‌های گلبول قرمز (تالاسمی α و β) باشد یا به خاطر کاهش آهن حاصل شود (تالاسمی و کمبود آهن، هایپوکرومیا را توصیف می‌کند). استفاده از مقادیر مرجعی که از جمعیتهای دیگر مشتق شده، ممکن است منجر به اشتباه در تفسیر شود که احتمالاً در نتیجه تأثیر می‌گذارد. برای نمونه، پارامترهای خون‌شناسی و بیوشیمیایی بچه‌هایی که در مناطقی با شیوع بالای بیماری‌های عفونی و انگلی ساکن هستند و بچه‌هایی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند، با دیگر مناطق تفاوت‌هایی دارد (9).
شاخص‌های خون‌شناسی و بیوشیمیایی، نشانگرهای مهمی هستند که در کارهای تشخیصی به‌طور گسترده استفاده می‌شوند. تعیین مقادیر مرجع دقیق و مناسب برای تفسیر نتایج، کار دشواری است. با این حال این مقادیر در تعیین اطمینان‌بخش‌بودن داده‌های آزمایشگاهی، در آزمایش مداخله‌ای مفید هستند. اطلاعات اندکی از این مقادیر مرجع در دوران بچگی وجود دارد. یک‌سری ویژگی‌های شخصیتی، رشد سریع فیزیکی و نیازهای غذایی می‌تواند شاخص‌های خون را تحت تأثیر قرار دهد. فعالیت‌های آنزیمی و هموگلوبین جنینی (HbF)[5] سلول‌های خونی در گردش، در اولین ماه از زندگی با بقیه ماه‌ها متفاوت است. پارامترهای خون‌شناسی ممکن است که در مقادیر مرجع برای گروه‌های سنی مختلف تحت تأثیر قرار بگیرد؛ بنابراین دانستن تفاوت‌های مراجع نرمال برای تست‌های آزمایشگاهی روتین در طول این دوره پویایی از رشد در دوران خردسالی، یک نیاز برای تفسیر صحیح این آزمایش‌هاست (10). مقادیر مرجع خون‌شناسی برای جهت‌دهی به تشخیص و تصمیم برای درمان مهم هستند؛ همچنین این مقادیر برای تعیین ایمنی نیز اهمیت دارند (2). ارزیابی سلامت و مدیریت بالینی به‌ویژه در جوامعی مانند بعضی از مناطق آفریقا که با تغییرات زیادی در شیوع بیماری‌هایی مانند: [6]HIV، [7]AIDS، سل و مالاریا روبه‌رو هستند، متّکی بر منابع آزمایشگاهی دقیق است (11). در واقع همان طور که در بحث کنترل کیفی آزمایشگاه نیز مطرح است، مقادیر رفرانس (Reference Values) در هر جامعه باید از میان تعدادی از افراد همان جامعه که نمایندگان آن جمعیت هستند، تعیین و مورد استفاده قرار گیرد. تفاوت در مقادیر رفرانس خون‌شناسی در بین جمعیتهای آسیایی و آفریقا با جمعیتهای اروپایی، در موارد متعددی ذکر شده‌اند. مقادیر نرمال خون‌شناسی در مراجع مختلف، با مقداری اختلاف ذکر شده‌اند؛ به‌عنوان مثال تعداد گلبولهای سفید را برخی از 4000 تا 11000 و عده‌ای از 4500 تا 11000 ذکر کرده‌اند. به هر حال بسیاری از مؤلفین در بیان مقادیر نرمال به منبعی به نام Federation of American Experimental Societies for Biology رجوع می‌کنند (13، 12).
این نکته مسلم است که آمار دقیقی از محدوده پارامترهای نرمال خون‌شناسی در کشور ما در دست نیست و طبق یافته‌های محققین از سایر جمعیت‌ها و معمولاً ناشناخته ذکر می‌گردند (14). بررسی‌های محدودی در خراسان بزرگ و بعضی دیگر از استان‌های ایران در این خصوص انجام گرفته است. در این زمینه، یک رساله دکتری زیر نظر دکتر مجتبی طبرستانی با هدف تعیین پارامترهای خون‌شناسی در گروه‌های سنی مختلف زن و مرد، انجام شده است. محقق هدف از این مطالعه را فقدان آمار دقیقی از پارامترهای خونی افراد نرمال کشور ایران و انجام تصمیمات پزشکی بر اساس یافته‌های مؤلّفین دیگر تصمیم، عنوان نموده است. هر چند یافته‌های مطالعه مذکور در کتاب خون‌شناسی پزشکی دکتر طبرستانی با‌عنوان دامنه نرمال پارامترهای خون‌شناسی آورده شده است، ولی نویسنده به وجود محدودیت‌هایی ازجمله محدودیت در امر جمع‌آوری نمونه از جنس مؤنّث نیز اشاره نموده است (15، 16).
تغییرات مقادیر نرمال گلبولهای قرمز به‌طور عمده مبتنی بر سن، جنس و ارتفاع از سطح دریا متغیر است. همچنین روشی که برای تعیین شمارش گلبول قرمز به کار می‌رود نیز در امر شمارش و اندازه‌گیری پارامترهای خونی مهم خواهد بود (17). شهرستان بیرجَند در استان خراسان جنوبی ایران و در ارتفاع ۱۴۷۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. در این طرح بر آن شدیم تا در یک نمونه بزرگ از جمعیت بالغ ساکن در خراسان جنوبی، دامنه نرمال فاکتورهای خونی مشخص شود و مقادیر به‌دست آمده با مقادیر مرجع نرمال مورد استفاده، مقایسه و تفاوت‌های احتمالی مشخص گردد. چنین داده‌هایی در آینده می‌تواند به‌عنوان منبع در امر تحقیق و تشخیص، مورد استفاده و استناد قرار گیرند.
روش تحقیق
در این طرح جامع جامعه‌محور که با هدف تعیین شیوع هپاتیت ویروسی در شهر بیرجند در سال 1394 انجام شد، یک جمعیت 5000 نفری از افراد بالغ ساکن بیرجند که به‌صورت خوشه‌ای انتخاب شده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند (18). از تمام افراد، آزمایش
Complete Blood Count (CBC) توسط یک دستگاه سل‌کانتر کالیبره (مدل سیسمکس XS 800i) انجام گرفت. لازم به توضیح است که داده‌های مطالعه حاضر مربوط به طرح هپاتیت است. در این پروژه برای تعیین شیوع بیماری‌های عفونی در سطح شهر بیرجند، 5000 نفر از افراد بالای 15 سال به روش خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند. حجم 5000 نفری نمونه بر اساس فرمول شیوع و بر اساس تخمین شیوع هپاتیت B (3%) در کشور محاسبه شده بود.
روش نمونه‌گیری به‌صورت چندمرحله‌ای (خوشه‌ای و تصادفی) بود؛ به این صورت که از اداره پست شهرستان بیرجند تعداد 250 سرخوشه به‌صورت تصادفی انتخاب و از هر سرخوشه تعداد 20 نمونه انتخاب شد. بعد از مشخص‌شدن جمعیت مورد مطالعه، به درب منازل افراد مراجعه و پس از معرفی و بیان اهداف طرح و اخذ رضایت آگاهانه از جمعیت مورد مطالعه، از آنها برای نمونه‌گیری به‌منظور تشخیص سرولوژی بیماری‌های عفونی دعوت شد؛ تاریخ مراجعه برای انجام آزمایش نیز به‌صورت تلفنی به افراد اطلاع داده شد. بعد از مراجعه افراد، پرسشنامه پژوهش‌گر ساخته‌ای که شامل سؤالاتی در رابطه با مشخصات دموگرافیک، عوامل خطر بیماری‌های عفونی مانند: سوابق قبلی از نظر تزریق خون، افراد خانواده مبتلا، مواجهه‌های خاص و ... و عوامل خطرزای بیماری‌های قلبی مانند: مصرف دخانیات، سابقه فامیلی بیماری قلبی و ... بود، با روش مصاحبه برای بیماران تکمیل شد. تمام نمونه‌گیری‌ها در نوبت صبح، در وضعیت نشسته و تحت دیگر شرایط استاندارد توصیه‌شده، از خون سیاهرگی انجام پذیرفت (4). در مرحله بعد، نمونه خون بیماران برای انجام آزمایش‌های CBC و تست‌های بیوشیمیایی و سرولوژی مانند آزمایش‌های مربوط به انواع هپاتیت، به آزمایشگاه ارسال گردید. در نهایت پس از حذف افراد مبتلا به بیمارهای مزمن عفونی و غیرعفونی، بیماری‌های صعب‌العلاج و بیماران خاص، اطلاعات مربوط به پارامترهای خون‌شناسی 4360 نفر به ظاهر سالم با استفاده از آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) برای هر کدام از پارامترهای مورد مطالعه، محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
در تعریف، مفهوم «مقدار نرمال» به معنای نتیجه‌ای است که انتظار می‌رود در فرد سالم بدون بیماری مشاهده شود. این نتایج از جمعیت رفرنس تهیه می‌شوند (19). در این مطالعه نیز دامنه مرجع با حذف 5/2 درصد داده‌ها از دو طرف داده‌ها و در محدوده 95% اطمینان تعریف شد. افراد رفرانس در این مطالعه به‌صورت راندوم با توجه به سن و جنس انتخاب شدند و معیار انتخاب، عدم وجود نشانه شاخصی از بیماری در فرد بود. این مطالعه در کمیته اخلاق دانشگاه علوم پزشکی بیرجند با کد Ir.bums.REC.1394.430 تصویب شده است.
یافته‌ها
در این مطالعه پارامترهای خونی 4360 نفر شامل: 2093 نفر (48%) مرد و 2267 (52%) نفر زن مورد بررسی قرار گرفت. از این تعداد 40 درصد دارای تحصیلات زیردیپلم، 30 درصد دارای دیپلم متوسطه و 30 درصد نیز دارای تحصیلات دانشگاهی بودند. از نظر سنّی 20 درصد شرکت‌کنندگان در سنین بین 15 تا 24 سال، 44 درصد در فاصله سنی 25 تا 44 سال، 33 درصد از 45 تا 64 سال و فقط 3 درصد افراد سن بالاتر از 65 سال داشتند.
در نتایج این مطالعه نیز تفاوت‌های جنسیتی در مشخصه‌های خونی در گروه‌های سنّی مختلف در جنس زن و مرد دیده شد. اطلاعات مربوط به شمارش گلبولهای قرمز RBC))[8]، میزان هموگلوبین [9](Hb)، هماتوکریت (Hct)[10]، شاخص‌های گلبولهای قرمز شامل: [11]MCV، [12]MCH و [13]MCHC به‌صورت SD96/1Mean± (محدوده اطمینان 95%) به تفکیک سن و جنس در جدول یک نمایش داده شده است. شمارش متوسط RBC در مردان 38/5 و در زنان 21/5 میلیون سلول در هر میکرولیتر بود. میزان متوسط هموگلوبین مردان و زنان به‌ترتیب: 88/15 و 01/14 گرم بر دسی‌لیتر خون به‌دست آمد. متوسط حجم گلبولی (MCV) مردان 39/82 و در زنان 28/83 فمتولیتر بود. نتایج به‌دست آمده در این بررسی نشان می‌دهد که مقادیر متوسط MCH مردان و زنان به‌ترتیب: 96/29 و 36/28 پیکوگرم بود. MCHC به‌معنای مقادیر هموگلوبین در مقایسه با حجم گلبولهای قرمز است و واحد آن گرم در دسی‌لیتر می‌باشد. نتایج به‌دست آمده از این بررسی نشان داد که مقادیر MCHC مردان مورد بررسی در دامنه 11/4±16/33 و در زنان در دامنه 66/3±15/33 قرار داشت.
جدول 1- مقادیر میانگین و محدوده پارامترهای خونی شامل: تعداد گلبولهای قرمز (RBC)، هموگلوبین (Hb)، هماتوکریت (Hct)، حجم متوسط گلبولی (MCH)و غلظت متوسط هموگلوبین گلبول قرمز (MCHC) بر حسب جنس و گروه سنی
RBC: Red Blood cell, Hb: Hemoglobin, Hct: Hematocrit, MCV: Mean corpuscular volume, MCH: Mean corpuscular Haemoglobin, MCHC: Mean corpuscular hemoglobin concentration
جدول 2- میانگین و انحراف معیار متغیر های گلبول های سفید، نوتروفیل، لنفوسیت، منوسیت، ائوزینوفیل و پلاکت بر حسب جنس و گروه سنی
WBC: White Blood cell count, NEUT: Neutrophil, LYMPH: Lymphocyte, MONO: Monocyte, EOS: Eosinophil, PLAT: Platelet
| شاخص | جنس و سن | |||||||
| مرد | میانگین کل در مردان (SD±x̄) |
زن | میانگین کل در زنان (SD±x̄) |
|||||
| 30 سال< (SD±x̄) |
59-30 سال (SD±x̄) |
60 سال> (SD±x̄) |
30 سال< (SD±x̄) |
59-30 سال (SD±x̄) |
60 سال> (SD±x̄) |
|||
| RBC (106/ µl) |
43/1±7/5 | 23/1±5/5 | 35/1±38/5 | 05/2±8/5 | 29/1±96/4 | 38/1±97/4 | 39/1±07/5 | 94/1±21/5 |
| HB (gr/dl) |
01/3±88/15 | 64/2±76/15 | 11/3±51/15 | 13/3±01/15 | 11/2±9/13 | 41/2±83/13 | 11/2±17/14 | 8/1±01/14 |
| HCT (%) |
07/6±83/46 | 89/5±36/46 | 82/7±99/45 | 52/7±81/45 | 66/5±71/41 | 21/6±73/41 | 03/6±79/42 | 99/5±59/42 |
| MCV (fL) |
4/15±83 | 21/13±9/84 | 4/13±09/86 | 6/19±39/82 | 26/13±64/84 | 77/13±64/84 | 36/13±22/85 | 54/17±28/83 |
| MCH pg |
74/4±93/28 | 5/4±31/29 | 46/4±45/29 | 17/4±95/28 | 54/4±62/28 | 72/4±5/28 | 09/4±61/28 | 46/5±36/28 |
| MCHC (g/dl) |
78/3±06/34 | 25/3±09/34 | 21/3±84/33 | 11/4±16/33 | 03/3±42/33 | 25/3±23/33 | 01/3±191/33 | 66/3±15/33 |
جدول 2- میانگین و انحراف معیار متغیر های گلبول های سفید، نوتروفیل، لنفوسیت، منوسیت، ائوزینوفیل و پلاکت بر حسب جنس و گروه سنی
| شاخص | جنس و سن | ||||||||
| مرد | میانگین کل درمردان (SD±x̄) |
زن | میانگین کل در زنان (SD±x̄) |
||||||
| 30 سال> (SD±x̄) |
59-30 سال (SD±x̄) |
60 سال< (SD±x̄) |
30 سال> (SD±x̄) |
59-30 سال (SD±x̄) |
60 سال< (SD±x̄) |
||||
| WBC 103/µl |
- | 05/3±82/6 | 37/3±02/7 | 74/3±05/7 | 27/3±09/7 | 25/3±89/6 | 31/3±85/6 | 46/3±65/6 | 27/3±95/6 |
| NEUT | (%) | 32/16±33/49 | 85/16±79/50 | 28/17±18/52 | 72/12±34/51 | 73/16±08/53 | 2/16±48/53 | 66/16±9/51 | 3/19±47/53 |
| 103/µl | 36/3±0/49 | 3/56±0/56 | 3/67±0/64 | 3/64±0/41 | 3/65±0/54 | 3/66±0/53 | 3/45±0/57 | 3/73±0/63 | |
| LYMPH | (%) | 6/15±21/39 | 38/15±33/38 | 38/15±47/36 | 72/12±83/37 | 4/15±02/37 | 17/15±28/37 | 5/15±77/38 | 83/18±12/37 |
| 103/µl | 47/0±67/2 | 51/0±69/2 | 57/0±78/2 | 41/0±68/2 | 50/0±55/2 | 50/0±55/2 | 53/0±57/2 | 61/0±57/2 | |
| MONO | (%) | 35/6±73/8 | 13/6±49/8 | 05/7±99/8 | 54/6±28/7 | 48/5±69/7 | 48/5±11/7 | 31/5±34/7 | 54/3±74/6 |
| 103/µl | 19/0±59/0 | 20/0±59/0 | 26/0±63/0 | 21/0±51/0 | 17/0±53/0 | 18/0±49/0 | 18/0±49/0 | 11/0±47/0 | |
| EOS | (%) | 92/1±39/2 | 96/1±50/2 | 04/2±45/2 | 72/1±80/1 | 87/1±29/2 | 77/1±27/2 | 78/1±96/1 | 76/1±03/2 |
| 103/µl | 06/0±16/0 | 07/0±17/0 | 07/0±17/0 | 05/0±12/0 | 06/0±15/0 | 06/0±15/0 | 06/0±13/0 | 06/0±14/0 | |
| PLAT 103/µl |
- | 109±249 | 109±244 | 118±236 | 98±255 | 114±262 | 121±271 | 121±261 | 112±269 |
اطلاعات مربوط به شمارش گلبولهای سفید[14] شامل: شمارش افتراقی سلول‌های نوتروفیل[15]، لنفوسیت[16]، مونوسیت[17]، ائوزینوفیل[18] و همچنین شاخص پلاکت در محدوده SD96/1± به تفکیک سن و جنس نمایش داده شده است. مقادیر WBC و پلاکت در جدول به‌صورت مقدار تام (عدد) و برای نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت، ائوزینوفیل به‌صورت مطلق و درصد (%) افتراقی بیان شده‌اند (جدول 2). شمارش تام لکوسیتی در مردان کمی بیشتر از زنان بود. این مقادیر برای مردان و زنان به‌ترتیب در دامنه‌های 27/3±09/7 و 27/3±95/6 قرار داشتند. درصد نوتروفیل‌ها در مردان 72/12±34/51 و در زنان در دامنه 3/19±47/53 بود. درصد لنفوسیت‌ها در مردان 72/12±83/37 و در زنان 83/18±12/37 بود. درصد لنفوسیت‌ها در مردان با سن بالای 60 سال، اندکی کاهش نشان داد. درصد مونوسیت‌ها در مردان 54/6±28/7 درصد و در زنان 54/3±74/6 درصد بود. دامنه تغییرات مونوسیتی در مردان به شکل قابل ملاحظه‌ای گسترده بود که این مسئله قابل توجه بوده و نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد. ائوزینوفیل در مردان و زنان به‌ترتیب دارای دامنه 72/1±8/1 و 76/1±03/2 درصد بود. تعداد پلاکت در مردان µl/103 × 98±255 و در زنان µl/103 × 112±269 به‌دست آمد.
بحث
پارامترهای خون‌شناسی و دانش مربوط به آن می‌تواند در جهت ارزیابی سلامت و همچنین وضعیت فیزیولوژیک افراد مورد مطالعه قرار گیرد. مقادیر مرجع مورد استفاده کنونی در خون‌شناسی، از داده‌های جمعیتی سایر کشورها و به‌طور عمده اروپایی استخراج شده‌اند (20). پایه‌گذاری مقادیر مرجع، یک اساس مهم برای تفسیر کلینیکی داده‌های آزمایشگاهی است. این داده‌ها تحت تأثیر یک طیف وسیع از فاکتورهای ژنتیک، فیزیولوژیک و محیطی مانند: سن، جنس، نژاد و نوع تغذیه هستند. در سالیان گذشته چند مطالعه در مورد گروه‌های جمعیتی محدودی در خصوص تعیین مقادیر و دامنه پارامترهای خونی در ایران صورت گرفته، ولی عمده آنها بر روی نمونه‌های جمعیتی با تعداد کم انجام شده است (12، 16). در این مطالعه اولین گروه از مقادیر مرجع نرمال برای افراد سالم، از یک جمعیت بزرگ به‌ظاهر سالم در خراسان جنوبی فراهم شد. این مطالعه شواهد بیشتری در جهت تثبیت مقادیر مرجع منطقه‌ای در جهت مدیریت بهینه بیمار و تحقیقات پزشکی فراهم کرد.
در ایران و به‌ویژه مناطق شرق و جنوب کشور، فراوانی بالایی از بتاتالاسمی مینور (حدود 10-5 درصد) و آنمی کولی یا همان بتاتالاسمی ماژور (حدود 3/2 در 10000 جمعیت) دیده می‌شود (21). به‌علاوه نرخ آنمی فقر آهن نیز در ایران و به‌ویژه در مناطق جنوب شرق (حدود 8 تا 10 درصد) در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته بالاتر است (22). وجود این واقعیت‌ها به‌منزله ایجاد محدودیت در انجام مطالعاتی از نوع مطالعه حاضر است؛ زیرا تشخیص دقیق و خروج همه موارد دارای زمینه کم‌خونی از یک مطالعه بزرگ به‌سادگی امکان‌پذیر نیست. در سایر مطالعات صورت‌گرفته بر روی گروه‌های مختلفی از جمعیت ایرانی، نتایج مربوط به RBC تاحدودی با نتایج این مطالعه مشابهت نشان می‌دهند. تفاوت‌های به‌دست آمده در پارامترهای RBC در جمعیت ایرانی با مقادیر مرجع در مطالعات مختلف، لزوم بررسی علت شناسانه را به‌منظور شناخت میزان دخالت عوامل محیطی و ذاتی به‌وجودآورنده این تفاوت‌ها را نشان می‌دهد. در این مطالعه نیز همانند سایر مطالعات شمارش گلبولهای قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت در جنس مذکر بیشتر از جنس مؤنّث بود. همانند مطالعات مشابه، افزایش هموگلوبین در خانم‌ها پس از یائسگی در سنین 40 تا 50 سال و اُفت هموگلوبین در مردان در سنین بالاتر از 60 سال نشان داده شد.
جدول 3- مقایسه مقادیرWBC ، RBC، Hb، Hct، MCV، MCH و MCHC در مطالعه حاضر با نتایج مطالعات مشابه
| شاخص | مرجع | ||||||
مطالعه حاضر
x̄ (CI 95%) |
کتاب خون‌شناسی پزشکی طبرستانی
x̄ (CI 95%) |
وینتروب 2
x̄ (CI 95%) |
هنری 2
x̄ (CI 95%) |
ویلیامز 3
x̄ (CI 95%) |
|||
| WBC (103/µl) | M F |
(36/10-82/3) 09/7 | (3/10-2/4) 25/7 | (3/11-4/4) 8/7 | (0/11-4/4) 7/7 | (3/11-4/4) 8/7 | |
| (22/10-68/3) 95/6 | (2/10-2/4) 2/7 | - | - | - | |||
| RBC (106/ µl) | M F |
(85/7-75/3) 8/5 | (3/6-5/4) 4/5 | (9/5-5/4) 2/5 | (9/5-5/4) 2/5 | (9/5-52/4) 21/5 | |
| (15/7-27/3) 21/5 | (0/6-3/4) 15/5 | (1/5-5/4) 8/4 | (1/5-5/4) 8/4 | (10/5-10/4) 6/4 | |||
| Hb (gr/dl) | M F |
(14/18-88/11) 01/15 | (3/17-3/13) 3/15 | (4/17-14) 7/15 | (5/17-0/14) 7/15 | (5/17-0/14) 7/15 | |
| (81/15-21/12) 01/14 | (6/16-6/12) 6/14 | (3/15-3/12) 8/13 | (3/15-3/12) 8/13 | (3/15-3/12) 8/13 | |||
| Hct (%) | M F |
(33/53-29/38) 81/45 | (3/51-39) 15/45 | (4/50-5/41) 46 | (5/50-5/41) 46 | (50-42 )46 | |
| (58/48-6/36) 59/42 | (50-38) 44 | (45-36) 5/40 | (6/44-9/35) 25/40 | (45-36) 40 | |||
| MCV (fl) | M F |
(99/99-79/60) 39/82 | (0/90-6/73) 8/81 | (96-80) 88 | (96-80) 88 | (1/96-0/80) 88 | |
| (82/100-74/65) 28/83 | (1/92-6/73) 85/82 | - | - | - | |||
| MCH (pg) | M F |
(12/32-28/23) 95/28 | (9/31-4/24) 15/28 | (2/33-5/27) 4/30 | (2/33-5/27) 4/30 | (2/33-5/27) 4/30 | |
| (82/33-9/22) 36/28 | (6/31-1/24) 85/27 | - | - | - | |||
| MCHC (g/dl) | M F |
(27/37-05/29) 16/33 | (7/36-5/31) 1/34 | (5/35-4/33) 4/34 | (5/35-4/33) 4/34 | (5/35-4/33) 4/34 | |
| (81/36-49/29) 15/33 | (2/36-31) 6/33 | - | - | - | |||
در جدول 3 نتایج مربوط به شمارش کلّی لکوسیت‌ها (WBC)، گلبولهای قرمز (CBC)، هموگلوبین (Hb)، هماتوکریت (Hct)، حجم متوسط گلبولی (MCV)، میزان متوسط هموگلوبین هر گویچه (MCH) و میزان متوسط غلظت هموگلوبین گلبولی (MCHC) در این مطالعه به‌همراه مقادیر مرجع از کتب رفرانس Wintrobe، Williams و Henry در جنس مذکر و مؤنّث آورده شده است (23، 20، 17).
به‌طور کلی نتایج این مطالعه نشان می‌دهد، مقدار متوسطWBC اندکی کمتر از مقادیر مرجع و در خصوص پارامترهای مربوط به گلبولهای قرمز تعداد RBC بیشتر ولی مقادیر هموگلوبین، هماتوکریت، MCV، MCH وMCHC کمتر از مقادیر ذکرشده در استانداردهای جهانی است. پایین‌ترین تعداد متوسط WBC در میان جمعیتهای سیاه‌پوست آفریقایی گزارش می‌شود و سفیدپوستان قفقازی دارای مقادیر متوسط بالاتری از گلبولهای سفید هستند. شمارش مطلق گلبول سفید در سفیدپوستان کمتر از 1500 و در سیاه‌پوستان کمتر از 1200 لکوپنی محسوب می‌شود (16). بر همین اساس مقادیر WBC در جمعیت ساکن در منطقه خاورمیانه و به‌ویژه ایران بالاتر از سیاه‌پوستان ولی کمتر از مقادیر ذکرشده برای سفیدپوستان اروپایی گزارش می‌شود؛ همچنان که در مطالعه حاضر نیز این نتیجه حاصل شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که خانم‌ها در دوران باروری دارای شمارش بالاتر لکوسیتی و به‌ویژه نوتروفیل نسبت به مردان هستند و این در حالی است که پس از دوران یائسگی، شمارش گلبولهای سفید کمتر از آقایان می‌شود. موارد اخیر در داده‌های مراجع دیگر نیز به همین منوال گزارش شده‌اند (16، 14).
در این مطالعه دامنه تغییرات منوسیتی در مردان (82/13-74/0) به شکل قابل ملاحظه‌ای گسترده‌تر از این دامنه در زنان (28/10-2/3) بود که این مسئله نیز قابل توجه بوده و می‌تواند مورد مطالعه بیشتری قرار گیرد. نتایج همچنین نشان داد که با اختصاص به‌طور متوسط 01/7 درصد از شمارش افتراقی به منوسیت‌ها، دامنه تغییرات مونوسیت‌ها در جمعیت مورد مطالعه به سمت تعداد بالاتری از مونوسیت (µl /103 ×8/0-3/0) در مقایسه با دامنه طبیعی بیانشده در مراجع خون‌شناسی متمایل است (µl /103×8/0-2/0)(20،17). بخشی از این واقعیت می‌تواند جنبه نژادی داشته و مربوط به ژنتیک ساکنین این منطقه باشد. این انحراف به سمت حد بالای دامنه نرمال در تعداد ائوزینوفیل‌ها نیز به شکل مشخص وجود دارد (دامنه (µl /103 × 4/0-08/0 در مقایسه با دامنه µl /103 × 4/0-0/0 در رفرانس‌های خون‌شناسی). با این حال این افزایش در مطالعات محدود انجام‌شده در سایر جمعیتهای ایرانی دیده نمی‌شود؛ از این جهت برای این افزایش، بیشتر پیشنهاد علل محیطی مطرح است تا علل ژنتیکی. مواردی مانند محیط گرم و خشک همراه با ذرات گرد و غبار که می‌تواند آلوده به انگل یا عوامل بیماری‌زا باشد، در این افزایش می‌تواند تأثیرگذار باشد. در مطالعه حاضر، حدّ بالای پلاکت به‌دست‌آمده کمتر از مقدار بیانشده در مراجع خون‌شناسی است (23، 19)؛ به عبارتی با توجه به نتایج این مطالعه عدد 103×450 پلاکت در یک میکرولیتر به‌عنوان حداکثر مقدار نرمال پلاکتی در مراجع خون‌شناسی می‌تواند به 103 x 400 پلاکت در میکرولیتر تقلیل پیدا کند. در این مطالعه نیز همانند سایر مطالعات، شمارش پلاکت‌ها در زنان بیشتر از مردان است. کاهش تعداد پلاکت‌ها در جمعیت آفریقایی نسبت به سفیدپوستان اروپایی نیز در مطالعات دیگر گزارش شده است (2).
از محدودیت‌های این مطالعه، عدم امکان انجام آزمایش‌های تخصصی برای اطمینان از وجود بیماری‌هایی مانند انواع تالاسمی مینور و یا فقر آهن خفیف در افراد بود. این مسئله می‌تواند در افزایش دامنه بعضی از پارامترهای RBC تأثیرگذار بوده باشد.
نتیجه‌گیری
هر چند در کل، مقادیر فاکتورهای خون‌شناسی در خراسان جنوبی با مقادیر بیانشده در مراجع دیگر تشابه دارد، ولی در بعضی موارد نیز تفاوت‌هایی دیده می‌شود که توجه به آنها در هنگام ارزیابی‌های بالینی می‌تواند مفید باشد؛ از جمله این موارد، بالاتر بودن شمارش گلبولهای قرمز
(RBC Count) و میزان هموگلوبین به‌ویژه در مردان است. در خصوص گلبولهای سفید نیز شمارش کلی
(Total WBCs) پایین‌تر از میزان بیانشده در مراجع موجود است؛ ولی درصد ائوزینوفیل و مونوسیت بالاتری در بین افراد این مطالعه به‌دست آمد.
تقدیر و تشکر
از همکاری معاونت محترم تحقیقات و فناوری و پرسنل محترم مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در اجرای این پژوهش تقدیر می‌گردد.
تضاد منافع:
نویسندگان مقاله اعلام می‌دارند که هیچ‌گونه تضاد منافعی در پژوهش حاضر وجود ندارد.
به‌طور کلی نتایج این مطالعه نشان می‌دهد، مقدار متوسطWBC اندکی کمتر از مقادیر مرجع و در خصوص پارامترهای مربوط به گلبولهای قرمز تعداد RBC بیشتر ولی مقادیر هموگلوبین، هماتوکریت، MCV، MCH وMCHC کمتر از مقادیر ذکرشده در استانداردهای جهانی است. پایین‌ترین تعداد متوسط WBC در میان جمعیتهای سیاه‌پوست آفریقایی گزارش می‌شود و سفیدپوستان قفقازی دارای مقادیر متوسط بالاتری از گلبولهای سفید هستند. شمارش مطلق گلبول سفید در سفیدپوستان کمتر از 1500 و در سیاه‌پوستان کمتر از 1200 لکوپنی محسوب می‌شود (16). بر همین اساس مقادیر WBC در جمعیت ساکن در منطقه خاورمیانه و به‌ویژه ایران بالاتر از سیاه‌پوستان ولی کمتر از مقادیر ذکرشده برای سفیدپوستان اروپایی گزارش می‌شود؛ همچنان که در مطالعه حاضر نیز این نتیجه حاصل شد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که خانم‌ها در دوران باروری دارای شمارش بالاتر لکوسیتی و به‌ویژه نوتروفیل نسبت به مردان هستند و این در حالی است که پس از دوران یائسگی، شمارش گلبولهای سفید کمتر از آقایان می‌شود. موارد اخیر در داده‌های مراجع دیگر نیز به همین منوال گزارش شده‌اند (16، 14).
در این مطالعه دامنه تغییرات منوسیتی در مردان (82/13-74/0) به شکل قابل ملاحظه‌ای گسترده‌تر از این دامنه در زنان (28/10-2/3) بود که این مسئله نیز قابل توجه بوده و می‌تواند مورد مطالعه بیشتری قرار گیرد. نتایج همچنین نشان داد که با اختصاص به‌طور متوسط 01/7 درصد از شمارش افتراقی به منوسیت‌ها، دامنه تغییرات مونوسیت‌ها در جمعیت مورد مطالعه به سمت تعداد بالاتری از مونوسیت (µl /103 ×8/0-3/0) در مقایسه با دامنه طبیعی بیانشده در مراجع خون‌شناسی متمایل است (µl /103×8/0-2/0)(20،17). بخشی از این واقعیت می‌تواند جنبه نژادی داشته و مربوط به ژنتیک ساکنین این منطقه باشد. این انحراف به سمت حد بالای دامنه نرمال در تعداد ائوزینوفیل‌ها نیز به شکل مشخص وجود دارد (دامنه (µl /103 × 4/0-08/0 در مقایسه با دامنه µl /103 × 4/0-0/0 در رفرانس‌های خون‌شناسی). با این حال این افزایش در مطالعات محدود انجام‌شده در سایر جمعیتهای ایرانی دیده نمی‌شود؛ از این جهت برای این افزایش، بیشتر پیشنهاد علل محیطی مطرح است تا علل ژنتیکی. مواردی مانند محیط گرم و خشک همراه با ذرات گرد و غبار که می‌تواند آلوده به انگل یا عوامل بیماری‌زا باشد، در این افزایش می‌تواند تأثیرگذار باشد. در مطالعه حاضر، حدّ بالای پلاکت به‌دست‌آمده کمتر از مقدار بیانشده در مراجع خون‌شناسی است (23، 19)؛ به عبارتی با توجه به نتایج این مطالعه عدد 103×450 پلاکت در یک میکرولیتر به‌عنوان حداکثر مقدار نرمال پلاکتی در مراجع خون‌شناسی می‌تواند به 103 x 400 پلاکت در میکرولیتر تقلیل پیدا کند. در این مطالعه نیز همانند سایر مطالعات، شمارش پلاکت‌ها در زنان بیشتر از مردان است. کاهش تعداد پلاکت‌ها در جمعیت آفریقایی نسبت به سفیدپوستان اروپایی نیز در مطالعات دیگر گزارش شده است (2).
از محدودیت‌های این مطالعه، عدم امکان انجام آزمایش‌های تخصصی برای اطمینان از وجود بیماری‌هایی مانند انواع تالاسمی مینور و یا فقر آهن خفیف در افراد بود. این مسئله می‌تواند در افزایش دامنه بعضی از پارامترهای RBC تأثیرگذار بوده باشد.
نتیجه‌گیری
هر چند در کل، مقادیر فاکتورهای خون‌شناسی در خراسان جنوبی با مقادیر بیانشده در مراجع دیگر تشابه دارد، ولی در بعضی موارد نیز تفاوت‌هایی دیده می‌شود که توجه به آنها در هنگام ارزیابی‌های بالینی می‌تواند مفید باشد؛ از جمله این موارد، بالاتر بودن شمارش گلبولهای قرمز
(RBC Count) و میزان هموگلوبین به‌ویژه در مردان است. در خصوص گلبولهای سفید نیز شمارش کلی
(Total WBCs) پایین‌تر از میزان بیانشده در مراجع موجود است؛ ولی درصد ائوزینوفیل و مونوسیت بالاتری در بین افراد این مطالعه به‌دست آمد.
تقدیر و تشکر
از همکاری معاونت محترم تحقیقات و فناوری و پرسنل محترم مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در اجرای این پژوهش تقدیر می‌گردد.
تضاد منافع:
نویسندگان مقاله اعلام می‌دارند که هیچ‌گونه تضاد منافعی در پژوهش حاضر وجود ندارد.
منابع:
1- Dacie SJV, Lewis SM. Reference Ranges and Normal values. In: Practical Hematology. 8th ed. UK: Churchill Livingstone; 1994. p. 9-19.
2- Roberts WL, McMillin GA, Burtis CA, Bruns DE. Reference information for the clinical laboratory. In: Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE, editors. Tietz Textbook of Clinical Chemistry and Molecular Diagnostics. 4th ed Elsevier Saunders; St. Louis: 2006. pp. 2251–318.
3- Kone B, Maiga M, Baya B, Sarro YDS, Coulibaly N, Kone A, et al. Establishing Reference Ranges of Hematological Parameters from Malian Healthy Adults. J Blood Lymph. 2017; 7(1). pii: 154. doi: 10.4172/2165-7831.
4- El-Hazmi MA, Warsy AS. Normal Reference Values For Hematological Parameters,Red Cell Indices, Hb A2 and Hb F From Early Childhood Through Adolescence in Saudi. Ann Saudi Med. 2001; 21(3-4): 165-9. DOI: 10.5144/0256-4947.2001.165
5- Dacie JV, Lewis SM. Practical Haematology. 7th ed. London: Churchill Livingstone; 1991.
6- Kelly A, Munan L. Haematological profile of natural populations: red cell parameters. Br J Haematol. 1977; 35(1): 153-60.
7- Taylor MR, Holland CV, Spencer R, Jackson JF, O’Connor GI, O’Donnell JR. Haematological reference range for school children. Clin Lab Haematol. 1997; 19(1): 1-15.
8- El-Hazmi MA, Al-Faleh FZ, Al-Mofleh IA, Warsy AS, Al-Askah AK. Establishment of normal “reference” ranges for haematological parameters for healthy Saudi Arabs. Trop Geogr Med. 1982; 34(4): 333-9.
9- Odutola AA, Afolabi MO, Jafali J, Baldeh I, Owolabi OA, Owiafe P, et al. Haematological and biochemical reference values of Gambian infants. Trop Med Int Health. 2014; 19(3): 275-83. doi: 10.1111/tmi.12245.
10- Adetifa IM, Hill PC, Jeffries DJ, Jackson-Sillah D, Ibanga HB, Bah G, et al. Haematological values from a Gambian cohort–possible reference range for a West African population. Int J Lab Hematol. 2009; 31(6): 615-22. doi: 10.1111/j.1751-553X.2008.01087.x.
11- Tembe N, Joaquim O, Alfai E, Sitoe N, Viegas E, Macovela E, et al. Reference values for clinical laboratory parameters in young adults in maputo, Mozambique. PLoS one. 2014; 9(5): e97391. doi:10.1371/journal.pone.0097391.
12- Rasouli M, Pourmokhtar M, Sarkardeh S. Hematological Reference Intervals for Healthy Iranian Blood Donors. Int J Hematol Oncol Stem Cell Res. 2017; 11(4): 305-12.
13- Rashid M, Majid OB, Dehghani M, Karimi M. Normal Hemoglobin and Hematological Indices in Southwest of Iran. IJBC. 2009; 1(3): 99-102.
14- Keramati MR, Mohammadzadeh A, Farhat AS, Sadeghi R. Determination of Hematologic Reference Values of Neonates in Mashhad – Iran. International Journal of Hematology and Oncology. 2011; 21(2): 101-105.
15- Tabarestani M, Keramati MR, Maroozi F, Keramati A. The determination of hematologic reference values oriented by sex and age in general population of Mashhad. Horizon Med Sci. 2007; 13(2): 27-33. [Persian]
16- Tabarestani M. Medical Hematology. Mashhad: Mashhad University Press; 1985. [Persian]
17- Wintrobe MM, Greer JP. Wintrobe's clinical hematology. Philadelphia: Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins; 2009.
18- Ziaee M, Ebrahimzadeh A, Azarkar Z, Namaei MH, Saburi A, Fereidouni M, et al. Seroprevalence and Risk Factors for Hepatitis B in an Adult Population: The First Report from Birjand, South Khorasan, Iran. Hepat Mon. 2016; 16(9): e36452. doi:10.5812/hepatmon.36452
19- Kaushansky K, Williams WJ. Williams hematology. New York: McGraw-Hill Medical; 2010.
20- Keramati MR, Mohammadzadeh A, Shah Farhat A. The determination of hematologic دreference values in neonates in Mashhad. Horizon Med Sci. 2010; 16(1): 64-71. [Persian]
21- Moradi Gh, Ghaderi E. Chronic disease program in Iran: Thalassemia control program. Chron Dis J. 2013; 1(2): 98-106.
22- Alipoor R, Gholami MS, Heidari-Soureshjani R, Rajabi MR, Anari MJ, Vaziri MS, et al. The Prevalence of Iron Deficiency Anemia among High School Students in Iran: A Systematic Review. Internal Medicine and Medical Investigation Journal. 2017; 2(1): 1-6. doi: 10.24200/imminv.v2i1.45
23- Henry JB, McPherson RA, Pincus MR. Henry's clinical diagnosis and management by laboratory methods. 22nd ed. Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders; 2011.
تلفن: 05632381619نمابر: 05632631600پست الکترونیکی: Email:ghansa@yahoo.com
[5] Foetal hemoglobin
[6] Human Immunodeficiency Virus
[7] Acquired Immunodeficiency Syndrome
[8] Red Blood cell count
[9] Hemoglobin
[10] Hematocrit
[14] White Blood cell count(WBC)
[16] Lymphocyte(lym)
[17] Monocyte(mono)
[18] Eosinophil(Eos)
نوع مطالعه: مقاله اصیل پژوهشی |
موضوع مقاله:
هماتولوژي
دریافت: 1397/1/10 | پذیرش: 1397/12/15 | انتشار الکترونیک: 1398/3/29
دریافت: 1397/1/10 | پذیرش: 1397/12/15 | انتشار الکترونیک: 1398/3/29
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
Attribution-NoneCommercial CC BY-NC