دوره 24، شماره 2 - ( تابستان 1396 )
جلد 24 شماره 2 صفحات 157-154 |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- مرکز تحقیقات سوء مصرف مواد و مسمومیت ها ، گروه فیزیولوژی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
2- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران. ، mitra_m2561@yahoo.com
3- مرکز تحقیقات بیماریهای قلب و عروق، گروه قلب، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
2- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران. ، mitra_m2561@yahoo.com
3- مرکز تحقیقات بیماریهای قلب و عروق، گروه قلب، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، بیرجند، ایران.
چکیده: (9387 مشاهده)
آموزش بالینی را می‌توان به‌صورت فعالیتی تسهیل‌کننده برای یادگیری در محیط بالینی دانست که در طی آن دانشجویان با حضور بر بالین بیمار تجربیاتی کسب می‌کنند و در تعامل با استاد و محیط، مفاهیم آموخته‌شده را در عمل به‌کار می‌گیرند. در آموزش بالینی، فرصتی برای دانشجو فراهم می‌آید تا دانش نظری خود را به مهارت‌های ذهنی، روانی و حرکتی متنوعی که برای مراقبت از بیمار ضروری است، تبدیل کند(1).
ارزشیابی، فرآیند یاددهی و یادگیری از فعالیت‌های مورد توجه در مؤسسات آموزشی است؛ زیرا تربیت نیروی انسانی متبحّر، کارآزموده و دارای صلاحیت، به میزان زیادی وابسته به این فرآیند است. به‌کارگیری تکنیک‌های نوین آموزشی، افزایش بهره‌وری مراکز آموزشی و در نهایت ارتقای کارآیی، هدفی است که در تمامی مراکز آموزشی دنیا دنبال می‌شود؛ اما در مورد رشته‌های علوم پزشکی که به‌طور مستقیم با حفظ و ارتقای سلامت مردم و جامعه در ارتباط هستند، از توجه بیشتری برخوردار است و سعی بر آن است تا با استفاده از روش‌های جدید بتوان میزان اثربخشی آموزش پزشکی را بهتر نمود(1).
یکی از شیوه‌های ارزشیابی که دارای ساختار بوده و بر تجربیات یادگیری در طول دوره آموزش متمرکز می‌باشد، لاگ‌بوک یا آموزش‌نامه است. آموزش‌نامه، وسیله ساده‌ای برای فراگیران و چارچوبی برای سازماندهی و ثبت فعالیت‌های آموزشی مختلف آنان می‌باشد. یکی از خصوصیات منحصر به فرد آموزش‌نامه، موظّف‌کردن دانشجویان به انجام تعداد مشخصی مهارت است. این مشخصه موجب می‌شود، دانشجویان وظایف خود را به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و هدفمند انجام دهند و با تکرار و تمرین، از بروز اشتباهات جلوگیری کنند(2).
در حال حاضر بسیاری از جنبه‌های مرتبط با آموزش بالینی، نسبت به گذشته تفاوت نموده است. توسعه فناوری، تغییرات الگوی زندگی فردی یا همان سبک زندگی و مواجهه بیشتر با عوامل خطرساز محیطی (مانند: توسعه صنایع شیمیایی، مواد شیمیایی طبیعی یا مصنوعی، عوامل بیولوژیک شامل: ویروس‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها، عوامل رفتاری شامل: تنش‌های روانی و اعتیاد دارویی)، باعث تغییر در الگوی بروز بیماری‌ها به‌طور عام‌تر و به‌ویژه در زمینه بیماریهای واگیر و غیرواگیر شده است. بنابراین متناسب با این تغییرات، انتظار می‌رود مهارت‌ها و توانمندی‌های فارغ‌التحصیلان و دانش‌آموختگان نیز ارتقا یابد. از آنجایی که شناخت و تحلیل اثربخشی نیازهای آموزشی، پیش‌نیاز یک سیستم آموزشی موفق است، تجدیدنظر و بازنگری مستمر برنامه‌های آموزشی مبتنی بر امکانات، شرایط و نیازهای جدید، امری اجتناب‌ناپذیر است(3).
در همین راستا، نتایج مطالعهای که بر روی 233 نفر از دانشجویان پزشکی مقطع بالینی (کارآموز و کارورز) دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سال تحصیلی 96-1395 انجام شد، نشان داد که 5/24 درصد دانشجویان انجام و تکمیل فعالیت‌های لاگ‌بوک را در یادگیری مهارت‌های بخش بالینی در حدّ زیاد و خیلی زیاد مفید دانستند و 8/70 درصد، ضرورت بازنگری لاگ‌بوک‌های موجود در بخش‌های بالینی را بیان کردند(4).
بنا بر نتایج مطالعهای که در بالا به آن اشاره شد، ضرورت بازنگری لاگ‌بوک‌های مورد استفاده در بخش‌های بالینی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند براساس آخرین نکات بالینی، بیماری‌ها شامل بیماریهای بازپدید و نوپدید و روش‌های تشخیصی- درمانی متناسب با تغییرات در گایدلاین‌های تشخیصی- درمانی با استفاده از جدیدترین منابع، احساس می‌شود.
با توجه به استفاده فراگیر از لاگ‌بوک‌های الکترونیک در سال‌های اخیر در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور که در راستای تحوّل و نوآوری در آموزش علوم پزشکی می‌باشد، پیشنهاد می‌شود لاگ‌بوک‌ها در این دانشگاه نیز به‌صورت الکترونیک ارائه و ارزشیابی شوند. لاگ‌بوک الکترونیک با ثبت مداوم فعالیت‌ها و تکنیک‌های بالینی بر اساس اهداف آموزشی، علاوه بر تثبیت یادگیری، موارد عدم دستیابی به اهداف بالینی را مشخص می‌کند و به این طریق نظارت و ارزشیابی دانشجو به‌طور منظم صورت می‌گیرد.
ارزشیابی، فرآیند یاددهی و یادگیری از فعالیت‌های مورد توجه در مؤسسات آموزشی است؛ زیرا تربیت نیروی انسانی متبحّر، کارآزموده و دارای صلاحیت، به میزان زیادی وابسته به این فرآیند است. به‌کارگیری تکنیک‌های نوین آموزشی، افزایش بهره‌وری مراکز آموزشی و در نهایت ارتقای کارآیی، هدفی است که در تمامی مراکز آموزشی دنیا دنبال می‌شود؛ اما در مورد رشته‌های علوم پزشکی که به‌طور مستقیم با حفظ و ارتقای سلامت مردم و جامعه در ارتباط هستند، از توجه بیشتری برخوردار است و سعی بر آن است تا با استفاده از روش‌های جدید بتوان میزان اثربخشی آموزش پزشکی را بهتر نمود(1).
یکی از شیوه‌های ارزشیابی که دارای ساختار بوده و بر تجربیات یادگیری در طول دوره آموزش متمرکز می‌باشد، لاگ‌بوک یا آموزش‌نامه است. آموزش‌نامه، وسیله ساده‌ای برای فراگیران و چارچوبی برای سازماندهی و ثبت فعالیت‌های آموزشی مختلف آنان می‌باشد. یکی از خصوصیات منحصر به فرد آموزش‌نامه، موظّف‌کردن دانشجویان به انجام تعداد مشخصی مهارت است. این مشخصه موجب می‌شود، دانشجویان وظایف خود را به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و هدفمند انجام دهند و با تکرار و تمرین، از بروز اشتباهات جلوگیری کنند(2).
در حال حاضر بسیاری از جنبه‌های مرتبط با آموزش بالینی، نسبت به گذشته تفاوت نموده است. توسعه فناوری، تغییرات الگوی زندگی فردی یا همان سبک زندگی و مواجهه بیشتر با عوامل خطرساز محیطی (مانند: توسعه صنایع شیمیایی، مواد شیمیایی طبیعی یا مصنوعی، عوامل بیولوژیک شامل: ویروس‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها، عوامل رفتاری شامل: تنش‌های روانی و اعتیاد دارویی)، باعث تغییر در الگوی بروز بیماری‌ها به‌طور عام‌تر و به‌ویژه در زمینه بیماریهای واگیر و غیرواگیر شده است. بنابراین متناسب با این تغییرات، انتظار می‌رود مهارت‌ها و توانمندی‌های فارغ‌التحصیلان و دانش‌آموختگان نیز ارتقا یابد. از آنجایی که شناخت و تحلیل اثربخشی نیازهای آموزشی، پیش‌نیاز یک سیستم آموزشی موفق است، تجدیدنظر و بازنگری مستمر برنامه‌های آموزشی مبتنی بر امکانات، شرایط و نیازهای جدید، امری اجتناب‌ناپذیر است(3).
در همین راستا، نتایج مطالعهای که بر روی 233 نفر از دانشجویان پزشکی مقطع بالینی (کارآموز و کارورز) دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سال تحصیلی 96-1395 انجام شد، نشان داد که 5/24 درصد دانشجویان انجام و تکمیل فعالیت‌های لاگ‌بوک را در یادگیری مهارت‌های بخش بالینی در حدّ زیاد و خیلی زیاد مفید دانستند و 8/70 درصد، ضرورت بازنگری لاگ‌بوک‌های موجود در بخش‌های بالینی را بیان کردند(4).
بنا بر نتایج مطالعهای که در بالا به آن اشاره شد، ضرورت بازنگری لاگ‌بوک‌های مورد استفاده در بخش‌های بالینی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند براساس آخرین نکات بالینی، بیماری‌ها شامل بیماریهای بازپدید و نوپدید و روش‌های تشخیصی- درمانی متناسب با تغییرات در گایدلاین‌های تشخیصی- درمانی با استفاده از جدیدترین منابع، احساس می‌شود.
با توجه به استفاده فراگیر از لاگ‌بوک‌های الکترونیک در سال‌های اخیر در دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور که در راستای تحوّل و نوآوری در آموزش علوم پزشکی می‌باشد، پیشنهاد می‌شود لاگ‌بوک‌ها در این دانشگاه نیز به‌صورت الکترونیک ارائه و ارزشیابی شوند. لاگ‌بوک الکترونیک با ثبت مداوم فعالیت‌ها و تکنیک‌های بالینی بر اساس اهداف آموزشی، علاوه بر تثبیت یادگیری، موارد عدم دستیابی به اهداف بالینی را مشخص می‌کند و به این طریق نظارت و ارزشیابی دانشجو به‌طور منظم صورت می‌گیرد.
نوع مطالعه: نامه به سردبير |
موضوع مقاله:
آموزش پزشكي
دریافت: 1396/2/30 | پذیرش: 1396/3/17 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1396/5/4 | انتشار الکترونیک: 1396/5/2
دریافت: 1396/2/30 | پذیرش: 1396/3/17 | انتشار الکترونیک پیش از انتشار نهایی: 1396/5/4 | انتشار الکترونیک: 1396/5/2
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |