زمینه و هدف: کنترل مناسب قند خون به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رفتارهای خودمراقبتی، موجب پیشگیری از ایجاد و پیشرفت عوارض بیماری دیابت می‌شود. با توجه به عدم رعایت رفتار خودمراقبتی در بیماران دیابتی و نیز نقش مؤثر پرستاران، مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی مراقبت پیگیر بر خودپایشی قند خون بیماران دیابتی نوع 2 انجام گرفت.

روش تحقیق: پژوهش حاضر یک مطالعه کارآزمایی بالینی شاهددار تصادفی است که با شرکت 86 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه‌کننده به کلینیک دیابت آریان تربت‌حیدریه، در سال 1394 انجام شد. شرکت‌کنندگان به‌روش تخصیص تصادفی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. مداخلات آموزشی در قالب الگوی مراقبت پیگیر که دارای چهار گام اساسی آشناسازی، حساس‌سازی، کنترل و ارزشیابی می‌باشد، برای گروه مداخله در طول 3 ماه و طی 6 جلسه اجرا شد. پرسشنامه قبل از انجام مداخله و دو هفته پس از آخرین جلسه آموزش تکمیل گردید و میانگین امتیاز خودپایشی قند خون در دو گروه مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها پس از ورود به نرم‌افزار SPSS (ویرایش 16)، با استفاده از آمار توصیفی شرح و توصیف گردید و با کمک آزمون‌های آماری Independent t-test، Paired t-test و Chi-Square تجزیه و تحلیل شد. سطح معنی‌داری کمتر از 05/0 در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: از مجموع شرکت‌کنندگان در مطالعه، 3/59 درصد زن و بقیه مرد بودند و میانگین سنی آنها 4/8± 6/48 سال بود. نتایج تفاوت معنی‌داری را بین دو گروه مداخله و کنترل از نظر چگونگی خودپایشی قند خون قبل و بعد از مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی مراقبت پیگیر نشان داد (001/0P<)؛ به‌طوری که میانگین و انحراف معیار امتیاز خودپایشی قند خون در گروه مداخله قبل از اجرای مداخله 02/3±51/11 و میانگین و انحراف معیار امتیاز گروه کنترل 96/2±13/12 بود و این مقادیر بعد از انجام مداخله به‌ترتیب: به 93/3±13/18 و 74/3±25/13رسید.

نتیجه‌گیری: مداخله آموزشی مبتنی بر الگوی مراقبت پیگیر، بر رفتارهای مراقبت از خود بیماران دیابتی و به‌ویژه خودپایشی قند خون آنان می‌تواند مؤثر باشد؛ بنابراین کاربرد آن پیشنهاد می‌گردد.