زمینه و هدف: افزایش ابتلا به ایدز نگران کننده است و تدوین و اجرای برنامه کشوری جهت جلوگیری از رفتارهای پرخطر ضروری است. مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع HIV و دیگر بیماریهای مقاربتی و عوامل خطر در میان زندانیان زن شهر بیرجند انجام شد.
روش تحقیق: در این مطالعه مقطعی، 199 نفر از زندانیان زن شهر بیرجند به طور داوطلبانه مورد بررسی قرار گرفتند؛ با مصاحبه حضوری پرسشنامه ای برای هر فرد توسط محقق تکمیل شد. جهت آزمایشات HbsAg، RPR و HIV از بیماران نمونه خون گرفته شد. بیماران مورد معاینه ژنیکولوژیک قرار گرفتند و برای گونوره و تریکومونیازیس اسمیر واژینال تهیه شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمونهای آماری رگرسیون لجستیک و Chi-Square در سطح معنی داری P<0.05 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: افراد مورد مطالعه در محدوده سنی 16-73 سال با میانگین 35 ± 12.3 قرار داشتند. %71.4 متاهل و بقیه بیوه بودند. سابقه خالکوبی در %38.2 و سابقه ازدواج موقت دیگر در %11.1 وجود داشت؛ %51.3 نیز معتاد به مواد مخدر بودند. %98.5 به دلیل حمل مواد مخدر و %1.5 به دلیل داشتن روابط نامشروع جنسی محکوم شده بودند. سابقه ازدواج دیگر در %29.6، اعتیاد به مواد مخدر در %35.7 و زندانی بودن در %38.2 همسران این زندانیان وجود داشت. از 102 زندانی معتاد، 10 نفر (%9.8) معتاد تزریقی بودند. آزمایش HIV و RPR در تمامی زندانیان منفی بود. HbsAg در %7.5، اسمیر تریکومونا در %9.5 و اسمیر گونوکوک در %4.5 زندانیان مثبت بود. بین خالکوبی و (P=0.04) HbsAg و نیز بین ازدواج دیگر همسر (P=0.005) و اعتیاد همسر (P=0.009) با اسمیر مثبت تریکومونیازیس ارتباط معنی دار آماری وجود داشت. درصد کمتری از زنانی که بیش از یک سال زندانی بودند، از نظر گونوکوک مثبت بودند (P=0.04).
نتیجه گیری: شیوع بیماریهای مقاربتی در زندانیان زن شهر بیرجند کم و HIV مثبت در زندانیان از جمله معتادان تزریقی اصلا وجود نداشت. لازم است آحاد جامعه بخصوص زندانیان، آموزشهای بهداشتی لازم در مورد خالکوبی (که در این تحقیق تنها عامل خطر برای آزمایش مثبت HbsAg بود)، را دریافت نمایند.